Mam otrzymać od rodziców w formie darowizny mieszkanie. Być może za kilka lat je sprzedam. Czy to prawda, że w przyszłości może zostać nałożony na mnie obowiązek pomocy rodzicom w kwocie stanowiącej wartość darowizny? W umowie darowizny nie ma tego rodzaju zapisów. Czy pomimo tego będę mógł zostać zobowiązany do świadczeń na rzecz darczyńców?
Umowa darowizny ma charakter jednostronnie zobowiązujący, co nie oznacza, że obdarowany nie może zostać zobowiązany do pomocy darczyńcy. Darczyńca może nałożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie). Niemniej jest to zobowiązanie o charakterze naturalnym. Ani darczyńca, ani uprawniony (beneficjariusz), tj. osoba mająca otrzymać świadczenie w związku z wykonaniem polecenia, nie może dochodzić wykonania polecenia na drodze sądowej. Istota polecenia polega bowiem na tym, że nikt nie staje się wierzycielem czy dłużnikiem, tym samym przedmiot polecenia (świadczenie) nie staje się wierzytelnością (długiem).
Z pytania wynika, że tego rodzaju zapis (dotyczący polecenia) nie zostanie zamieszczony w umowie. Należy jednak pamiętać, że jeśli po wykonaniu darowizny darczyńca popadnie w niedostatek, obdarowany ma obowiązek, w granicach istniejącego jeszcze wzbogacenia, dostarczać darczyńcy środków, których mu brak do utrzymania odpowiadającego jego usprawiedliwionym potrzebom albo do wypełnienia ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. Reguluje to art. 897 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.). Obdarowany może zwolnić się od obowiązku, o którym mowa w powołanym przepisie, zwracając darczyńcy wartość wzbogacenia. W niedostatku znajduje się ten, kto nie może własnymi siłami zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb, w szczególności nie ma niezbędnych ku temu środków i nie może ich uzyskać przy wykorzystaniu swoich możliwości zarobkowych. Czynnikami, które każdorazowo muszą być brane pod uwagę przy ocenie stanu niedostatku darczyńcy, są zatem stanowisko społeczne darczyńcy oraz jego sytuacja i sposób realizacji swoich potrzeb w okresie sprzed wykonania umowy darowizny.
W przypadku umowy darowizny zasadą jest, że świadczenie darczyńcy jest pozbawione ekwiwalentu ze strony obdarowanego. Gdyby po stronie obdarowanego powstał obowiązek określonego zachowania, np. wykonania określonych czynności, byłaby to już nie darowizna, ale inna umowa. Niemniej należy mieć na uwadze, że zaniechanie wykonania powyższego obowiązku (o charakterze naturalnym) może być rozpatrywane w kontekście rażącej niewdzięczności obdarowanego, co może w skrajnych przypadkach skutkować odwołaniem wykonanej darowizny.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
