Zamierzamy zatrudnić pracowników sezonowych do zbiorów w rolnictwie. W dniach sprzyjającej pogody będą oni pracowali do późnych godzin wieczornych. Czy prawo pracy przewiduje specjalne rozwiązania w zakresie czasu pracy takich osób?
Polskie prawo pracy nie wyodrębnia grupy zawodowej zwanej w praktyce kadrowej pracownikami sezonowymi. Nie reguluje więc także w sposób odrębny czasu pracy takich pracowników. Pewne ulgi przewiduje jedynie w zakresie okresu rozliczeniowego oraz liczby umów na czas określony.
Sezonowość niektórych prac zmusza pracodawców do okresowego zatrudnienia dodatkowych pracowników. Wobec braku szczególnych rozwiązań prawnych w tym zakresie najczęściej pracodawcy zatrudniają te osoby na podstawie umowy terminowej bądź korzystają z pracowników tymczasowych. W przypadku zastosowania pierwszego z rozwiązań, pracodawca korzysta z przywileju braku limitu umów terminowych.
W myśl art. 251 K.p., zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 1 miesiąca.
| Ważne: Limit umów na czas określony nie obejmuje umów zawartych w celu wykonywania pracy o charakterze sezonowym (art. 251 § 3 pkt 2 K.p.). |
W świetle powyższego pracodawca, o którym mowa w pytaniu, może zawrzeć dowolną ilość następujących po sobie umów na czas określony z pracownikami zatrudnionymi do zadań sezonowych.
Za prace sezonowe uważa się prace wykonywane tylko przez część roku, związane z określonym sezonem, tj. z właściwościami pór roku, zwłaszcza warunkami atmosferycznymi (por. wyrok SN z dnia 3 kwietnia 1986 r., sygn. akt II URN 20/86, OSNC 1987/2-3/45).
Przechodząc do rozwiązań w zakresie czasu pracy należy stwierdzić, że wobec braku przepisów szczególnych, pracodawcy pozostaje przyjęcie jednego z ogólnie stosowanych systemów czasu pracy. Przy pracach sezonowych związanych z produkcją rolną, które mają być wykonywane w przedłużonej dniówce, najbardziej odpowiedni jest system równoważny. Przy czym planowa dniówka nie może przekraczać 12 godzin, a okres rozliczeniowy 4 miesięcy. Dodajmy, że w rolnictwie i hodowli okres rozliczeniowy może być przedłużony do 6 miesięcy, a jeżeli jest to dodatkowo uzasadnione nietypowymi warunkami organizacyjnymi lub technicznymi mającymi wpływ na przebieg procesu pracy - nawet do 12 miesięcy. Nie dotyczy to jednak zatrudnienia w systemie równoważnym (art. 129 § 2 K.p.).
| Przykład |
Pracodawca-rolnik w dniu 1 czerwca 2012 r. zatrudnił do zbiorów kilkunastu pracowników na okres 3 miesięcy w podstawowym wariancie systemu równoważnego w trzymiesięcznym okresie rozliczeniowym (czerwiec-sierpień). Ustalił, że w pierwszym miesiącu zatrudnienia będą oni pracować po 12 godzin od poniedziałku do soboty, czyli łącznie przepracują 300 godzin (25 dni x 12 godz. = 300 godz.). Z kolei w lipcu praca będzie wykonywana przez 15 dniówek po 12 godzin (15 dni x 12 godz. = 180 godz.), a w sierpniu w ramach prac porządkowych 8 dni po 4 godziny (8 dni x 4 godz. = 32 godz.). Liczba zaplanowanych przez pracodawcę godzin jest zgodna z wymiarem, który przy wolnych sobotach wynosi w tym okresie 512 godzin. Plan pracy jest w tym zakresie prawidłowy.
Zastosowanie systemu równoważnego umożliwia elastyczne planowanie dniówek na więcej niż 5 dni w tygodniu w okresie natężenia prac, z odpowiednim ich zmniejszeniem w pozostałych okresach. W kontekście pytania Czytelnika, z którego wynika, że przy sprzyjającej pogodzie praca ma być wykonywana dłużej, należy jeszcze zasygnalizować, iż rozkład czasu pracy nie może być modyfikowany w dowolnej chwili i zakresie. Harmonogram czasu pracy jest sprecyzowanym planem pracy pracownika (lub grupy pracowników) w ramach obowiązującego go systemu lub rozkładu czasu pracy, który powinien mieć charakter "pewny", a przesłanki dopuszczające jego zmianę cechę wyjątkowości. Powyższe potwierdza PIP (znak pisma: GPP-417-4560-19/09/PE/RP), zdaniem której korekta rozkładu może nastąpić jedynie w sytuacjach określonych w źródłach prawa pracy. Innym rozwiązaniem może być system przerywanego czasu pracy, o którym pisaliśmy m.in. w dodatku nr 4/2012.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
