Zmarł mój teść, który prowadził działalność gospodarczą na podstawie wpisu w CEIDG. Za życia nie powołał on zarządcy sukcesyjnego. Jakie czynności należy podjąć w tej sytuacji?
W opisywanym przypadku istnieją dwie możliwości działania. Skoro przedsiębiorca nie powołał za życia zarządcy sukcesyjnego, to jego śmierć w praktyce powoduje brak możliwości dalszej kontynuacji prowadzenia firmy. W zaistniałej sytuacji wygasają umowy zawarte przez przedsiębiorcę, a także posiadane przez niego licencje, koncesje czy zezwolenia. Jednoosobowa działalność gospodarcza (na podstawie wpisu w CEIDG) po śmierci przedsiębiorcy praktycznie przestaje istnieć.
Aby tego uniknąć, jego spadkobiercy mogą samodzielnie powołać zarządcę sukcesyjnego. Taką możliwość przewiduje art. 12 ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (Dz. U. z 2021 r. poz. 170). Przepis ten stanowi, że jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony z chwilą śmierci przedsiębiorcy, po śmierci przedsiębiorcy zarządcę sukcesyjnego może powołać:
1) małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku, lub
2) spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo
3) spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo zapisobierca windykacyjny, który przyjął zapis windykacyjny, jeżeli zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje mu udział w przedsiębiorstwie w spadku.
Po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowaniu aktu poświadczenia dziedziczenia albo wydaniu europejskiego poświadczenia spadkowego zarządcę sukcesyjnego może powołać wyłącznie właściciel przedsiębiorstwa w spadku. Uprawnienie do powołania zarządcy sukcesyjnego wygasa z upływem dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy. Z tym że, jeżeli akt zgonu przedsiębiorcy nie zawiera daty zgonu albo chwila śmierci przedsiębiorcy została oznaczona w postanowieniu stwierdzającym zgon, termin ten biegnie od dnia znalezienia zwłok przedsiębiorcy albo uprawomocnienia się postanowienia stwierdzającego zgon.
Aby zagwarantować prawidłowość procedury ustanawiania zarządu sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy, do powołania zarządcy wymagana jest forma aktu notarialnego.
Natomiast do dnia powołania zarządcy prawdopodobni właściciele przedsiębiorstwa w spadku mogą dokonywać wyłącznie takich czynności, które będą konieczne, aby nie doszło do pogorszenia się stanu przedsiębiorstwa. Prowadząc działalność w ramach czynności zachowawczych, należy zgłosić kontynuowanie prowadzenia przedsiębiorstwa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na miejsce prowadzenia działalności.
Nie można powołać zarządu sukcesyjnego, jeżeli ogłoszona zostanie upadłość przedsiębiorcy.
|