Dokumentowanie prawa do zasiłku za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego

Z dniem 19 marca 2025 r. do katalogu urlopów, za okres których przysługuje zasiłek macierzyński, został dodany uzupełniający urlop macierzyński, przewidziany dla pracowników-rodziców/opiekunów dzieci urodzonych przedwcześnie i/lub z niską masą urodzeniową, wymagających hospitalizacji. Przysługuje on w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu odpowiednio 15. lub 8. tygodnia po porodzie, bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego/na warunkach urlopu macierzyńskiego, o czym szczegółowo stanowią art. 180² i art. 183 § 3¹ Kodeksu pracy, w brzmieniu obowiązującym od 19 marca 2025 r.

Z uprawnień do zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu ojcowskiego oraz uzupełniającego urlopu macierzyńskiego mogą korzystać nie tylko pracownicy, ale także ubezpieczeni niebędący pracownikami, niezależnie od tego, czy podlegają ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo czy na zasadzie dobrowolności.

Wprowadzenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego wymagało określenia dokumentów niezbędnych do przyznania za jego okres zasiłku macierzyńskiego. Zostało to dokonane za sprawą rozporządzenia MRPiPS z dnia 17 marca 2025 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków... (Dz. U. poz. 343), poprzez dodanie do zmienianego rozporządzenia regulujących tę kwestię § 19b i § 19c. Wynika z nich, iż dokumentami niezbędnymi do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego przysługującego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego są złożone w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego:

• oświadczenie ubezpieczonego o braku zamiaru korzystania przez drugiego z rodziców dziecka z zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego,
• zaświadczenie pracodawcy o okresie udzielonego uzupełniającego urlopu macierzyńskiego - w przypadku pracownika, któremu zasiłek macierzyński jest wypłacany przez ZUS,
• wniosek ubezpieczonego złożony płatnikowi zasiłku macierzyńskiego przed zakończeniem okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego/na warunkach urlopu macierzyńskiego, zawierający termin zakończenia pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego/na warunkach urlopu macierzyńskiego - w przypadku ubezpieczonego niebędącego pracownikiem oraz
• zaświadczenie wydane przez szpital, o którym mowa w art. 180² § 5 Kodeksu pracy, albo jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez ubezpieczonego, płatnika składek albo ZUS.

Jeżeli zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego/na warunkach urlopu macierzyńskiego poprzedzający okres objęty wnioskiem był pobierany przez drugiego z rodziców dziecka, dodatkowo należy złożyć:

• zaświadczenie płatnika zasiłku o okresie, za który zasiłek macierzyński wypłacono drugiemu z rodziców dziecka, zawierające imię, nazwisko i numer PESEL tego rodzica dziecka albo gdy go nie nadano - serię i numer dokumentu stwierdzającego tożsamość oraz
• odpis skrócony aktu urodzenia dziecka albo jego kopię potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez ubezpieczonego, płatnika składek albo ZUS, albo
• oświadczenie ubezpieczonego o dacie przyjęcia dziecka na wychowanie oraz kopię wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia, zawierającego datę urodzenia dziecka, z poświadczeniem sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu, lub zaświadczenie sądu opiekuńczego o wystąpieniu o przysposobienie dziecka, zawierające datę urodzenia dziecka, albo jego kopię potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez ubezpieczonego, płatnika składek albo ZUS, lub
• prawomocne orzeczenie sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej albo umowa cywilnoprawna zawarta między rodziną zastępczą a starostą albo ich kopie potwierdzone za zgodność z oryginałem przez ubezpieczonego, płatnika składek albo ZUS oraz dokument potwierdzający wiek dziecka.

Warto dodać, iż na okoliczność wprowadzenia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego ZUS zaktualizował formularze zaświadczenia płatnika składek - Z-3 oraz wniosku o zasiłek macierzyński - ZAM.