Metodyka obliczania wymiaru czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym przewiduje, że należy odliczyć 8 godzin za każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela. W sytuacji gdy pracownicy świadczą pracę w podstawowej organizacji czasu pracy od poniedziałku do piątku, a soboty są dniami wolnymi od pracy z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy i święto przypada w taką wolną sobotę, za sobotnie święto należy wyznaczyć inny dzień wolny od pracy.
Pracodawcy planują czas pracy swoich pracowników w oparciu o prawidłowo ustalony wymiar czasu pracy obowiązujący w przyjętym okresie rozliczeniowym.
Jak przewiduje art. 130 K.p., wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym oblicza się:
Tak obliczony wymiar czasu pracy ulega obniżeniu o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy, przypadających do przepracowania w czasie tej nieobecności, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy pracownika (art. 130 § 3 K.p.). W przypadku pracowników zatrudnionych na część etatu obliczony w podany sposób wymiar czasu pracy obniża się proporcjonalnie do wielkości etatu niepełnoetatowca.
Te same zasady obliczania wymiaru czasu pracy stosuje się do pracowników objętych niższymi normami czasu pracy na podstawie przepisów odrębnych (np. pracowników niepełnosprawnych czy medycznych). W ich przypadku różnica polega na tym, że w miejsce norm kodeksowych stosuje się normy wynikające z innych ustaw.
W maju 2025 r. przypadają dwa święta, tj. 1 i 3 maja. Z tym że 3 maja br. wypada w sobotę. Biorąc pod uwagę metodykę obliczania wymiaru czasu pracy, obliczony na maj br. wymiar czasu pracy należy obniżyć po 8 godzin za każde z tych świąt. Ponadto pracodawcy stosujący podstawową organizację czasu pracy, w której pracownicy świadczą pracę od poniedziałku do piątku, a soboty mają wyznaczone jako dni wolne z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy, są obowiązani wskazać inny dzień wolny od pracy za święto przypadające w sobotę 3 maja br. Dzień ten powinien być wyznaczony w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym występuje to święto. Zatem przy jednomiesięcznych okresach rozliczeniowych dzień wolny za święto 3 maja br. powinien przypadać w maju br., a w dłuższych okresach rozliczeniowych - w okresie obejmującym maj br. Pozwoli to na zachowanie prawidłowego wymiaru czasu pracy i zasady przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy.
Wymiar czasu pracy w jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym obejmującym maj br. to:
(40 godz. × 4 tyg.) + (8 godz. × 2 dni) - (8 godz. × 2 święta) = 160 godz.
Taki wymiar czasu pracy oznacza, że w maju br. pracodawcy stosujący podstawową organizację czasu pracy, w której pracownicy świadczą pracę od poniedziałku do piątku, a soboty są dniami wolnymi z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy, są obowiązani zaplanować pracownikom 20 dni pracy po 8 godzin każdy, a za święto przypadające w sobotę 3 maja br. wyznaczyć inny dzień wolny od pracy, np. 2 maja br.
W przypadku gdy w dniu wolnym wyznaczonym za święto przypadające w sobotę wolną od pracy z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy pracownik jest nieobecny z powodu chorobowej niezdolności do pracy, pracodawca nie musi ponownie wskazać innego dnia wolnego od pracy. W takim przypadku obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym ulega obniżeniu o liczbę godzin chorobowej nieobecności w pracy. Pracodawca wywiązał się jednak z obowiązku udzielenia dnia wolnego (przykład 1). Nie mógł bowiem przewidzieć, że pracownik w dniu wyznaczonym jako wolny za sobotnie święto będzie chory. Taka sama sytuacja ma miejsce w przypadku pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim czy wychowawczym.
Tak też uznało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w piśmie udostępnionym naszemu Wydawnictwu w dniu 19 lipca 2016 r. (patrz ramka).
|
"(...) w przypadku gdy zostanie wyznaczony dzień wolny od pracy w zamian za święto przypadające w dniu wolnym z tytułu pięciodniowego tygodnia pracy (...) i okaże się, że data takiego dnia wolnego od pracy przypadnie w okresie niezdolności do pracy z powodu choroby, to w opinii Departamentu nie ma podstaw do tego, aby udzielić innego dnia wolnego od pracy w innym terminie. W takim przypadku pracodawca realizuje swój obowiązek udzielenia dnia wolnego od pracy i nie ma podstaw, aby nakładać na niego obowiązku udzielenia dnia wolnego od pracy w innym terminie. Fakt, że taki dzień przypada w okresie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, nie wpływa na zmianę charakteru tego dnia jako wolnego od pracy. Zgodnie z art. 130 § 3 K.p. wymiar czasu pracy pracownika w okresie rozliczeniowym ulega w tym okresie obniżeniu o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy, przypadających do przepracowania w czasie tej nieobecności, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy. Oznacza to, że usprawiedliwiona nieobecność w dniu rozkładowo wolnym od pracy pozostaje bez wpływu na wymiar czasu pracy pracownika w okresie rozliczeniowym. Zatem choroba pracownika w zastępczym dniu wolnym od pracy nie stanowi okoliczności uniemożliwiającej pracownikowi wykorzystanie dnia wolnego i pozostaje bez wpływu na charakter kompensacyjny tego dnia. Skoro pracownik w zastępczym dniu wolnym od pracy nie miał wyznaczonego czasu pracy do przepracowania (rozkład w tym dniu przewiduje dzień wolny od pracy), to nie ma podstaw, by choroba w tym dniu obniżała jego wymiar czasu pracy o kolejne osiem godzin. (...)". Pismo Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej udostępnione naszemu Wydawnictwu w dniu 19 lipca 2016 r. |
W sytuacji gdy pracownik miałby korzystać w dniu wyznaczonym jako wolny za sobotnie święto z urlopu wypoczynkowego, pracodawca nie ma obowiązku wyznaczenia innego dnia wolnego. Pracownik w takim dniu nie korzysta bowiem z urlopu (tylko ma wolne za święto), gdyż zgodnie z zasadami udzielania urlopu wypoczynkowego udziela się go w dniach, które są dla pracownika dniami pracy, stosownie do obowiązującego go rozkładu czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu (art. 1541 § 1 K.p.). Oznacza to, że pracownikowi nie udziela się urlopu w dniu, w którym zgodnie z rozkładem ma wolne za sobotnie święto (przykład 2).
