W listopadzie 2018 r. samochód ciężarowy spółki z o.o., będący środkiem trwałym (niezamortyzowanym), został uszkodzony w wyniku kolizji drogowej. Naprawa przewyższa wartość samochodu (wartość samochodu 55 tys. zł, a dotychczasowe umorzenie 35,7 tys. zł). W grudniu 2018 r. spółka otrzymała odszkodowanie od ubezpieczyciela (20 tys. zł). W styczniu 2019 r. uszkodzony samochód został sprzedany (za 10 tys. zł). Jak zaksięgować otrzymane odszkodowanie oraz amortyzację za grudzień 2018 r. i kiedy wyksięgować samochód z ewidencji? Czy koszty uzyskania wystąpią dopiero w 2019 r.?
| Samochód, o którym mowa w pytaniu, jednostka powinna była w listopadzie 2018 r. postawić w stan likwidacji. Podatkowo i bilansowo będzie inny moment rozliczenia skutków tej szkody komunikacyjnej. |
Przede wszystkim należy zauważyć, że za środek trwały można uznać tylko taki składnik majątku, który m.in. jest zdatny do użytku. Skoro samochód uszkodzony w wyniku zdarzenia drogowego nie nadaje się do użytku, jednostka powinna postawić go w stan likwidacji. Kwestii tej wprost nie reguluje ustawa o rachunkowości, ale według Krajowego Standardu Rachunkowości nr 11 "Środki trwałe" (KSR nr 11 pkt 9.5. i 9.6.), objęty ewidencją środek trwały może utracić zdatność do użytkowania lub jego użytkowanie jest nieopłacalne ze względu np. na uszkodzenie czy zdarzenie losowe. Wystąpienie tych okoliczności może uzasadniać postawienie go w stan likwidacji. Postawienie środka trwałego w stan likwidacji oznacza podjęcie udokumentowanej decyzji o wycofaniu środka trwałego z użytkowania oraz zaprzestania jego ujmowania w księgach rachunkowych i prowadzi do jego likwidacji, polegającej m.in. na:
a) fizycznym unicestwieniu (rozbiórka, demontaż, złomowanie) albo
b) wyłączeniu środka trwałego z ksiąg rachunkowych, bez przeprowadzania fizycznej likwidacji.
 |
Krajowe Standardy Rachunkowości, w tym KSR nr 11, dostępne są w serwisie www.przepisy.gofin.pl w dziale Rachunkowość |
Postawiony w stan likwidacji środek trwały ujmuje się w ewidencji pozabilansowej do momentu jego fizycznej likwidacji.
Zatem skoro już w listopadzie 2018 r. uszkodzony samochód ciężarowy został wyłączony z użytkowania i przeznaczony do likwidacji (a następnie sprzedany), to już w listopadzie należało go wyksięgować z ewidencji środków trwałych i zaprzestać dalszych odpisów amortyzacyjnych.
Jednostka zaprzestaje bowiem dokonywania odpisów amortyzacyjnych od środka trwałego od miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło przeznaczenie go do likwidacji, zbyto lub stwierdzono jego niedobór.
Zatem w przypadku, o którym mowa w pytaniu, w księgach rachunkowych listopada 2018 r. jednostka powinna była ująć postawienie środka trwałego - samochodu ciężarowego w stan likwidacji, zapisem:
| a) wyksięgowanie wartości początkowej 55.000 zł: |
| - Ma konto 01 "Środki trwałe"; |
| b) wyksięgowanie dotychczasowego umorzenia 35.700 zł: |
| - Wn konto 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych"; |
| c) wartość nieumorzona środka trwałego 19.300 zł: |
| - Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne"; |
| d) ujęcie w ewidencji pozabilansowej 55.000 zł: |
| - Wn konto 09-1 "Środki trwałe w likwidacji". |
Z kolei otrzymane w grudniu 2018 r. odszkodowanie (zaliczane do pozostałych przychodów operacyjnych, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. g) ustawy o rachunkowości) w kwocie 20.000 zł można ująć:
| - Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Rozrachunki z firmą ubezpieczeniową), - Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne". |
Sprzedaż tego samochodu w styczniu 2019 r. będzie już ujęta na ogólnych zasadach w księgach stycznia 2019 r., zapisem:
| a) wartość brutto faktury 10.000 zł: |
| - Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki"; |
| b) kwota VAT należnego (dla uproszczenia - w zaokrągleniu do pełnego złotego) 1.870 zł: |
| - Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego"; |
| c) wartość netto faktury 8.130 zł: |
| - Ma konto 76-0; |
| d) wyksięgowanie środka trwałego z ewidencji pozabilansowej 55.000 zł: |
| - Ma konto 09-1. |
Należy przypomnieć, że samo postawienie środka trwałego w stan likwidacji jest podatkowo obojętne, czyli nieumorzona wartość nie stanowi w tym momencie kosztów uzyskania przychodów. Takim kosztem będzie dopiero z chwilą fizycznej likwidacji albo sprzedaży. Zatem w przypadku jednostki pytającej skutki powyższych zdarzeń będą się bilansowo i podatkowo różniły.
Bilansowo jednostka osiągnie:
Natomiast dla celów podatkowych:
| ||||||||||||
|
||||||||||||
