Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Składki, zasiłki, emerytury  »  Emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne  »   Uchylenie wygaszającego charakteru emerytur pomostowych - od 1 stycznia ...
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Uchylenie wygaszającego charakteru emerytur pomostowych - od 1 stycznia 2024 r. zmiany w ustawie pomostowej

Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 18 (588) z dnia 10.09.2023

Zmiana prawaW Dzienniku Ustaw z dnia 22 sierpnia 2023 r. pod poz. 1667 została opublikowana ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw, zwana dalej nowelą. Przepisy tej ustawy wprowadzają zmiany m.in. w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 164), dalej zwanej ustawą pomostową, które omawiamy poniżej. Wejdą one w życie z dniem 1 stycznia 2024 r.  

Warunki uprawniające do emerytury pomostowej

Najważniejsza ze zmian w ustawie pomostowej to uchylenie wygaszającego charakteru emerytur pomostowych. Nowela usuwa bowiem pkt 5 w art. 4 ustawy pomostowej, który jako jeden z warunków uprawniających do emerytury pomostowej (dalej zwanej zamiennie również wcześniejszą emeryturą) wymienia wykonywanie przed dniem 1 stycznia 1999 r. prac w szczególnych warunkach lub prac w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej lub art. 32 i art. 33 ustawy emerytalnej.

Uchylenie tego przepisu umożliwi ubieganie się o wcześniejszą emeryturę osobom zatrudnionym przy pracach w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, które nie wykonywały pracy "szczególnej" przed 1 stycznia 1999 r., a spełniają pozostałe warunki określone w tym przepisie.

Na mocy art. 4 ustawy pomostowej po zmianie - od 1 stycznia 2024 r. - prawo do wcześniejszej emerytury będzie przysługiwało pracownikowi, który spełni łącznie następujące warunki:

  • urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.,
  • ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat,
  • osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn,
  • ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9art. 11 ustawy emerytalnej, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn,
  • po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej.

Zwracamy uwagę! art. od 5 do 10 ustawy pomostowej określono dla niektórych prac w szczególnych warunkach/o szczególnym charakterze niższy wiek i/lub okres pracy "szczególnej" niż wskazany wcześniej w myślniku drugim i trzecim.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 noweli, do postępowań w sprawie emerytury pomostowej wszczętych na wniosek pracownika zgłoszony bezpośrednio lub za pośrednictwem płatnika składek w organie rentowym i niezakończonych wydaniem decyzji prawomocnej przed dniem wejścia w życie noweli, czyli przed 1 stycznia 2024 r., będzie stosowało się art. 4 ustawy pomostowej w nowym brzmieniu.

Rekompensata za wykonywanie pracy "szczególnej"

W konsekwencji zmiany wygasającego charakteru emerytur pomostowych dokonane zostaną zmiany dotyczące rekompensaty, o której mowa w ustawie pomostowej. Nowela zmieni definicję rekompensaty, która ma określać, iż jest to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze dla osób, które nie mają ustalonego decyzją prawomocną prawa do emerytury pomostowej (art. 2 pkt 5 w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2024 r.). Jest ona wynikiem dotychczasowej praktyki ZUS, który odmawia ustalenia rekompensaty tylko tym ubezpieczonym spełniającym wymagania ustawowe do uzyskania prawa do emerytury pomostowej, które zostało potwierdzone prawomocną decyzją ZUS. Zmiana ta pozwoli na wyeliminowanie pojawiających się wątpliwości interpretacyjnych odnoszących się do obecnego brzmienia przepisu (pogrubiony fragment stanowi aktualnie: "nie nabył prawa do emerytury pomostowej"), w których podnoszono, że z brzmienia ww. przepisu wynika, że rekompensata nie przysługuje już w sytuacji, kiedy ubezpieczeni spełnili tylko warunki ustawowe do uzyskania prawa do emerytury pomostowej.

Zgodnie z art. 21 ustawy pomostowej, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy emerytalnej, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy emerytalnej. Nowela zmieni ten przepis poprzez wyraźne wskazanie, że 15-letni okres ww. pracy przypada przed dniem 1 stycznia 2009 r. oraz że rekompensata nie przysługuje osobie, która ma ustalone decyzją prawomocną prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy emerytalnej lub przepisów odrębnych.