Organizatorem pracy w zakładzie jest pracodawca. Do jego kompetencji należy też wskazanie terminu lub terminów, w których pracownicy będą mieli wolne za sobotnie święto. Dotyczy to pracodawców zatrudniających pracowników w podstawowej organizacji czasu pracy, w której soboty są dniami wolnymi od pracy. Termin (terminy) dnia wolnego za święto mogą być różne, np.:
Dzień wolny za święto występujące w sobotę musi przypadać w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym przypada to święto. W podmiotach stosujących miesięczne okresy rozliczeniowe, wolnego za sobotnie święto należy udzielić w miesiącu jego wystąpienia. Natomiast u stosujących dłuższe okresy rozliczeniowe czasu pracy, np. 3-miesięczne czy roczne, należy wyznaczyć dzień wolny za sobotnie święto w okresach rozliczeniowych obejmujących to święto. Przykładowo dnia wolnego za święto 3 maja br. u pracodawców stosujących 3-miesięczne okresy rozliczeniowe można udzielić np. 20 czerwca 2025 r. Nie jest przy tym istotne, czy dodatkowy dzień wolny za sobotnie święto zostanie przyznany pracownikowi przed wystąpieniem święta czy po nim.
W przypadku pracowników niepełnoetatowych ich wymiar czasu pracy ustala się zgodnie z art. 130 K.p. (tak jak dla pracownika pełnoetatowego) i następnie obniża odpowiednio do wielkości niepełnego etatu. Obliczeń dokonuje się w odniesieniu do przyjętego okresu rozliczeniowego.
Obowiązek udzielenia pracownikowi niepełnoetatowemu dnia wolnego za święto przypadające w sobotę będącą dniem wolnym od pracy z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy wystąpi, gdy wykonuje on pracę w podstawowej organizacji od poniedziałku do piątku, w dobowym wymiarze czasu pracy zmniejszonym proporcjonalnie do wielkości jego etatu.
Natomiast jeżeli pracownik niepełnoetatowy wykonuje pracę w tzw. zmiennym rozkładzie, wyznaczenie dodatkowego dnia wolnego za święto będzie zależało od porównania obowiązującego w danym okresie rozliczeniowym wymiaru czasu pracy z rozkładem czasu pracy tego pracownika. Może się wówczas okazać, że nie ma potrzeby wyznaczenia dodatkowego dnia wolnego za sobotnie święto dla pracownika niepełnoeatowego, gdyż ma on zaplanowany prawidłowy wymiar czasu pracy.
|
Przykład 1 Pracodawca zatrudnia pracowników w podstawowej organizacji czasu pracy od poniedziałku do piątku w 3-miesięcznych okresach rozliczeniowym (liczonych od stycznia). Jako dni wolne wynikające z przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy wyznaczył soboty. W okresie rozliczeniowym przypadającym od kwietnia do czerwca 2025 r. jako dzień wolny od pracy za Święto Narodowe Trzeciego Maja (sobota) wyznaczył 2 maja br. Jeden z pracowników przebywa na zwolnieniu lekarskim w okresie od 30 kwietnia do 18 maja 2025 r. W podanej sytuacji pracodawca nie ma obowiązku wyznaczenia innego niż 2 maja br. dnia wolnego za święto. Obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w okresie rozliczeniowym kwiecień-czerwiec 2025 r. wynoszący 488 godziny należy obniżyć o 88 godzin w związku z chorobą, czyli za 11 dni roboczych. Wyniesie on wówczas 400 godzin, tj. 488 godz. - 88 godz. Przy czym 2 maja br. należy traktować jako dzień wolny przysługujący za święto 3 maja br. Zakładamy przy tym, że pozostałe dni w podanym okresie rozliczeniowym pracownik w pełni przepracuje.
W zakładzie obowiązuje podstawowa organizacja czasu pracy oraz 3-miesięczne okresy rozliczeniowe (liczone od stycznia). Pracownicy świadczą pracę od poniedziałku do piątku, a soboty są dniami wolnymi z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy. W celu zapewnienia odpowiedniego wymiaru czasu pracy i liczby dni wolnych pracodawca wyznaczył pracownikom dzień wolny za Święto Narodowe Trzeciego Maja (sobota) na 2 maja br. Jeden z pracowników korzysta z urlopu w okresie od 1 do 18 maja br. Za okres urlopu pracodawca powinien odliczyć z puli urlopowej pracownika 10 dni po 8 godzin, a 2 maja br. należy potraktować jako dzień wolny przysługujący za święto 3 maja br. W związku z tym nie ma potrzeby wyznaczenia pracownikowi innego dnia wolnego za sobotnie święto w rozkładzie. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2025 r. poz. 277)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
