Świadczenia rodzinne gdy członkiem rodziny jest niepełnosprawne dziecko

Prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego świadczenia uzależnione jest od spełnienia kryterium dochodowego. Jest ono wyższe, a tym samym łatwiej jest uzyskać te świadczenia, gdy członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne. Ponadto na takie dziecko można otrzymać wyższe albo dodatkowe świadczenia.

W katalogu świadczeń rodzinnych znajdują się m.in.:

• zasiłek rodzinny oraz dodatki do tego świadczenia,
• jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka, zwana potocznie becikowym, a także
• świadczenia opiekuńcze, w tym zasiłek pielęgnacyjny.

Z limitem dochodu

Zasady przyznawania tych świadczeń zostały określone w art. 5-15, art. 15b i art. 16 ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 615 ze zm.).

Wynika z nich m.in., iż prawo do zasiłku rodzinnego uzależnione jest od tego, czy i ewentualnie w jakim stopniu dochód rodziny w przeliczeniu na osobę przekracza wskazaną przez ustawodawcę kwotę, która jest wyższa w przypadku, gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności (patrz: Tabela 1).

Zasiłek rodzinny co do zasady przysługuje do ukończenia przez dziecko 18. roku życia lub nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21. roku życia.

Jeżeli jednak dziecko legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności i kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej, świadczenie to należne jest na to dziecko do ukończenia przez nie 24. roku życia.

Spełniając kryterium dochodowe dla celów uzyskania zasiłku rodzinnego, można także korzystać z dodatków do tego świadczenia, w tym wyższych lub przewidzianych wyłącznie na dzieci niepełnosprawne (patrz: Tabela 2).

Przy becikowym nie ma już takich różnic. Dla tego świadczenia ustawodawca określił tylko jedno kryterium dochodowe.

Gdy mowa o dochodzie, chodzi tu o dochód w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych:

• osiągnięty w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy,
• z uwzględnieniem dochodu uzyskanego i wyłączeniem dochodu utraconego.

Natomiast do członków rodziny, przez liczbę których dzieli się łączny dochód rodziny, zalicza się:

• małżonków, rodziców dzieci, opiekuna faktycznego dziecka,
• pozostające na utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia, a także
• dziecko, które ukończyło 25. rok życia legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna.

Bez względu na dochód

Zasiłek pielęgnacyjny przyznawany jest:

• bez względu na dochód,
• m.in. niepełnosprawnemu dziecku i osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Niepełnosprawność

Omawiane świadczenia przyznawane są na dziecko niepełnosprawne, o ile posiada ono stosowne orzeczenie o niepełnosprawności.

Przy czym ustawodawca wyraźnie wskazał, iż niepełnosprawne dziecko w wieku do ukończenia 16. roku życia powinno legitymować się orzeczeniem o niepełnosprawności określonym w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Takie orzeczenie wydawane jest, jeżeli dziecko ma naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.