W lutym 2021 r. wystawiliśmy naszym kontrahentom faktury korygujące, które dotyczą udzielenia rabatów cenowych do dokonanych przez nich zakupów w 2020 r. Czy nasze przychody ze sprzedaży powinniśmy skorygować, tj. zmniejszyć w 2020 r., czy w 2021 r.? Nie sporządziliśmy jeszcze sprawozdania finansowego za 2020 r.
Korektę przychodów z tytułu rabatu udzielonego kontrahentowi za dokonane przez niego zakupy w 2020 r. jednostka powinna ująć w księgach rachunkowych 2020 r. Jednak dla celów podatkowych wystawione w lutym 2021 r. faktury korygujące powinna uwzględnić w przychodach 2021 r. W wyniku odmiennego podejścia bilansowego i podatkowego powstaje różnica przejściowa, na którą jednostka będąca podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych tworzy odroczony podatek dochodowy, pod warunkiem, że nie korzysta z uproszczenia przewidzianego w art. 37 ust. 10 ustawy o rachunkowości. |
Przepisy prawa bilansowego nie określają daty (momentu), pod którą dokonuje się korekty przychodów ze sprzedaży. W odniesieniu do wszelkich korekt przychodów wskazane jest uwzględniać art. 42 ust. 2 ustawy o rachunkowości, według którego wynik działalności operacyjnej stanowi różnicę między przychodami netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, z uwzględnieniem dotacji, opustów, rabatów i innych zwiększeń lub zmniejszeń. Oznacza to, że w świetle ustawy o rachunkowości, w wysokości przychodów należy również uwzględniać rabaty oraz inne zmniejszenia przychodów. Tym samym wszelkie korekty przychodów ze sprzedaży za dany rok obrotowy powinny być ujmowane w księgach rachunkowych tego roku obrotowego. Przy czym korekta taka jest możliwa do momentu sporządzenia sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy bądź najpóźniej po jego sporządzeniu, do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego za ten rok.
Zagadnienie momentu rozliczenia rabatu porusza również stanowisko Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie rozrachunków z kontrahentami. Stosownie do pkt 6.2 tego stanowiska, ostateczne rozliczenie rabatu potransakcyjnego lub prerabatu z tytułu dokonanych w danym roku obrotowym transakcji zakupu-sprzedaży objętych rabatem może nastąpić po dniu bilansowym. Wówczas ujęcie w księgach rachunkowych rozliczenia rabatu będzie zależeć od tego, czy nastąpiło ono:
1) przed sporządzeniem sprawozdania finansowego - jednostka skoryguje wtedy wartość należności lub zobowiązania w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, w którym przeprowadziła transakcje zakupu-sprzedaży objęte rabatem,
2) po sporządzeniu sprawozdania finansowego, ale przed jego zatwierdzeniem - jednostka skoryguje wtedy wartość należności lub zobowiązania w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, w którym przeprowadziła transakcje zakupu-sprzedaży objęte rabatem i zmieni sprawozdanie finansowe za ten rok obrotowy, jeżeli uzna, zgodnie z art. 54 ust. 1 ustawy o rachunkowości, że kwota rabatu ma istotny wpływ na sprawozdanie finansowe; w przypadku gdy jednostka uzna kwotę rabatu za nieistotną z punktu widzenia sprawozdania finansowego skoryguje wartość należności lub zobowiązania w księgach rachunkowych roku obrotowego, w którym nastąpiło ostateczne rozliczenie rabatu,
3) po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego - jednostka, zgodnie z art. 54 ust. 2 ustawy o rachunkowości skoryguje wartość należności lub zobowiązania w księgach rachunkowych roku obrotowego, w którym nastąpiło ostateczne rozliczenie rabatu.
Z treści pytania wynika, że jednostka nie sporządziła jeszcze sprawozdania finansowego za 2020 r. Zakładamy również, że rokiem obrotowym jednostki jest rok kalendarzowy. W związku z tym, korektę przychodów ze sprzedaży z tytułu udzielonych rabatów za dokonane w 2020 r. zakupy należy odnieść na zmniejszenie przychodów ze sprzedaży w 2020 r., mimo że faktury korygujące dotyczące tych rabatów zostały wystawione w lutym 2021 r.
Wystawione przez jednostkę w lutym następnego roku obrotowego faktury korygujące sprzedaż można wprowadzić do ksiąg rachunkowych 2020 r. na ogólnych zasadach, w sposób przedstawiony poniżej.
