Zasiłek rodzinny na obecny i nowy okres zasiłkowy

Świadczenia rodzinne, przyznawane na okres zasiłkowy, z założenia przysługują począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, do końca okresu zasiłkowego. Ponieważ jednak o zasiłek rodzinny na nowy okres zasiłkowy, rozpoczynający się z dniem 1 listopada, można występować już od 1 lipca danego roku, przez pewien czas przyjmowane są wnioski zarówno na trwający jeszcze, jak i kolejny okres zasiłkowy.

Prawo do świadczenia

W katalogu świadczeń rodzinnych znajduje się m.in. zasiłek rodzinny, który ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Przysługuje on po spełnieniu określonych warunków, w tym kryterium dochodowego:

• rodzicom/jednemu z rodziców, opiekunowi prawnemu lub faktycznemu dziecka, do ukończenia przez dziecko odpowiednio: 18. roku życia lub nauki w szkole 21. albo 24. roku życia
• osobie uczącej się w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24. roku życia.

Przy czym za:

• opiekuna faktycznego - uznaje się osobę faktycznie opiekującą się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o jego przysposobienie,
• osobę uczącą się - uważa się osobę pełnoletnią uczącą się, niepozostającą na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony.

Kwestie te regulują art. 4-7 z uwzględnieniem art. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 323).

Spełniając warunki do uzyskania zasiłku rodzinnego, osoba uprawniona może również korzystać ze stosownych dodatków do tego świadczenia, których katalog oraz zasady wypłacania zostały określone w art. 8-10, art. 11a, art. 12a, art. 13-15 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Postępowanie w sprawie tych świadczeń prowadzi organ właściwy, tj. wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o te świadczenia.

Na wniosek

Ustalanie prawa do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego świadczenia oraz ich wypłata następują na wniosek, który osoba uprawniona powinna złożyć w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce swojego zamieszkania, w formie:

• elektronicznej - za pośrednictwem Portalu Informacyjno-Usługowego Emp@tia lub
• papierowej - osobiście lub za pośrednictwem poczty,

z wykorzystaniem opracowanych przez resort rodziny formularzy.

Na okres zasiłkowy

Data złożenia wniosku o zasiłek rodzinny wpływa m.in. na okres należnego świadczenia. Ustawodawca zastrzegł bowiem, iż prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku ustala się:

• na okres zasiłkowy, obejmujący okres od dnia 1 listopada do dnia 31 października następnego roku kalendarzowego, na jaki ustala się prawo do świadczeń rodzinnych, z wyjątkiem dodatków:
• jednorazowych, tj. z tytułu urodzenia dziecka i rozpoczęcia roku szkolnego oraz
• należnego przez 10 miesięcy w roku w okresie pobierania nauki od września do czerwca następnego roku kalendarzowego, tj. z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania,
• począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, do końca okresu zasiłkowego.

Jedynie w przypadku, gdy w okresie trzech miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do świadczenia uzależnionego od niepełnosprawności, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.

Obecny i kolejny okres

Wnioski o świadczenia rodzinne z założenia składa po zaistnieniu okoliczności uprawniającej do danego świadczenia, np. po:

• urodzeniu lub przysposobieniu dziecka,
• utracie dochodu,
• uzyskaniu orzeczenia o niepełnosprawności.

Jednak o zasiłek rodzinny i dodatki do tego świadczenia na kolejny okres zasiłkowy można występować już:

• 1 lipca danego roku - wyłącznie w formie elektronicznej lub
• 1 sierpnia danego roku - także w formie papierowej.

Oznacza to, że osoba uprawniona, w danym czasie, np. po urodzeniu dziecka we wrześniu 2024 r., może np. we wrześniu 2024 r. wystąpić o zasiłek rodzinny i dodatki do tego świadczenia:

• zarówno na trwający jeszcze okres zasiłkowy 2023/2024, który zakończy się z dniem 31 października 2024 r., jak i
• kolejny okres zasiłkowy 2024/2025, który rozpocznie się 1 listopada 2024 r. (patrz tabela).

Jednak nie wystarczy tu jeden wniosek o zasiłek rodzinny. Na każdy okres zasiłkowy (2023/2024 i 2024/2025) powinien być złożony osobny formularz, co wynika m.in. z faktu, iż zawiera on dane dotyczące dochodu członków rodziny uzyskanego w roku kalendarzowym poprzedzającym okres, na który jest ustalane prawo do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku, a więc w przedstawionym przypadku odpowiednio w 2022 r. i 2023 r.