Spółka z o.o. od kilku lat jest najpopularniejszą spółką. Według danych GUS na koniec 2017 r. zarejestrowanych było ich ponad 451 tys. W spółce z o.o. organem wykonawczym jest zarząd, a zgromadzenie wspólników podejmuje najistotniejsze decyzje. Wspólnicy, którzy chcą mieć bieżący wpływ na losy spółki, często decydują się na pełnienie funkcji w zarządzie. Przy tym nie musi być tak w każdym przypadku. Umowa spółki z o.o. może być tak zredagowana, aby spółka mogła być kierowana przez menedżerów, którzy będą rozliczani przez udziałowców. Poza tym w spółce może być ustanowiony organ nadzoru.
Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje ją (art. 201 § 1 K.s.h.). Nie może być on zastąpiony przez inny organ spółki ani wspólników. Do zarządu mogą być powołane osoby spośród wspólników lub spoza ich grona (art. 201 § 3 K.s.h.).
W spółce z o.o. uprawnienia menedżerskie należące do zarządu oddzielone są od uprawnień właścicielskich przysługujących wspólnikom. Zasadą kodeksową jest, że wspólnik może współdecydować o losach spółki poprzez udział w zgromadzeniu oraz wykonywanie prawa głosu. Zgromadzenie wspólników ma kompetencje w szczególności do podejmowania ważniejszych decyzji w spółce.
Kodeks spółek handlowych normuje w określony sposób reguły funkcjonowania spółki i jej organów. Z tym że wola wspólników wyrażona w umowie spółki ma, co do zasady, decydujące znaczenie. Wspólnicy spisując umowę spółki czy wprowadzając do niej zmiany, mogą poprzestać na takim rozwiązaniu, że sami będą wchodzić w skład zarządu. Mają wówczas pełną kontrolę nad tym, co się dzieje w spółce. Jednocześnie muszą być świadomi grożącej im odpowiedzialności za długi cywilnoprawne spółki oraz za jej zaległości podatkowe (składkowe).
Czasem jednak udziałowcy nie są zainteresowani bieżącym kierowaniem spółką. W takiej sytuacji rozwiązań może być kilka. Jedno z nich to rozszerzenie uprawnień wspólników w umowie spółki. Mogą być w niej określone sprawy, które wymagają rozstrzygnięcia przez wspólników. Jeśli wymóg uzyskania uchwały wynika tylko z umowy spółki, to czynność dokonana wbrew tym postanowieniom jest ważna. Członkowie zarządu za naruszenie przepisów umowy spółki mogą być jednak pociągnięci do odpowiedzialności organizacyjnej i odszkodowawczej.
Wobec spółki członkowie zarządu podlegają ograniczeniom ustanowionym w przepisach K.s.h., w umowie spółki oraz, jeżeli nie stanowi ona inaczej, w uchwałach wspólników.
Umowa spółki może także przyznawać wspólnikom/-owi uprawnienie do zwołania zwyczajnego zgromadzenia wspólników na zasadach wskazanych w art. 234 § 2 K.s.h. (art. 234 § 3 K.s.h.).
Podkreślić przy tym należy, że sprzeczne z naturą spółki z o.o. byłoby takie postanowienie umowy, które przyznawałoby zgromadzeniu wspólników prawo do podejmowania większości decyzji, sprowadzając tym samym rolę zarządu do sekretariatu spółki. Czynnikiem dyscyplinującym każdego z członków zarządu jest natomiast możliwość odwołania go w każdej chwili.
Udziałowcy mogą zdecydować się też na takie rozwiązanie, że zarząd będzie kierował spółką, a nadzorem nad wykonywaniem przez nich obowiązków zajmie się rada nadzorcza (patrz ramka).
Organy nadzoru w spółce z o.o. mają charakter fakultatywny, tzn. mogą być ustanowione, ale nie muszą. Funkcje kontrolne mogą zaś realizować sami wspólnicy, przysługuje im bowiem prawo indywidualnej kontroli. Obowiązek ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej powstaje tylko w większych spółkach, w których kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500.000 zł, a jednocześnie wspólników jest więcej niż 25 (art. 213 § 2 K.s.h.).
Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, członkowie rady nadzorczej powoływani i odwoływani są uchwałą wspólników (art. 215 K.s.h.). Uchwałą wspólników członkowie rady nadzorczej mogą być odwołani w każdym czasie (art. 216 § 2 K.s.h.), regulacji tej nie można zmienić w umowie spółki.
Zarząd a rada nadzorcza
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 15.09.2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1577 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
