Dwa lata temu przeprowadziliśmy sprawę spadkową. Sąd wydał orzeczenie i potwierdził, że z mocy ustawy każde z nas, dzieci, odziedziczyło spadek po ojcu. Miesiąc temu odnalazł się testament, z którego wynika, że ojciec cały spadek przekazał swojej ówczesnej partnerce. Czy prawomocne orzeczenie sądu potwierdzające nasze prawa do spadku może zostać w tej sytuacji zmienione?
TAK. Do dziedziczenia spadku dochodzi zawsze z mocy prawa, z chwilą śmierci spadkodawcy. Orzeczenie sądu jedynie formalnie potwierdza tę okoliczność (podobnie jak np. notarialny akt poświadczenia dziedziczenia). Względem osoby trzeciej, która nie rości sobie praw do spadku z tytułu dziedziczenia, spadkobierca może udowodnić swoje prawa wynikające z dziedziczenia tylko stwierdzeniem nabycia spadku albo zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia. Nie można jednak wykluczyć, że z różnych względów orzeczenie (akt poświadczenia) nie będzie zgodne z rzeczywistym stanem prawnym, co może uzasadnić jego zmianę bądź uchylenie.
W myśl przepisów dowód, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, nie jest spadkobiercą lub że jej udział w spadku jest inny niż stwierdzony, może być przeprowadzony tylko w postępowaniu o uchylenie lub zmianę stwierdzenia nabycia spadku. Przewiduje to art. 679 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 1568).
Wniosek o wszczęcie takiego postępowania może zasadniczo zgłosić każdy zainteresowany. Należy jednak pamiętać o dość istotnym ograniczeniu. Mianowicie ten, kto był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, może tylko wówczas żądać zmiany postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, gdy żądanie opiera na podstawie, której nie mógł powołać w tym postępowaniu, a wniosek o zmianę składa przed upływem roku od dnia, w którym uzyskał tę możność. Celem przedmiotowego postępowania jest wykazanie, że ten, kto uzyskał stwierdzenie nabycia spadku, spadkobiercą nie jest albo też jego udział w spadku jest inny niż stwierdzony. Dla osiągnięcia tego celu wnioskodawca może powoływać stosowne fakty i dowody. Jednakże osoba, która była uczestnikiem prawomocnie zakończonego postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, może powoływać się jedynie na okoliczności faktyczne i środki dowodowe, których nie mogła powołać w tym postępowaniu. Natomiast osoba, która nie była uczestnikiem prawomocnie zakończonego postępowania, temu ograniczeniu nie podlega, stąd też może powoływać wszelkie okoliczności faktyczne i środki dowodowe (por. postanowienie SN z dnia 1 grudnia 2022 r., sygn. akt II CSKP 153/22).
Regulacje te stosuje się odpowiednio do zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia oraz do stwierdzenia nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
