Waloryzacja emerytur i rent w 2019 r.

Z dniem 1 marca 2019 r. wszystkie emerytury i renty, do których prawo powstało/powstanie przed tym dniem, ulegną zwiększeniu za sprawą waloryzacji. Jak co roku zostanie ona przeprowadzona z zastosowaniem wskaźnika waloryzacji, jednak tym razem z gwarantowaną kwotą wzrostu. Z założenia minimalny wzrost świadczenia wyniesie 70 zł, choć w niektórych przypadkach będzie nieco niższy.

Coroczna waloryzacja

Emerytury i renty podlegają corocznie waloryzacji od dnia 1 marca na zasadach określonych w art. 88 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwanej ustawą emerytalną.

Waloryzacja obejmuje emerytury i renty, do których prawo powstało przed terminem waloryzacji. Polega ona na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru, w wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację, przez wskaźnik waloryzacji.

W wyniku waloryzacji kwota świadczenia nie może ulec obniżeniu.

Procent wzrostu

Wskaźnik waloryzacji to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.

Przy ustalaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent obowiązującego w 2019 r. wzięto pod uwagę:

• średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów w 2018 r. w stosunku do 2017 r., wynoszący 101,8% (Mon. Pol. z 2019 r. poz. 63), który okazał się wyższy od średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2018 r. w stosunku do 2017 r., wynoszącego 101,6% (Mon. Pol. z 2019 r. poz. 64),
   
• zwiększenie, wynoszące 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym (Dz. U. z 2018 r. poz. 1371),
   
• realny wzrost przeciętnego wynagrodzenia w 2018 r. w stosunku do 2017 r., który ukształtował się na poziomie 5,3% (Mon. Pol. z 2019 r. poz. 156).

W efekcie wskaźnik waloryzacji wyniósł 102,86, zgodnie z wyliczeniem:

101,8% + 20% × 5,3% = 101,8% + 1,06% = 102,86%.

Oznacza to, że wszystkie emerytury i renty, a także podstawy ich wymiaru z dniem 1 marca 2019 r. ulegną zwiększeniu o 2,86%, choć z pewnym zastrzeżeniem.

Gwarantowane minimum

W 2019 r., podobnie jak m.in. dwa lata temu, zostanie przeprowadzona waloryzacja procentowo-kwotowa. Polegać ona będzie na zwiększeniu z dniem 1 marca 2019 r. kwoty emerytury lub renty, przysługującej w dniu 28 lutego 2019 r., obowiązującym w 2019 r. wskaźnikiem waloryzacji (102,86%), nie mniej jednak niż o zagwarantowaną kwotę, która w zależności od rodzaju należnego świadczenia wynosi odpowiednio: 70 zł, 52,50 zł lub 35 zł (patrz tabela: Zasady waloryzacji...).

Na takiej kwotowej podwyżce skorzystają m.in. osoby, których emerytura na dzień 28 lutego 2019 r. nie przekracza kwoty wynoszącej 2.447,37 zł (patrz tabela: Przykłady wzrostu wysokości świadczeń).

Stanie się tak za sprawą ustawy z dnia 14 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 39), która jednocześnie gwarantuje wzrost od 1 marca 2019 r. najniższych świadczeń emerytalno-rentowych, tj.:

• emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej - z kwoty 1.029,80 zł do kwoty 1.100 zł,
   
• renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy - z kwoty 772,35 zł do 825 zł.

Przy czym w przypadku świadczenia niższego od kwoty najniższego świadczenia, do którego nie ma zastosowania gwarancja wysokości najniższego świadczenia, o której mowa w art. 85 ustawy emerytalnej, waloryzacja polegać będzie na podwyższeniu kwoty świadczenia w wysokości przysługującej w dniu 28 lutego 2019 r. obowiązującym w 2019 r. wskaźnikiem waloryzacji.

Bez wniosku

Zmiana wysokości emerytur i rent w ramach waloryzacji następuje z urzędu, a więc bez konieczności składania wniosku w tej sprawie.

Natomiast w przypadku gdy wypłata świadczenia była wstrzymana, waloryzacja jest przeprowadzana po jej wznowieniu, z uwzględnieniem wszystkich kolejnych waloryzacji i waloryzacji dodatkowych, przypadających w okresie wstrzymania wypłaty.

Wysyłane do świadczeniobiorców decyzje dotyczące waloryzacji emerytur i rent sporządzone z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego, zamiast podpisu osoby upoważnionej do ich wydania, mogą zawierać nadruk jej imienia i nazwiska wraz ze stanowiskiem służbowym.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270)