Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej przeznaczył zysk ubiegłego roku na zakup leków i materiałów medycznych. Jak zadekretować te operacje?
| Przeznaczenie zysku netto samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej (SP ZOZ) na zakup leków czy materiałów medycznych budzi, naszym zdaniem, wątpliwości. Zapisy księgowe dotyczące podziału zysku netto w SP ZOZ powinny wynikać z decyzji organu zatwierdzającego roczne sprawozdanie finansowe tej jednostki, podjętej na podstawie obowiązujących przepisów prawa. Przepisy o działalności leczniczej wskazują zaś, że zysk netto SP ZOZ przeznacza się na fundusz zakładu, co księgowane jest zapisem po stronie Wn konta 82 "Rozliczenie wyniku finansowego", w korespondencji ze stroną Ma konta 81-1 "Fundusz zakładu". Zakupu leków i materiałów medycznych wskazane jest zaś dokonać z wypracowanych lub otrzymanych z Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) środków pieniężnych i zaewidencjonować w księgach według zasad ogólnych. |
Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej zobowiązane są do prowadzenia ksiąg rachunkowych i sporządzania sprawozdań finansowych zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o rachunkowości, z uwzględnieniem specyfiki ich działalności wynikającej z ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2023 r. poz. 991 ze zm.).
Jak wynika z przepisów art. 53 ust. 3 i 4 ustawy o rachunkowości, podział lub pokrycie wyniku finansowego netto jednostek zobowiązanych, zgodnie z art. 64 ust. 1 tej ustawy, do poddania badaniu rocznego sprawozdania finansowego może nastąpić po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego przez organ zatwierdzający, poprzedzonego wyrażeniem przez biegłego rewidenta opinii o tym sprawozdaniu bez zastrzeżeń lub z zastrzeżeniami. Podział lub pokrycie wyniku finansowego netto, dokonany bez spełnienia tego warunku, jest nieważny z mocy prawa. Jednocześnie podział lub pokrycie wyniku finansowego netto jednostek niezobowiązanych do poddania badaniu rocznego sprawozdania finansowego może nastąpić po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego przez organ zatwierdzający. Organem zatwierdzającym - według art. 3 ust. 1 pkt 7 ustawy o rachunkowości - jest organ, który zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem, umową lub na mocy prawa własności jest uprawniony do zatwierdzania sprawozdania finansowego jednostki.
Dokonując podziału zysku lub pokrycia straty w danej jednostce należy uwzględnić także przepisy odpowiednich ustaw regulujących zasady jej funkcjonowania. W samodzielnym publicznym zakładzie opieki zdrowotnej jest to ustawa o działalności leczniczej. Z przepisów art. 58 tej ustawy wynika co prawda, że SP ZOZ decyduje o podziale zysku, jednak postanowienia art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wskazują, że zysk netto odnoszony jest na zwiększenie funduszu zakładu SP ZOZ. Fundusz ten stanowi wartość majątku SP ZOZ po odliczeniu funduszu założycielskiego i służy pokryciu strat netto SP ZOZ (por. art. 56 ust. 3 i art. 57 ust. 2 pkt 1 ustawy o działalności leczniczej).
Powyższe regulacje wskazują, że przygotowana przez kierownika SP ZOZ - jako osoby odpowiedzialnej za sporządzenie sprawozdania finansowego i ustalenie wyniku finansowego - propozycja podziału zysku powinna zostać przedstawiona do decyzji organu zatwierdzającego sprawozdanie finansowe SP ZOZ. I to ten organ podejmuje ostateczną decyzję odnośnie przeznaczenia osiągniętego przez SP ZOZ zysku netto.
Niemniej jednak art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy o działalności leczniczej określa wprost, że o zysk netto zwiększa się fundusz zakładu SP ZOZ, co w księgach rachunkowych ewidencjonuje się zapisem po stronie Wn konta 82 "Rozliczenie wyniku finansowego", w korespondencji ze stroną Ma konta 81-1 "Fundusz zakładu". Wspomniana w pytaniu możliwość przeznaczenia zysku netto na działalność statutową, tzn. na zakup leków i materiałów medycznych, budzi zatem wątpliwości. Zakup ten to wyłącznie zmiana struktury aktywów (zmniejszenie środków pieniężnych, zapisem po stronie Ma konta 13-0 "Rachunek bieżący", oraz zwiększenie materiałów, zapisem po stronie Wn konta 31 "Materiały"). Taka sytuacja nie powoduje zmniejszenia zysku netto figurującego na koncie 82 i wykazywanego w pasywach bilansu w pozycji A.VI.
W sytuacji gdy kierownik SP ZOZ planuje wydatkowanie środków pieniężnych na zakup leków i materiałów medycznych o wartości odpowiadającej kwocie zysku netto, może zdecydować o zwiększeniu funduszu zakładu o zysk netto, natomiast na zakup tych materiałów przeznaczyć wypracowane lub otrzymane (np. z NFZ) środki pieniężne. W takiej sytuacji zakup leków i materiałów medycznych ewidencjonuje się według zasad ogólnych.
Analogiczne wyjaśnienia w kwestii podziału zysku w SP ZOZ zamieściło Ministerstwo Finansów w piśmie z 13 marca 2018 r. (nadal aktualnym), będącym odpowiedzią na pytanie naszego Wydawnictwa, w którym przedstawiono jednocześnie stanowisko Ministerstwa Zdrowia o następującej treści:
"Zgodnie z art. 58 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (...), samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej (...) decyduje o podziale zysku, jednak decyzja ta podlega zatwierdzeniu przez podmiot zatwierdzający sprawozdanie finansowe, na podstawie art. 53 ust. 1 ustawy (...) o rachunkowości (...), gdyż propozycja podziału zysku jest przedstawiana w Dodatkowych informacjach i objaśnieniach stanowiących element sprawozdania finansowego podlegającego zatwierdzeniu.
W sytuacji, gdy kierownik sp zoz chce dokonać zakupu środków trwałych z przeznaczeniem na działalność statutową (np. sprzętu i wyposażenia związanego z przechowywaniem dokumentacji medycznej) o wartości odpowiadającej osiągniętemu zyskowi netto, wówczas może zdecydować o zwiększeniu funduszu zakładu o zysk netto stosownie do art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy o działalności leczniczej, natomiast środki finansowe może przeznaczyć na zakup ww. środków trwałych.
Osiągnięty zysk netto wykazany w pasywach bilansu znajduje swoje odzwierciedlenie w zwiększonej wartości składników aktywów bilansu, na przykład środków finansowych".
| ||||||||||||
|
||||||||||||
