Zakończył się rok kalendarzowy. W przypadku spółek osobowych z udziałem osób fizycznych stanowi on jednocześnie rok obrotowy spółki. Regułą jest, że z jego końcem uczestnik spółki jawnej może żądać podziału i wypłaty całości zysku. Wspólnicy mogą również podjąć decyzję o pozostawieniu go w spółce.
Kodeks o zysku
Kodeks spółek handlowych przewiduje, że każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu (art. 51 § 1 K.s.h.). W myśl art. 52 K.s.h. wspólnik może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego. Jednakże jeżeli wskutek poniesionej przez spółkę straty udział kapitałowy wspólnika został uszczuplony, zysk przeznacza się w pierwszej kolejności na uzupełnienie udziału wspólnika.
Co istotne, powyższe reguły partycypowania wspólników w zyskach spółki znajdą zastosowanie, o ile umowa spółki nie stanowi inaczej (art. 37 K.s.h.).
Decydują wspólnicy
Gdy spółce udało się osiągnąć dodatni wynik finansowy, decyzja w sprawie jego rozdysponowania należy do wspólników. Mogą go podzielić między siebie zgodnie z kodeksowymi lub umownymi zasadami. Mogą też wyłączyć całość bądź część wypracowanego zysku od podziału i pozostawić go w spółce (patrz ramka). Stosowne postanowienia przewidujące możliwość przeznaczenia zysku na inne cele niż wypłata go wspólnikom mogą wynikać z umowy spółki. Podstawą do takiego rozporządzenia zyskiem może być również uchwała wspólników.
Dysponując zyskiem, członkowie spółki muszą pamiętać, iż niedopuszczalne jest różnicowanie pozycji uczestników spółki w ten sposób, że tylko niektórzy zostaną wyłączeni od udziału w zyskach.
W każdym przypadku wskazane jest, aby wspólnicy zadbali o udokumentowanie swoich ustaleń. Ze względów dowodowych warto zadbać o sporządzenie uchwały podpisanej przez wszystkich członków spółki.
|
Pozostawienie zysku w spółce |
Przekazanie zysku na wypłaty dla wspólników |
|
|
Zwiększenie kapitału podstawowego |
Zatrzymanie zysku w spółce bez podwyższenia wkładów wspólników |
|
|
- zwiększenie wkładów z zysku wymaga wprowadzenia zmian do umowy spółki |
- nie ma konieczności zmiany umowy spółki |
- nie ma konieczności zmiany umowy spółki |
|
- powstanie obowiązek zapłaty PCC według stawki 0,5% od wartości wkładów powiększających majątek spółki |
- nie powstanie obowiązek rozliczenia PCC |
- nie powstanie obowiązek rozliczenia PCC |
|
* Zysk należy do wspólników i tylko oni mogą zdecydować o jego przeznaczeniu (zob. wyrok NSA z dnia 15 maja 2009 r., sygn. akt II FSK 182/08). Gdy wspólnicy podwyższą swoje wkłady z zysku (należącego do nich), zwiększy się majątek spółki jawnej w rozumieniu art. 28 K.s.h. ** Spółki jawne nie mają obowiązku tworzenia kapitału zapasowego czy rezerwowego. Wspólnicy mogą jednak podjąć decyzję o utworzeniu któregoś z tych kapitałów. |
Gdy brak jest wspólnej decyzji
Trzeba podkreślić również, że zasadniczo brak uchwały w sprawie rozdysponowania zysku nie stanowi przeszkody w domaganiu się jego wypłaty przez któregoś z członków spółki. Wynika to z tego, że gdy umowa spółki nie stanowi inaczej, wspólnik może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego (art. 52 § 2 K.s.h.). Tym samym prawo do podziału i wypłaty zysku powstaje z mocy prawa i przysługuje bez względu na to, czy wspólnicy podejmą uchwałę w tym zakresie. Członek spółki ma roszczenie o wypłatę zysku, o ile został wypracowany i nie przekazano go na inne cele. Roszczenie to ulega przedawnieniu po trzech latach.
Roszczenia przeciwko spółce
Jeżeli spółka nie zechce któremuś ze swoich uczestników wypłacić udziału w zysku, sprawa może mieć swój finał w sądzie. Wspólnik może bowiem skierować przeciwko spółce pozew o zapłatę należnej mu części zysku wraz z odsetkami.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 października 2008 r., sygn. akt V CSK 172/08, wskazał, że z istoty spółki jawnej wynika, iż roszczenia wynikające ze stosunku spółki - a typowym takim roszczeniem jest roszczenie o wypłatę udziału w zysku - wspólnicy mogą kierować tylko wobec spółki. Zasady tej nie zmienia art. 22 § 2 K.s.h. SN opowiedział się przeciwko możliwości dochodzenia wypłaty zysku od innych wspólników. Stwierdził, że przewidziana w art. 22 § 2 K.s.h. odpowiedzialność wspólnika za zobowiązania spółki wynikające z tych stosunków nie rozciąga się na zobowiązania "wewnątrzspółkowe", tym samym nie odnosi się do zobowiązań spółki do wypłaty wspólnikowi udziału w zysku.
|
W spółce jawnej, w odróżnieniu od spółek kapitałowych (art. 191 § 1 oraz art. 347 § 1 K.s.h.), do wypłaty zysku nie jest niezbędne podjęcie przez wspólników uchwały o przeznaczeniu zysku do wypłaty. Zysk określany jako nadwyżka majątku spółki ponad wartość wkładów wspólników ma charakter obiektywny. Powstaje i istnieje niezależnie od tego, czy wspólnicy podejmą uchwałę o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za ostatni rok obrotowy. W spółkach sporządzających sprawozdanie finansowe zysk wynika z bilansu spółki. Zgłoszenie żądania wypłaty zysku jest jedyną czynnością, jaką powinien podjąć wierzyciel w celu uzyskania należnej mu wypłaty, o ile spółka osiągnęła zysk za ostatni rok obrotowy i wspólnicy nie podjęli decyzji o innym przeznaczeniu zysku. Pozostałe czynności należą do spółki. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2008 r., sygn. akt IV CSK 101/08 |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 15.09.2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. nr 94, poz. 1037 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
