Parę miesięcy temu zmarł mój ojciec. Jestem jednym ze spadkobierców dziedziczących po nim spadek. Żaden ze spadkobierców nie zajął się jeszcze formalnościami spadkowymi, potwierdzeniem praw do spadku, działem spadku. Wiem, że jako osoba bliska nie będę musiał płacić podatku od spadku, jeśli dokonam zawiadomienia o nabyciu spadku do mojego urzędu skarbowego. Czy mogę zrobić to już teraz, jeszcze zanim odbędzie się sprawa o stwierdzenie nabycia spadku?
TAK. Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych m.in. tytułem dziedziczenia przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego - w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia: w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Przewiduje to art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 ze zm.). W sytuacji gdy dokumentem potwierdzającym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych jest akt poświadczenia dziedziczenia lub europejskie poświadczenie spadkowe, wspomniany termin 6 miesięcy do zgłoszenia tego nabycia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego liczy się od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego.
Wcześniejsze poinformowanie urzędu skarbowego o nabyciu spadku jest dopuszczalne. Przywołanego przepisu nie powinno się interpretować w ten sposób, że złożenie deklaracji jest możliwe dopiero po uprawomocnieniu się postanowienia sądu (czy zarejestrowania aktu notarialnego, wydania europejskiego aktu poświadczenia dziedziczenia). Stanowisko, że przepis ten nie tyle wskazuje maksymalny okres na złożenie stosownej deklaracji, co wyznacza przedział czasowy, w którym można to zrobić, nie jest prawidłowe.
Należy podkreślić, że podatnik nie może ponosić negatywnych konsekwencji wcześniejszego wypełnienia nałożonego przez ustawę obowiązku, który pozwala mu na skorzystanie ze zwolnienia podatkowego. Przepisy trzeba interpretować nie tylko literalnie, ale również przy użyciu innych reguł wykładni, m.in. celowościowych. Przy interpretacji regulacji prawnej inspirowanej celem społecznym nie sposób abstrahować od tego celu i poprzestać wyłącznie na odkodowaniu sensu słów i wyrażeń użytych w przepisie, czyli na wykładni literalnej. Należy pamiętać, że niedotrzymanie terminu określonego w art. 4a ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy, tj. złożenie zgłoszenia po jego upływie, wywiera skutek prawny w postaci utraty prawa do zwolnienia bez względu na przyczynę uchybienia.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
