Wyłączenie pracownika, na jego wniosek, z kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej

Zatrudniliśmy wdowę uprawnioną wraz z dwójką dzieci do renty rodzinnej. Z uwagi na wysokość wynagrodzenia postanowiła ona zrezygnować z tego świadczenia. Czy jest to możliwe i jakich formalności powinna dopełnić?

W sytuacji, gdy do renty rodzinnej jest uprawnionych więcej osób, to każda z nich może zgłosić wniosek o wyłączenie z kręgu osób uprawnionych do tego świadczenia.

Wyłączenie z kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej następuje wyłącznie na wniosek osoby zainteresowanej.

Przesłanką do tego wyłączenia jest osiąganie przychodu z pracy zarobkowej przekraczającego limity powodujące zmniejszenie lub zawieszenie renty lub nabycie prawa do innego świadczenia, w tym również renty rodzinnej po innej osobie. Zainteresowana składająca taki wniosek nie musi wskazywać przyczyn wyłączenia.

Jeżeli jedna z osób uprawnionych do danej renty zgłosi wniosek o jej wyłączenie, wówczas ZUS wydaje decyzję o wstrzymaniu wypłaty renty rodzinnej przysługującej tej osobie - od miesiąca, w którym wydana została decyzja albo od następnego miesiąca, jeżeli wcześniejsze "zatrzymanie" wypłaty nie było już możliwe. Następnie ZUS wydaje decyzję ustalającą wysokość renty dla pozostałych osób z pominięciem osoby wnioskującej o jej wyłączenie. Ponowne ustalenie wysokości renty rodzinnej następuje od miesiąca, od którego wstrzymano wypłatę dla osoby wnioskującej. Wyżej opisane zasady wynikają z art. 107a ustawy emerytalnej.

Przypominamy, że zgodnie z art. 73 ustawy emerytalnej, wysokość renty rodzinnej obliczana jest od kwoty świadczenia jakie przysługiwałoby osobie zmarłej i uzależniona jest od ilości osób uprawnionych do tej renty. Wynosi ona:

• dla jednej osoby uprawnionej - 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,
   
• dla dwóch osób uprawnionych - 90% tego świadczenia,
   
• dla trzech lub więcej osób uprawnionych - 95% ww. świadczenia.

ZUS przyznał prawo do renty rodzinnej dla trzech osób, tj. wdowy i dwójki dzieci. Świadczenie zostało obliczone w wysokości 95% renty z tytułu niezdolności do pracy, którą pobierał zmarły.

W lipcu 2015 r. po podjęciu zatrudnienia wdowa wystąpiła z wnioskiem o wyłączenie jej z grona osób uprawnionych do renty.

W następnym miesiącu ZUS wydał decyzję wstrzymującą wypłatę renty rodzinnej dla wdowy od 1 września 2015 r. oraz decyzję ustalającą kwotę renty rodzinnej dla dzieci w wysokości 90% renty z tytułu niezdolności do pracy, którą pobierał zmarły. Wypłata renty rodzinnej w nowej wysokości nastąpiła od 1 września 2015 r.

Zwracamy uwagę! W sytuacji, gdy osoba uprawniona do renty rodzinnej złoży w ZUS zaświadczenie o wysokości osiąganych przychodów bez wniosku o wyłączenie z grona osób uprawnionych, wówczas ZUS wyda tylko decyzję o zawieszeniu lub zmniejszeniu renty na zasadach określonych w art. 105 ustawy emerytalnej. W myśl powołanego przepisu, wysokość renty rodzinnej, przysługującej więcej niż jednej osobie, ulega zmniejszeniu w przypadku gdy osoba uprawniona do części renty osiąga przychód w kwocie wyższej niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS, nie wyższej jednak niż 130% tej kwoty miesięcznie. W okresie od 1 września do 30 listopada 2015 r. kwoty te wynoszą odpowiednio 2.698,50 zł i 5.011,40 zł miesięcznie. Zmniejszenie renty następuje poprzez zmniejszenie części renty przysługującej osobie osiągającej przychód o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia wynoszącą 20,4% kwoty bazowej ustalonej proporcjonalnie do liczby uprawnionych osób. Kwota maksymalnego zmniejszenia renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, od 1 marca 2015 r. wynosi 477,47 zł. Jeżeli, tak jak w okolicznościach wskazanych w pytaniu, do renty rodzinnej uprawnione są trzy osoby i jedna z tych osób osiąga przychód w kwocie wyższej niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, przy czym nie wyższy niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, to przysługująca tej osobie 1/3 część renty rodzinnej ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak niż o 1/3 kwoty maksymalnego zmniejszenia, tj. o 1/3 z 20,4% kwoty bazowej, czyli obecnie o kwotę 159,16 zł (477,47 zł : 3).

Kwoty wpływające na zawieszalność świadczeń podajemy w serwisie www.wskazniki.gofin.pl

W razie gdy przychód osiągany przez osobę uprawnioną do renty rodzinnej jest wyższy niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS, to część renty przysługująca tej osobie podlega zawieszeniu. Wysokości części renty przysługujące pozostałym członkom rodziny nie ulegają zmianie.

Do renty rodzinnej w wysokości 2.375 zł (95% z 2.500 zł) uprawniona jest wdowa i dwoje uczących się dzieci (w wieku 12 i 15 lat).

Po podjęciu zatrudnienia wdowa wysłała do ZUS oświadczenie o osiąganiu wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w kwocie przekraczającej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Do oświadczenia nie dołączyła wniosku o wyłączenie z kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej.

ZUS wydał decyzję wstrzymującą wypłatę renty rodzinnej w części przysługującej wdowie (1/3), czyli w wysokości 791,67 zł. Natomiast pozostała kwota 1.583,33 zł (2/3 z 2.375 zł) nadal jest wypłacana dzieciom.

Przyjmujemy założenia z poprzedniego przykładu, z tym że pracownica do oświadczenia dołączyła wniosek o wyłączenie z kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej.

ZUS wydał decyzję o wyłączeniu wdowy z kręgu osób uprawnionych i ustalił wysokość renty tylko na dwoje dzieci. Renta ta wyniosła 2.250 zł (czyli 90% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu).

Ponowne ustalenie prawa do renty rodzinnej może nastąpić nie wcześniej niż od miesiąca zgłoszenia wniosku, pod warunkiem, że osoba ta w dalszym ciągu spełnia warunki wymagane do przyznania tego świadczenia.