Mama zażądała ode mnie alimentów. Nie miałem z nią kontaktu od blisko 40 lat. Mama zostawiła mnie z ojcem, gdy byłem małym dzieckiem, nigdy nie łożyła na moje utrzymanie. Cały ciężar wychowania i utrzymania spoczął na moim ojcu. Czy w tej sytuacji mogę odmówić żądaniu mamy?
Nie można tego wykluczyć. Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Zasadniczo uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pomimo spełnienia przesłanek alimentacyjnych - tj. wystąpienia wspomnianych usprawiedliwionych potrzeb oraz możliwości zarobkowych i majątkowych - w pewnym szczególnym przypadku alimentów nie trzeba będzie płacić. Mianowicie, zobowiązany do alimentów może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Mowa o tym w art. 1441 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2023 r. poz. 2809). W doktrynie przyjmuje się, że rażąco niewłaściwe postępowanie uprawnionego do alimentów może polegać m.in. na:
a) zachowaniach godzących w życie i zdrowie członka rodziny,
b) zachowaniach naruszających godność, dobre imię i inne dobra osobiste człowieka,
c) zawinionym popadnięciu w niedostatek lub umyślnym wywołaniu sytuacji prowadzącej do żądania alimentów.
Nie można wymagać, aby osoba doznająca krzywdy w każdym przypadku mimo to zobowiązana była do świadczenia alimentów na rzecz osoby ją krzywdzącej, tylko dlatego, że obowiązek alimentacyjny wynika z pokrewieństwa, małżeństwa albo z innych więzów, z którymi ustawa łączy ten obowiązek. W jednym z orzeczeń Sąd wskazał, że zachowanie ojca, który nigdy nie wywiązywał się z obowiązku alimentacyjnego wobec synów, nie interesował się ich losem i nie dokładał starań w celu podjęcia stałego zatrudnienia, było rażąco niewłaściwe i jako takie zasługuje na dezaprobatę. Zasądzenie alimentów od synów na rzecz ojca stanowiłoby zatem naruszenie zasad współżycia społecznego (por. wyrok SR w Pruszkowie z dnia 12 grudnia 2019 r., sygn. akt III RC 149/19).
Omawiana regulacja nie dotyczy obowiązku ciążącego na rodzicach względem ich małoletniego dziecka.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
