Zmiana zasad wynagradzania a podstawa wymiaru zasiłku

Z definicji wynagrodzenia, określonej dla celów ustalania podstawy wymiaru świadczeń chorobowych należnych pracownikowi, wynika, iż przy obliczaniu tej podstawy powinny być uwzględnione wszystkie oskładkowane składniki wynagrodzenia. Jednak ustawodawca przewidział pewne odstępstwa od tej reguły związane z zasadami wypłaty danego składnika.

Pojęcie wynagrodzenia

W podstawie wymiaru świadczenia chorobowego, ustalanej na zasadach określonych w rozdziale 8 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1133 ze zm.), zwanej ustawą zasiłkową, uwzględniane jest wynagrodzenie pracownika:

• rozumiane jako jego przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe, z reguły odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składek, finansowanych ze środków pracownika, albo
• określone w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek pracy, po pomniejszeniu o pełną miesięczną składkę, którą pracodawca by potrącił, gdyby pracownik przepracował pełny miesiąc, czyli o wartość odpowiadającą 13,71%.

Wyjątek od zasady

Nie zawsze jednak wszystkie oskładkowane składniki wynagrodzenia stanowią element składowy podstawy wymiaru zasiłku. W świetle art. 41 ustawy zasiłkowej, przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczenia chorobowego nie uwzględnia się bowiem składników wynagrodzenia:

• do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku,
• przysługujących w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, tylko do określonego terminu albo których wypłaty zaprzestano na podstawie układu zbiorowego pracy lub przepisów o wynagradzaniu - dotyczy podstawy wymiaru świadczenia należnego za okres przypadający po terminie ich przysługiwania/wypłaty.

Jeśli natomiast dany składnik wynagrodzenia, oskładkowany i zmniejszany za okres absencji chorobowej, został uwzględniony w podstawie wymiaru zasiłku, a następnie odpowiednio:

• nastąpiła zmiana zasad jego wypłaty, wykluczająca możliwość dalszego jego uwzględnienia w podstawie wymiaru zasiłku (patrz tabela) lub
• upłynął termin, na jaki został on przyznany albo
• zaprzestano jego wypłaty na podstawie układu zbiorowego pracy lub przepisów o wynagradzaniu,

składnik ten należy wyłączyć z podstawy wymiaru świadczenia należnego za okres po tej zmianie lub po upływie terminu jego przysługiwania/wypłaty.

Bez wpływu na podstawę

Pewne zmiany w zasadach wynagradzania pracowników pozostają jednak bez wpływu na podstawę wymiaru należnych im świadczeń. Dotyczy to m.in. zmiany sposobu wynagradzania pracownika oraz daty wypłaty wynagrodzenia za pracę, czy też wysokości wynagrodzenia za pracę (patrz tabela).

W takich przypadkach i tak bowiem, za sprawą art. 36 ust. 1 i 2 i art. 43 ustawy zasiłkowej, podstawa wymiaru zasiłku:

• ustalana jest w oparciu o wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 lub - przy krótszym okresie zatrudnienia - pełnych miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy (art. 36 ust. 1 i 2 ustawy zasiłkowej),
• nie ulega ponownemu ustaleniu, jeżeli między świadczeniami nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe, a od 1 stycznia 2022 r. - krótsza niż jeden miesiąc kalendarzowy.

Po zmianie etatu

Nieco inaczej jest w przypadku zmiany wysokości wynagrodzenia, sposobu i/lub terminu jego wypłaty związanej ze zmianą umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, polegającej na zmianie wymiaru czasu pracy. Jeśli zmiana ta nastąpiła w miesiącu, w którym powstała(-o) niezdolność do pracy/prawo do świadczenia albo w okresie odpowiednio 12 lub pełnych miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie tej niezdolności/tego prawa, podstawę wymiaru świadczenia chorobowego stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, z zastrzeżeniem określonym w art. 31zy¹³ specustawy w sprawie COVID-19 (Dz. U. z 2021 r. poz. 2095 ze zm.).

Wprowadzenie nowego składnika

Jeżeli pracodawca zdecyduje się na wprowadzenie nowego składnika wynagrodzenia, zmniejszanego za okres nieobecności w pracy, będzie on uwzględniany w podstawie wymiaru świadczenia chorobowego. Przy czym warunkiem jest tu jego wypłata za okres, z którego wynagrodzenie brane jest pod uwagę przy ustalaniu tej podstawy (przykład).