Nowelizacja ustawy o planowaniu i gospodarowaniu przestrzennym weszła w życie 24 września 2023 r. i stanowiła pierwszy etap długo wyczekiwanej reformy. Jedną ze zmian było wprowadzenie nowego narzędzia planistycznego, tj. planu ogólnego gmin, uchwalanego obligatoryjnie dla całej gminy (z wyłączeniem terenów zamkniętych), w randze aktu prawa miejscowego. Pierwotnie plany ogólne miały zostać uchwalone do końca 2025 r. Mając na uwadze stan zaawansowania prac nad planami ogólnymi, zaistniała obawa, że dla wielu gmin termin ten będzie niewystarczający i do tego czasu prace nie zostaną zakończone. W związku z tym postanowiono wydłużyć obowiązujący termin, co ma pozwolić gminom na dokończenie procedur sporządzania planów ogólnych bez zawieszenia uchwalania planów miejscowych oraz wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
W 2023 r. wprowadzono zupełnie nowe narzędzie planistyczne, tj. plan ogólny gminy, który uchwalany jest obligatoryjnie dla całej gminy (z wyłączeniem terenów zamkniętych), w randze aktu prawa miejscowego. Ustalenia zawarte w planie ogólnym mają być wiążące zarówno dla planów miejscowych, jak i dla decyzji o warunkach zabudowy. Plan ogólny to akt prawa miejscowego, który docelowo zastąpi studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jako dokument, z którym badana będzie zgodność planów miejscowych, a także decyzji o warunkach zabudowy. Decyzje o warunkach zabudowy będą mogły być wydawane wyłącznie na obszarach wskazanych w planie ogólnym. Plan ogólny musi zawierać ustalenia dotyczące funkcji terenów dopuszczalnych do wyznaczenia w dokumentach niższego szczebla, jak również ramowe ustalenia dotyczące kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu, z którymi dokumenty te będą musiały zachowywać zgodność. Dodatkowo w planie ogólnym możliwe będzie wyznaczenie obszarów zabudowy śródmiejskiej, dla których będą mogły być formułowane szczególne zasady zagospodarowania dotyczące m.in. minimalnej powierzchni biologicznie czynnej czy odległości między budynkami. Plan ogólny będzie także mógł zawierać regulacje dotyczące standardów dostępności infrastruktury społecznej.
Ponadto uchylono przepisy obowiązujące w sprawie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Wprowadzono też nową formę planu miejscowego - zintegrowanego planu inwestycyjnego (ZPI) - będącego formą planu miejscowego, który zastąpi i znacznie zmodyfikuje rozwiązania tzw. specustawy mieszkaniowej. Pierwotnie gminy miały określony czas na uchwalenie planów ogólnych do końca 2025 r. Co za tym idzie, do tego czasu obecna dokumentacja w zakresie planowania przestrzennego miała zachować moc.
Uwzględniając stan zaawansowania prac nad planami ogólnymi gmin uznano, iż istnieje obawa, że dla wielu z nich termin 31 grudnia 2025 r. na uchwalenie planów ogólnych będzie niewystarczający i do tego czasu prace nie zostaną zakończone. Z tego względu zadecydowano o wydłużeniu tych terminów poprzez uchwalenie kolejnej ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2025 r. poz. 527), która obowiązuje od dnia 7 maja 2025 r.
Głównym celem ustawy nowelizującej jest wydłużenie terminu obowiązywania dotychczasowych studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, przesuwając ten termin z dnia 31 grudnia 2025 r. na dzień 30 czerwca 2026 r. Nowelizacja ustawy stanowi, że studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin zachowują moc do dnia wejścia życie planu ogólnego gminy w danej gminie, jednak nie dłużej niż do dnia 30 czerwca 2026 r. Tym samym studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin będą obowiązywać 6 miesięcy dłużej niż przewidywały to rozwiązania zawarte pierwotnie w ustawie o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw.
Wydłużenie okresu obowiązywania studiów i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin skutkuje jednocześnie tym, że wydłużono okres, w jakim gminy obowiązane są uchwalić plany ogólne. Ustawa wyznacza dla gmin nieprzekraczalny termin 30 czerwca 2026 r., do którego wszystkie gminy będą zobowiązane taki plan przyjąć.
Obecnie obowiązująca ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1130 ze zm.), zgodnie z wprowadzoną reformą systemu planowania i zagospodarowania przestrzennego zawartą w nowelizacji ustawy z dnia 7 lipca 2023 r., ograniczyła obowiązywanie decyzji o warunkach zabudowy. Będą one obowiązywały przez okres 5 lat. Ustawa z dnia 4 kwietnia 2025 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (...) nie wprowadziła zmiany wydłużającej okres na wydawanie bezterminowej decyzji o warunkach zabudowy. Tak więc gminy od dnia 1 stycznia 2026 r. mają obowiązek wydawać terminowe decyzje o warunkach zabudowy, czyli ważne przez 5 lat. Zgodnie z art. 64c ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym decyzje o warunkach zabudowy będą wygasały po upływie 5 lat od dnia, kiedy stały się prawomocne. Przepis ten wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2026 r.
|
Cele reformy planistycznej z 2023 r.:
|
| ||||||||||||
|
||||||||||||
