Generalnie z dniem 1 stycznia 2025 r. weszła w życie ustawa z dnia 26 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych... (Dz. U. poz. 1243 ze zm.), która wprowadziła do ustawy emerytalnej przepisy dotyczące prawa do pobierania renty rodzinnej po zmarłym małżonku i do własnego świadczenia emerytalno-rentowego.
Zgodnie z art. 95a ust. 1 ustawy emerytalnej, osobie uprawnionej do renty rodzinnej, o której mowa w art. 67 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej (po zmarłym małżonku) oraz do emerytury, emerytury rolniczej, emerytury z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, emerytury wojskowej, emerytury policyjnej, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, renty z tytułu niezdolności do pracy, w tym renty szkoleniowej, renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, renty rolniczej szkoleniowej, renty z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, wojskowej renty inwalidzkiej albo policyjnej renty inwalidzkiej (dalej innego świadczenia emerytalno-rentowego) wypłaca się, zależnie od jej wyboru:
Wysokość świadczeń w zbiegu będzie wypłacana od 1 lipca 2025 r. i początkowo będzie to, w zależności od wyboru świadczeniobiorcy:
Dopiero od 1 stycznia 2027 r. wysokość drugiego świadczenia będzie wypłacana w wysokości 25%.
Osoba uprawniona ma prawo do wypłaty świadczeń na zasadach określonych wyżej w przypadku:
1) osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1 ustawy emerytalnej, czyli 60 lat - wdowa i 65 lat - wdowiec,
2) pozostawania we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka,
3) nabycia prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1 ustawy emerytalnej, czyli najwcześniej w wieku 55 lat - wdowa i 60 lat - wdowiec.
Ponadto osoba uprawniona nie może pozostawać w nowym związku małżeńskim. Wypłata świadczeń w zbiegu ustaje z dniem poprzedzającym dzień zawarcia przez nią nowego związku małżeńskiego.
Jeśli chodzi o warunek wymieniony w punkcie 3, to ZUS dodatkowo wyjaśnił (na stronie internetowej www.zus.pl), że: "(...) ustalenie prawa do renty wdowiej zależy od faktycznego wieku wdowy lub wdowca w chwili śmierci męża czy żony. W związku z tym na przykład osoba, która owdowiała w wieku 50 lat, spełnia warunek wieku uprawniający do renty rodzinnej, jednak nie nabywa prawa do renty wdowiej. (...)".
Jeżeli wdowa lub wdowiec spełnia warunki do ubiegania się o rentę wdowią, to od 1 stycznia 2025 r. może złożyć wniosek ERWD o ustalenie zbiegu innego świadczenia emerytalno-rentowego z rentą rodzinną. W przypadku osób, które dotychczas nie złożyły wniosku o drugie świadczenie, czyli o rentę rodzinną lub inne świadczenie emerytalno-rentowe, a spełniają wszystkie inne warunki do renty wdowiej, jak wskazał ZUS: "(...) warto już teraz złożyć wniosek o wyliczenie drugiego świadczenia. (...)".
Przyznanie renty wdowiej jest możliwe, jeśli wdowa lub wdowiec mają ustalone prawo do renty rodzinnej. W razie gdy dotąd wdowiec/wdowa nie ubiegali się o rentę rodzinną po zmarłym małżonku (świadczenie to byłoby dla nich mniej korzystne), powinni najpierw złożyć wniosek o ustalenie renty rodzinnej na formularzu ERR, a następnie o rentę wdowią.
Jak wyjaśnił ZUS: "(...) Taka kolejność ułatwi i przyspieszy rozpatrzenie wniosku o łączenie wypłaty obu świadczeń w 2025 r. Podobna sytuacja dotyczy osób pobierających rentę rodzinną, które nigdy nie wnioskowały o przyznanie własnego świadczenia, np. emerytury. (...)".
Łączna suma obu świadczeń nie będzie mogła przekroczyć trzykrotności kwoty najniższej emerytury, czyli biorąc pod uwagę aktualną wysokość najniższej emerytury - kwoty 5.342,88 zł (od 1 marca 2025 r. w związku z waloryzacją kwota najniższej emerytury wzrośnie). Do tego limitu uwzględnia się świadczenia, o których mowa w art. 95a ust. 1 i 10 ustawy emerytalnej, a także świadczenia wypłacane przez instytucje zagraniczne oraz świadczenia i dodatki o charakterze innym niż jednorazowe wypłacane na podstawie ustawy emerytalnej lub na podstawie odrębnych przepisów wraz ze świadczeniami, o których mowa na wstępie.
Jeśli suma świadczeń przekroczy ww. kwotę, świadczenia ustalone w zbiegu zostaną pomniejszone o kwotę przekroczenia w sposób określony w art. 95a ust. 7 ustawy emerytalnej.
Wspomnijmy, że zgodnie z art. 70 ust. 1 ustawy emerytalnej, wdowa ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli:
Prawo do renty rodzinnej nabywa również wdowa, która osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy po śmierci męża, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania dzieci (art. 70 ust. 2 ustawy emerytalnej).
Małżonka rozwiedziona lub wdowa, która do dnia śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia warunku wieku albo wychowywania dzieci, o których mowa wyżej, miała w dniu śmierci męża prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową.
Przepisy wymienione wyżej stosuje się odpowiednio do wdowca (art. 70 ust. 5 ustawy emerytalnej).
Prawo do świadczeń w zbiegu mają też osoby wymienione w art. 95a ust. 9 ustawy emerytalnej. Ponadto art. 95a ust. 1 ustawy emerytalnej stosuje się do świadczeń wymienionych w ust. 10 tego artykułu.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
