Urlop pracownika zatrudnionego na część etatu w pierwszym roku i kolejnych latach pracy

Od ubiegłego roku zatrudniamy na część etatu pracownika, dla którego jesteśmy pierwszym pracodawcą. Ile dni urlopu przysługuje pracownikowi?

Urlop wypoczynkowy pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy przysługuje w wymiarze obniżonym proporcjonalnie do wielkości etatu określonego w umowie o pracę (art. 154 § 2 K.p.). Ustalając ten wymiar przyjmuje się za podstawę liczbę dni urlopu wynikającą z ogólnego stażu urlopowego (20 albo 26 dni). Jeśli z obliczeń wyniknie niepełny dzień urlopu, to wynik należy zaokrąglić w górę do pełnego dnia.

Od 1 stycznia 2012 r. pracodawca zatrudnia pracownika na czas nieokreślony w wymiarze 3/4 etatu. Pracownik legitymuje się stażem urlopowym wynoszącym 11 lat.

W bieżącym roku ma on prawo do 20 dni urlopu (3/4 etatu x 26 dni = 19,5 dnia, po zaokrągleniu 20 dni).

Według art. 153 § 1 K.p., pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego po przepracowaniu roku. Obliczony wymiar nie podlega zaokrągleniu ze względu na brak podstawy prawnej, która by do tego zobowiązywała pracodawców. W Kodeksie pracy wskazano dwa przypadki obligatoryjnego zaokrąglania niepełnego dnia urlopu. Dotyczą one urlopu pracownika zatrudnionego na część etatu (art. 154 § 2 K.p.) oraz urlopu proporcjonalnego (art. 155¹ i 155² K.p.). Jednak według Głównego Inspektoratu Pracy (pismo z dnia 5 lipca 2010 r., znak: GPP-110-4560-41-1/10/PE/RP), pracodawca może z korzyścią dla pracownika, zaokrąglić w górę ustalony wymiar urlopu w pierwszym roku pracy do pełnych godzin lub do pełnych dni, pamiętając jednak, aby wymiar urlopu pracownika w roku kalendarzowym nie przekroczył maksymalnego wymiaru.

Pojęcie "urlop przysługujący po przepracowaniu roku" jest konstrukcją prawną przyjętą do ustalenia wymiaru urlopu, w ramach której do okresu uprawniającego do urlopu z tytułu nauki i ewentualnie jeszcze innego okresu zaliczalnego zostanie dodany rok pracy, co niekiedy w praktyce oznacza udzielanie urlopu w wyższym wymiarze, niż wynikającym ze stażu urlopowego na dzień zatrudnienia. Staż urlopowy obejmuje, poza okresem zatrudnienia również okresy nauki w szkołach ponadgimnazjalnych (art. 155 K.p.) i inne okresy zaliczane do stażu pracowniczego na podstawie odrębnych przepisów, np.:

• okresy pobierania zasiłku i stypendium na podstawie ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. nr 69, poz. 415 z późn. zm.),
   
• pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. nr 54, poz. 310).

Absolwent szkoły wyższej podjął pierwszą pracę od 23 lipca 2012 r. Ponieważ legitymuje się stażem urlopowym niższym niż 10 lat (po przepracowaniu roku staż wyniesie 9 lat), wymiar jego urlopu wypoczynkowego za każdy miesiąc pracy w 2012 r. wynosi 1/12 z 20 dni, czyli 1,66 (66…) dnia. Po przeliczeniu na godziny stanowi to 13,28 godziny (1,66 dnia x 8 godz.), czyli 13 godzin i 17 minut urlopu.

Pracownik nie nabędzie prawa do urlopu w pierwszym kalendarzowym roku pracy jedynie w sytuacji gdy podejmie pierwszą pracę po 1 grudnia danego roku, bowiem miesiąc zatrudnienia upłynie w następnym roku kalendarzowym.

Pracownikom, którzy podjęli pierwszą pracę w poprzednim roku, w roku następnym przysługują urlopy tzw. kolejne (art. 153 § 2 K.p.), które szczegółowo regulują przepisy art. 155¹ § 1 i następne K.p. Pracownik uzyskuje prawo do kolejnego urlopu z dniem 1 stycznia każdego roku, o ile tego dnia pozostaje w zatrudnieniu, albo w każdym innym pierwszym dniu zatrudnienia w roku kalendarzowym.

Pracownik, absolwent szkoły średniej, podjął pierwszą pracę zawodową od 11 października 2011 r. w wymiarze 3/4 etatu. Zatrudnienie będzie trwało do końca grudnia 2012 r. Podstawę obliczenia urlopu należnego w pierwszym roku pracy stanowi urlop proporcjonalny do wymiaru etatu, który za cały rok wyniósłby 15 dni (3/4 etatu x 20 dni).

Za 2 (pełne) przepracowane miesiące w 2011 r. pracownik nabył prawo do 2,5 dnia urlopu (2 x 1/12 x 15 dni). Od 1 stycznia 2012 r. jest uprawniony do 15 dni urlopu za bieżący rok.

Wymiar kolejnego urlopu zależy od okresu przepracowanego w danym roku, bowiem według art. 155¹ § 1 K.p. w roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu, pracownikowi przysługuje u dotychczasowego pracodawcy urlop w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u pracodawcy w roku ustania stosunku pracy, chyba że przed ustaniem tego stosunku pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze. Natomiast w myśl art. 155^2a K.p. przy ustalaniu urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym, kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi na podstawie art. 154 § 1 K.p. Niepełny kalendarzowy miesiąc zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca. Jeżeli ustanie stosunku pracy u dotychczasowego pracodawcy i nawiązanie takiego stosunku u kolejnego pracodawcy następuje w tym samym miesiącu kalendarzowym, zaokrąglenia do pełnego miesiąca dokonuje wyłącznie dotychczasowy pracodawca. Ponadto w myśl art. 155³ K.p., ustalając wymiar urlopu na podstawie przepisów art. 155¹ K.p. (i art. 155² K.p.), niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia. Wymiar urlopu należny pracownikowi w danym roku kalendarzowym nie może jednak przekroczyć wymiaru wynikającego z art. 154 K.p.

Pracodawca zatrudnia dwóch pracowników z 10-letnim stażem pracy, pierwszego na 2/3 etatu od 7 maja 2012 r. na czas określony wynoszący 5 miesięcy, a drugiego od 25 czerwca br. na czas nieokreślony w wymiarze 1/2 etatu.

Podstawę dla ustalenia przysługującego pracownikom wymiaru urlopu jest wymiar należny zatrudnionemu na 2/3 etatu i na 1/2 etatu wynoszący odpowiednio 18 dni (2/3 etatu x 26 dnia = 17,33 dnia, po zaokrągleniu 18 dni) i 13 dni (1/2 etatu x 26 dni). Pierwszemu pracownikowi przysługuje w bieżącym roku 9 dni urlopu (6/12 x 18 dni = 9 dni), a drugiemu należy udzielić 8 dni urlopu (7/12 x 13 dni = 7,58 dnia, po zaokrągleniu 8 dni).