Ewidencja księgowa korekty zmniejszającej przychody ze sprzedaży (korekta in minus) 1. Faktura korygująca sprzedaż: a) zmniejszenie przychodu ze sprzedaży: - Wn konto 73-0 "Sprzedaż towarów", b) zmniejszenie VAT należnego: - Wn konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego" (w analityce: VAT należny do rozliczenia w późniejszym terminie), c) zmniejszenie kwoty należności od odbiorcy: - Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami". Uwaga Alternatywnym rozwiązaniem ewidencyjnym do przedstawionego powyżej może być wprowadzenie do ksiąg rachunkowych 2020 r. wartości netto zmniejszenia przychodu (Wn konto 73-0) w korespondencji z kontem rozrachunków (Ma konto 20) na podstawie dowodu "PK - Polecenie księgowania". Następnie, w kolejnym roku obrotowym (tutaj: 2021 r.), jednostka na podstawie faktur korygujących dokona zmniejszenia VAT należnego (Wn konto 22-2) w korespondencji z kontem rozrachunków (Ma konto 20). |
Od 1 stycznia 2021 r. zniesiono formalny warunek uzyskania potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towarów lub usługobiorcę. W świetle bowiem obowiązującego od 1 stycznia 2021 r. brzmienia art. 29a ust. 13 ustawy o VAT, obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą, pod warunkiem że z posiadanej przez tego podatnika dokumentacji wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją. W przypadku gdy w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca, podatnik nie posiada dokumentacji, o której mowa w zdaniu pierwszym, obniżenia podstawy opodatkowania dokonuje za okres rozliczeniowy, w którym dokumentację tę uzyskał.
Podkreślenia wymaga, że w przypadku faktur korygujących wystawionych przed 1 stycznia 2021 r. i nierozliczonych przed tą datą zastosowanie mają przepisy dotychczasowe. Z kolei przedsiębiorcy, którzy w 2021 r. chcą stosować rozwiązania dotychczasowe, bazujące na obowiązku otrzymania przez wystawcę faktury potwierdzenia otrzymania przez nabywcę faktury korygującej i pomniejszenia podatku naliczonego, mają taką możliwość, ale tylko do końca 2021 r. W takim przypadku wybór stosowania dotychczasowych rozwiązań musi być uzgodniony na piśmie pomiędzy dostawcą towarów lub świadczącym usługi a ich nabywcą przed wystawieniem pierwszej faktury korygującej w 2021 r.
Dla celów podatku dochodowego zasady dokonywania korekt zostały uregulowane w art. 12 ust. 3j-3m updop oraz art. 14 ust. 1m-1p updof. W świetle tych przepisów, jeżeli korekta przychodu nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się poprzez zmniejszenie lub zwiększenie przychodów osiągniętych w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca lub, w przypadku braku faktury, inny dokument potwierdzający przyczyny korekty. Jeżeli we wspomnianym okresie rozliczeniowym podatnik nie osiągnął przychodów lub osiągnięte przychody są niższe od kwoty zmniejszenia, podatnik jest obowiązany zwiększyć koszty uzyskania przychodów o kwotę, o którą nie zostały zmniejszone przychody.
Zatem faktury korygujące wystawione przez jednostkę w lutym 2021 r., dotyczące przyznanych rabatów cenowych, powinny zostać uwzględnione w rachunku podatkowym w przychodach miesiąca wystawienia tych faktur (tutaj: w lutym 2021 r.), tj. odmiennie niż dla celów rachunkowości. Prowadzi to do powstania przejściowej różnicy między przychodami bilansowymi i podatkowymi za 2020 r.
Jak wynika z art. 37 ust. 1 ustawy o rachunkowości, w związku z przejściowymi różnicami między wykazywaną w księgach rachunkowych wartością aktywów i pasywów a ich wartością podatkową oraz stratą podatkową możliwą do odliczenia w przyszłości, jednostka tworzy rezerwę i ustala aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, którego jest podatnikiem. Od ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego mogą odstąpić jednostki (za wyjątkiem wymienionych w art. 3 ust. 1e pkt 1-6 ww. ustawy), które za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
1) 25.500.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
2) 51.000.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
3) 50 osób - w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.
Z treści pytania nie wynika, czy jednostka jest zobowiązana do tworzenia rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Jeśli jest objęta takim obowiązkiem, to w wyniku korekty zmniejszającej przychody ze sprzedaży, ujętej dla celów bilansowych w księgach rachunkowych 2020 r., a dla celów podatkowych rozliczonej w przychodach 2021 r., ujmie w księgach 2020 r. aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
Przykład
I. Założenia:
II. Dekretacja:
Opis operacji | Kwota | Konto | |
Wn | Ma | ||
Zapisy w księgach 2020 r. | |||
1. FS - faktura korygująca sprzedaż dokumentująca przyznany nabywcy rabat cenowy: | |||
a) zmniejszenie przychodu ze sprzedaży | 9.000 zł | 73-0 | |
b) zmniejszenie VAT należnego | 2.070 zł | 22-2 | |
c) zmniejszenie należności od odbiorcy | 11.070 zł | 20 | |
2. PK - utworzenie aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego: 9.000 zł × 19% = | 1.710 zł | 65 | 87 |
III. Księgowania:
Uwaga Jeśli nabywca uregulował wszystkie swoje zobowiązania wobec spółki, to wystawienie faktury korygującej spowoduje, że w księgach spółki powstanie nadpłata należności, tj. saldo Ma na koncie 20. Saldo konta 20 spółka zaprezentuje w pasywach bilansu sporządzonego według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości - w pozycji B.III.3 lit. d) "Zobowiązania krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek z tytułu dostaw i usług".
|