Świadczenia emerytalno-rentowe przyznawane są oraz przeliczane głównie w oparciu o wnioski zgłoszone przez osoby zainteresowane. Ustawodawca w sposób bardzo precyzyjny określił przesłanki, po spełnieniu których przysługuje dane świadczenie oraz okoliczności umożliwiające przeliczenie takiego świadczenia. Zastrzegł przy tym, od kiedy przysługuje prawo do świadczenia i ustalenia jego nowej wysokości, wiążąc to bezpośrednio z datą wystąpienia odpowiednio o przyznanie należności lub jej przeliczenie. Mając jednak na względzie sytuację związaną z COVID-19 złożenie wniosku z opóźnieniem może nie wywołać negatywnych skutków.
Postępowanie w sprawie świadczeń emerytalno-rentowym wszczynane jest zazwyczaj w oparciu o wniosek osoby zainteresowanej. Podstawowe zasady dotyczące przyznawania lub przeliczania tych świadczeń reguluje wprost art. 100, 108, 113, 129, 133 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2020 r. poz. 53 ze zm.), zwanej ustawą emerytalną. W myśl wymienionych przepisów odpowiednio:
Z dniem 14 marca 2020 r. na obszarze RP ogłoszony został stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. Z jednoczesnym odwołaniem tego stanu z dniem 20 marca 2020 r. (do odwołania) ogłoszony został na obszarze RP stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2.
Z uwagi na tę wyjątkową sytuację związaną z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 ustawodawca umożliwił przyznanie, przeliczenie lub podjęcie wypłaty świadczenia z mocą wsteczną.
W myśl dyspozycji art. 31zy9 ust. 1 specustawy w sprawie COVID-19 (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 ze zm.) osobom, które w okresie 30 dni po ustaniu obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii związanych z COVID-19 zgłoszą wniosek o:
emerytury, renty lub innego świadczenia o charakterze długoterminowym, do którego przyznania właściwy jest ZUS, prawo do świadczenia, prawo do świadczenia w ponownie ustalonej wysokości lub wypłata świadczenia przysługuje od dnia, w którym zostały spełnione warunki do przyznania, ponownego ustalenia wysokości lub podjęcia wypłaty świadczenia, nie wcześniej niż od 1 marca 2020 r.
Stanie się tak, pod warunkiem złożenia przez osobę zainteresowaną stosownego żądania wyrażonego w formie oświadczenia (patrz ramka). Organ rentowy przygotował specjalny formularz ERO - Oświadczenie w sprawie świadczenia długoterminowego dotyczące przyznania/ponownego ustalenia wysokości/podjęcia wypłaty tego świadczenia - od dnia spełnienia warunków.
Druk ERO dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale COVID-19.
Wymienionej zasady nie stosuje się jednak do:
Przykład Pani Anna z dniem 15 maja 2020 r. nabyła prawo do emerytury powszechnej. Decyzję o przyznaniu tego świadczenia otrzymała w lipcu 2020 r. wraz z pouczeniem, że może wystąpić o przeliczenie kapitału początkowego. Za niektóre okresy pracy w ramach stosunku pracy organ rentowy uwzględnił minimalne wynagrodzenie za pracę. Po przedłożeniu przez panią Annę zaświadczenia dokumentującego wysokość osiągniętego w tamtych okresach wynagrodzenia za pracę organ przeliczy ustalony kapitał początkowy. Wymagane dokumenty wraz z odpowiednim wnioskiem pani Anna złożyła w ZUS dnia 12 sierpnia 2020 r. Organ w wyniku rozpoznania tego wniosku decyzją z 1 września 2020 r. przeliczył ustaloną wysokość kapitału początkowego, a tym samym emeryturę z dniem 1 sierpnia 2020 r. wypłacając pani Annie stosowne wyrównanie. Jeśli w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji z 1 września 2020 r. o przeliczeniu emerytury z dniem 1 sierpnia 2020 r., pani Anna złoży w ZUS oświadczenie, np. na formularzu ERO, żądając przeliczenia emerytury począwszy od dnia jej przyznania, tj. od 15 maja 2020 r., wówczas organ przeliczy wysokość emerytury zgodnie z żądaniem pani Anny. |
Ważne żądanie osoby zainteresowanej wyrażone w formie oświadczenia Składając wnioski w sprawach świadczeń emerytalno-rentowych świadczeniobiorcy powinni pamiętać, że jeśli spełnili przesłanki do przyznania im prawa do świadczenia albo ustalenia ich nowej wysokości, za okres przypadający przed złożeniem stosownego wniosku, to mają szansę otrzymać to świadczenie albo jego część wynikającą z ponownego ustalenia jego wysokości za okres wsteczny, nie wcześniej jednak niż od 1 marca 2020 r. Muszą jednak wraz z wnioskiem złożyć odpowiednie oświadczenie, np. na formularzu ERO. Przy czym, jak podaje ZUS, oświadczenie najlepiej złożyć wraz z wnioskiem o przyznanie, ponowne ustalenie wysokości lub podjęcie wypłaty świadczenia, ale można złożyć je także później. Aby organ mógł uwzględnić żądanie wyrażone w tym oświadczeniu, osoba zainteresowana powinna złożyć je przed dniem uprawomocnienia się decyzji wydanej w wyniku rozpatrzenia wniosku o przyznanie, ponowne ustalenie wysokości lub podjęcie wypłaty świadczenia, tj. w ciągu miesiąca od dnia doręczenia tej decyzji (przykład). Ponadto oświadczenie można wycofać, jednak wyłącznie wraz z wnioskiem w sprawie świadczenia, najpóźniej do dnia uprawomocnienia się decyzji wydanej w wyniku rozpatrzenia wniosku. |
|