Zasiłki z ubezpieczenia chorobowego dla pracownicy będącej w ciąży w razie śmierci pracodawcy

Na początku czerwca 2025 r. zmarła osoba prowadząca działalność gospodarczą, która zatrudniała pracownicę będącą w ciąży (nie przebywała ona na zwolnieniu lekarskim). Czy w związku z zaistniałą sytuacją pracownica może otrzymać jakieś świadczenia z ZUS?

Pracownicy po wygaśnięciu stosunku pracy przysługuje zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego, a po urodzeniu dziecka - zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego.

Co do zasady z dniem śmierci pracodawcy umowa o pracę z pracownikiem wygasa. W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Tak wynika z art. 63² § 1 i 2 K.p.

Pracownica będąca w ciąży, której pracodawca zmarł, nie pozostaje jednak bez żadnych świadczeń. Może ona otrzymać przed porodem zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Zgodnie bowiem z art. 30 ust. 3 ustawy zasiłkowej, pracownicy, której umowa o pracę m.in. wygasła z powodu śmierci pracodawcy i której nie zapewniono innego zatrudnienia, przysługuje do dnia porodu zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego (art. 30 ust. 3 ustawy zasiłkowej). Jego wysokość wynosi 100% podstawy wymiaru.

Dokumentami niezbędnymi do przyznania i wypłaty przez ZUS zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego są:

• wniosek o zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego na formularzu ZAS-55,
• zaświadczenie lekarskie wystawione na zwykłym druku stwierdzające stan ciąży w okresie zatrudnienia,
• świadectwo pracy lub inny dokument potwierdzający wygaśnięcie stosunku pracy z powodu śmierci pracodawcy,
• oświadczenie pracownicy, że nie zapewniono jej innego zatrudnienia.

Tak wynika z § 13 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego... (Dz. U. z 2025 r. poz. 616).

Zwracamy uwagę! Jeśli pracownica, o której mowa w pytaniu, po wygaśnięciu umowy o pracę zachoruje, będzie jej przysługiwał zasiłek chorobowy, pod warunkiem jednak, że niezdolność do pracy:

• będzie trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i
• powstanie nie później niż w ciągu:
• 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego,
• nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego - w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby (art. 7 ustawy zasiłkowej).

Zasiłek ten będzie wypłacany w wysokości 100% podstawy wymiaru, nie dłużej jednak niż do dnia poprzedzającego poród (maksymalnie przez 270 dni).

Po urodzeniu dziecka pracownica z pytania może ubiegać się o zasiłek macierzyński. Generalnie warunkiem nabycia prawa do zasiłku macierzyńskiego po porodzie, jest urodzenie dziecka w okresie ubezpieczenia chorobowego (art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej). Jednakże na mocy art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej, przysługuje on również w razie urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczenie to ustało w okresie ciąży m.in. wskutek śmierci pracodawcy. Wymiar tego zasiłku odpowiada okresowi urlopów macierzyńskiego i rodzicielskiego określonemu w Kodeksie pracy, tj. w razie urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie przysługuje on w wymiarze odpowiednio 20 tygodni i 41 tygodni (z czego 9 tyg. urlopu rodzicielskiego/zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi tego urlopu przysługuje drugiemu rodzicowi dziecka). Wysokości zasiłku macierzyńskiego wynosi odpowiednio:

• 100% podstawy wymiaru za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i 70% podstawy wymiaru za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego albo
• 81,5% podstawy wymiaru za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego, jeśli matka dziecka nie później niż 21 dni po porodzie złoży pisemny wniosek o wypłacenie jej zasiłku macierzyńskiego za ww. okres w pełnym wymiarze (z wyłączeniem części przysługującej drugiemu rodzicowi dziecka).

W celu przyznania i wypłaty od dnia porodu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, matka dziecka powinna złożyć do ZUS odpis skrócony aktu urodzenia dziecka lub jego kopię potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez ubezpieczoną, płatnika składek albo ZUS. Natomiast do wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego wymagane będzie przedłożenie:

• wniosku o zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego np. na formularzu ZUR (przed terminem rozpoczęcia korzystania z tego zasiłku),
• oświadczenia o okresie, w którym drugi z rodziców dziecka zamierza korzystać z zasiłku macierzyńskiego za okres tego urlopu, w okresie objętym wnioskiem,
• oświadczenie o braku zamiaru korzystania przez drugiego z rodziców dziecka w okresie wskazanym we wniosku z zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego (§ 22 rozporządzenia z dnia 8 grudnia 2015 r.).