Zawieszenie wypłaty emerytury pomostowej

Prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu lub emerytura ta ulega zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 103 ust. 3 i art. 103a-106 ustawy emerytalnej (art. 17 ust. 1 ustawy pomostowej). Zgodnie z art. 17 ust. 4 ustawy pomostowej, prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu w razie podjęcia przez uprawnionego pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej. Przytoczony w poprzednim zdaniu przepis zostanie zmieniony. Jak uzasadniał projektodawca zmiany: "(...) Regulacja ta pozwala na zawieszenie prawa do emerytury pomostowej osobom pobierającym emeryturę pomostową tylko w sytuacji, świadczenia przez nich pracy w ramach stosunku pracy. Organizacje związkowe jak też sami zatrudnieni wskazywali tymczasem na problem wykonywania pracy kierowców autobusów (motorniczych tramwajów) w komunikacji miejskiej przez osoby pobierające emerytury pomostowe na podstawie umów cywilnoprawnych (np. zlecenia). Zdaniem tych podmiotów zarówno osoby świadczące takie usługi, jak i pracodawcy omijają w ten sposób przepisy o emeryturach pomostowych (dotyczące zawieszenia prawa do emerytury pomostowej) i odprowadzania składek na FEP. Podkreślenia wymaga, że ww. praktyka stanowi istotne zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego, w związku z wykonywaniem tego rodzaju pracy o szczególnym charakterze przez osoby powyżej 60 roku życia. (...)". Przepis art. 17 ust. 4 ustawy pomostowej po zmianie będzie stanowił, że: "Prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu w razie podjęcia przez uprawnionego pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3, na podstawie stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej.". Oznacza to, że każda forma wykonywania tego rodzaju pracy, bez względu na jej podstawę prawną, będzie powodowała zawieszenie prawa do emerytury pomostowej.

Ważne: Do umów cywilnoprawnych zawartych przed dniem wejścia w życie noweli, czyli przed 1 stycznia 2024 r., będzie się stosowało art. 17 ust. 4 ustawy pomostowej, w brzmieniu dotychczasowym (art. 5 ust. 2 noweli).

Nowa regulacja dotycząca zawieszalności emerytur pomostowych obejmie umowy cywilnoprawne zawarte począwszy od 1 stycznia 2024 r.

Odsetki od nieopłaconych składek na Fundusz Emerytur Pomostowych

Dotychczas przepis art. 40 ust. 1 ustawy pomostowej stanowił, że od nieopłaconych w terminie składek na FEP należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 z późn. zm.), jeżeli ich wysokość przekracza 6,60 zł. Nowela zmienia jego brzmienie na następujące: "Od nieopłaconych w terminie składek na FEP należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę wymierzane w wysokości i na zasadach, o których mowa w art. 23 i art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.". W konsekwencji powyższego ujednolicone zostaną przepisy dotyczące odsetek za zwłokę, w tym ich nienaliczania w przypadkach określonych w ustawie o sus.

Wspomnijmy, że zgodnie z art. 23 ust. 1a-1c ustawy o sus, odsetek za zwłokę nie nalicza się:

  • jeżeli ich wysokość nie przekraczałaby 1% kwoty minimalnego wynagrodzenia, czyli aktualnie kwoty 36 zł, a ponadto
  • od nieopłaconych w terminie składek:
    • z przyczyn leżących po stronie ZUS, za okres od dnia, w którym składki stały się wymagalne, do dnia ich opłacenia,
    • jeżeli ich nieopłacenie wynika z: błędnego zawiadomienia przez ZUS o stanie rozliczeń, zastosowania się płatnika składek w danym okresie rozliczeniowym do utrwalonej praktyki interpretacyjnej ZUS, z uwzględnieniem art. 34 ust. 15 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.), zastosowania się płatnika składek do pisma ZUS w jego indywidualnej sprawie, zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej ZUS, która następnie uległa zmianie.

Przez utrwaloną praktykę interpretacyjną, o której mowa wyżej, rozumie się wyjaśnienia zakresu i sposobu stosowania przepisów prawa dominujące w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez ZUS w takich samych stanach faktycznych lub w odniesieniu do takich samych zdarzeń przyszłych oraz w takim samym stanie prawnym.

Zwracamy uwagę! Do odsetek za zwłokę od składek na Fundusz Emerytur Pomostowych za okres przed dniem wejścia w życie noweli (czyli przed 1 stycznia 2024 r.) stosuje się art. 40 ust. 1 ustawy pomostowej, w brzmieniu nadanym nowelą (art. 7 noweli).

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.