Wymiar urlopu, w tym po zmianie wielkości etatu w trakcie miesiąca kalendarzowego

Od połowy grudnia 2016 r. zatrudniamy pracownika legitymującego się 7-letnim stażem pracy (nie był to pierwszy rok zatrudnienia). Dotąd zawarliśmy z nim dwie umowy, każdą na rok, z tym że pierwszą na 1/2, a kolejną na 3/4 etatu. Jak kształtowały/kształtują się uprawnienia urlopowe tego pracownika?

Urlop wypoczynkowy, za wyjątkiem pierwszego w życiu roku zatrudnienia, ustala się na dany rok kalendarzowy, biorąc pod uwagę okres pracy w tym roku. Ponadto podlega on obniżeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy pracownika.

Urlop w roku zatrudnienia

Ustalając wymiar urlopu wypoczynkowego pracownika należy pamiętać o dwóch istotnych regulacjach, a mianowicie:

• w razie zatrudnienia w trakcie roku, za ten rok przysługuje urlop w wymiarze proporcjonalnym do liczby miesięcy pozostałych do jego końca, albo do dnia ustania stosunku pracy, o ile ma to nastąpić wcześniej (art. 155¹ § 1 pkt 2 K.p.), przyjmując, że kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 pełnego wymiaru (art. 155^2a § 1 K.p.), niepełny kalendarzowy miesiąc zaokrągla się do pełnego miesiąca (art. 155^2a § 2 K.p.), a wynikający z wyliczenia niepełny dzień urlopu do pełnego dnia (art. 154 § 2 in fine K.p.),
   
• w przypadku zatrudnienia na część etatu pracownikowi przysługuje urlop proporcjonalny do tej części (art. 154 § 2 K.p.).

Jeżeli w danym roku kalendarzowym pracownik był już zatrudniony w innej firmie i wykorzystał urlop w wymiarze wyższym niż wynika to z proporcji (jest to częsty przypadek np. w razie rozwiązania umowy przed czasem), to nowy pracodawca może obniżyć wymiar, z tym że łącznie nie może być niższy niż wynikający z okresu przepracowanego w tym roku u wszystkich pracodawców. Jeżeli ustanie stosunku pracy u poprzedniego i nawiązanie u obecnego pracodawcy nastąpiło w tym samym miesiącu kalendarzowym, zaokrąglenia do pełnego miesiąca dokonuje dotychczasowy pracodawca (art. 155¹ § 2 i art. 155^2a § 3 K.p.).

W dniu 18 grudnia 2017 r. pracodawca przyjął trzech pracowników (A, B i C), z których każdy legitymował się poniżej 10-letnim stażem urlopowym. Wszystkich zatrudnił na 1/2 etatu na okres roku. W ubiegłym roku pracownik A nigdzie wcześniej nie pracował, a pracownicy B i C pracowali w innym miejscu, B do 30 września w pełnym wymiarze i wykorzystał 19 dni urlopu wypoczynkowego, natomiast C do 15 grudnia na cały etat.

W obecnym zatrudnieniu:

• pracownik A nabył prawo do 1 dnia urlopu wypoczynkowego za 2017 r. (20 dni x 1/2 etatu = 10 dni; 10 dni x 1/12 = 0,83 dnia, po zaokrągleniu 1 dzień), a za 2018 r. do 10 dni urlopu,
   
• pracownik B nie nabył prawa do urlopu za 2017 r., gdyż wykorzystał "za dużo" dni w poprzednim zatrudnieniu (łącznie w tym roku przysługiwało mu 16 dni, tj.: 20 dni x 9/12 = 15 dni; 15 dni + 1 dzień = 16 dni), a za 2018 r. jak pracownik A,
   
• pracownik C nie nabył prawa do urlopu za 2017 r., gdyż to prawo wykorzystał u poprzedniego pracodawcy (poprzedni pracodawca miał obowiązek uwzględnić grudzień), a za 2018 r. jak pracownicy A i B.

Urlop w roku zmiany wielkości etatu

Regulacje prawa urlopowego nie zawierają wytycznych w sprawie sposobu obliczania urlopu w razie zmiany wielkości etatu zarówno w trakcie roku, jak i w danym miesiącu. W praktyce w pierwszym przypadku stosuje się zasadę wzorowaną na określonej w art. 155¹ K.p. Polega ona na ustaleniu rocznej puli urlopowej proporcjonalnie do wymiaru etatu, a następnie do okresu, w którym ten wymiar obowiązuje.

Pracownik legitymujący się 7-letnim stażem urlopowym posiada następujące okresy zatrudnienia na czas określony: od 1 grudnia 2016 r. do 30 listopada 2017 r. na 1/2 etatu, a następnie od 1 grudnia 2017 r. do 30 listopada 2018 r. na 3/4 etatu.

W 2017 r. pracownik nabył prawo do 12 dni urlopu wypoczynkowego zgodnie z wyliczeniem:

• styczeń-listopad 2017 r.: 20 dni x 1/2 etatu = 10 dni; 10 dni x 11/12 = 9,16 dnia, po zaokrągleniu 10 dni,
   
• grudzień 2017 r.: 20 dni x 3/4 etatu = 15 dni; 15 dni x 1/12 = 1,25 dnia, po zaokrągleniu 2 dni.

W 2018 r. przysługuje mu urlop wypoczynkowy w wymiarze 14 dni, co wynika z wyliczenia: 15 dni x 11/12 = 13,75 dnia, po zaokrągleniu 14 dni.

Natomiast w drugim przypadku, tj. zmiany etatu w trakcie miesiąca, w literaturze przedmiotu wskazuje się co najmniej trzy metody ustalające wymiar urlopu, przewidujące:

• przyjęcie do obliczenia urlopu wymiaru, w którym pracownik przepracuje większość dni miesiąca,
   
• zaliczenie niepełnego miesiąca do okresu sprzed zmiany,
   
• zaliczenie niepełnego miesiąca do wymiaru z pierwszego dnia tego miesiąca.

Załóżmy, że pracownik z przykładu powyżej jest zatrudniony: od 11 grudnia 2016 r. do 10 grudnia 2017 r. na 1/2 etatu, a następnie od 11 grudnia 2017 r. do 10 grudnia 2018 r. na 3/4 etatu.

Przyjmując pierwszą z proponowanych metod (zaliczającą grudzień do 3/4 etatu), obliczenia pozostałyby analogiczne jak w poprzednim przykładzie. Druga i trzecia koncepcja dawałaby pracownikowi za 2017 r. prawo do 12/12 z wymiaru urlopu dla połowy etatu, czyli 10 dni.