Jednym z ogólnych obowiązków pracodawcy jest ułatwianie pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Przejawem realizacji tego obowiązku może być wsparcie materialne dla dokształcającego się pracownika. W niektórych sytuacjach pracownik musi się jednak liczyć z obowiązkiem zwrotu tej pomocy.
Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe za zgodą pracodawcy zostały przyznane uprawnienia przysługujące mu z mocy ustawy oraz dobrowolne świadczenia dodatkowe. Przy czym podnoszenie kwalifikacji zawodowych na gruncie prawa pracy to zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą (art. 1031 § 1 K.p.).
Do uprawnień ustawowych pracownika dokształcającego się z inicjatywy lub za zgodą pracodawcy należą urlop szkoleniowy oraz zwolnienie z całości lub części dnia pracy. Oba te uprawnienia mają charakter odpłatny, pracownik zachowuje więc prawo do wynagrodzenia za czas urlopu szkoleniowego lub zwolnienia.
Pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe - na podstawie ustnych ustaleń lub w umowie szkoleniowej - dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie (art. 1033 K.p.). Zasadniczo wskazane jest, aby strony zawarły umowę szkoleniową, ale bezwzględnym obowiązkiem jest to tylko wtedy, gdy pracodawca zamierza zobowiązać pracownika w umowie do odpracowania przyznanych mu świadczeń dodatkowych. Okres odpracowania jest ustawowo ograniczony - może wynieść maksymalnie 3 lata od ukończenia dokształcania.
Wzór umowy szkoleniowej dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Prawo pracy.
Pracownik podnoszący kwalifikacje zawodowe z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą, w określonych przypadkach jest zobowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę z tytułu dodatkowych świadczeń. Pracodawca ma prawo zażądać od niego zwrotu kosztów dofinansowania nauki w sytuacjach określonych w art. 1035 pkt 1-4 K.p., tj. gdy:
Zwrot kosztów następuje w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub do okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia. To, jak należy rozumieć zasadę proporcjonalnego zwrotu kosztów, wyjaśnił resort pracy (patrz ramka).
Katalog przypadków, w których pracodawca może domagać się zwrotu dofinansowania z tytułu podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracownika ma charakter zamknięty. Oznacza to, że jeżeli konkretny przypadek rozwiązania umowy w okresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub odpracowania nie mieści się w tym katalogu, pracodawca nie może żądać zwrotu przyznanej pracownikowi pomocy. W konsekwencji pracodawca nie może domagać się zwrotu dofinansowania w razie wypowiedzenia przez niego umowy o pracę, rozwiązania umowy w drodze porozumienia stron czy z upływem czasu, na który była zawarta. Należy też nadmienić, że zwrotowi nie podlega wynagrodzenie uzyskane przez pracownika za okres urlopu szkoleniowego i zwolnienia od pracy w celu uczestnictwa w zajęciach.
|
Zasady zwrotu całości lub części kosztów dofinansowania "(...) kwota kosztów dodatkowych świadczeń poniesionych przez pracodawcę w związku z podnoszeniem przez pracownika kwalifikacji zawodowych, zwracana przez pracownika:
Realizowałoby to, zdaniem MPiPS, słuszną zasadę, w myśl której, im więcej czasu pracownik podnoszący kwalifikacje zawodowe przepracuje na rzecz pracodawcy, który poniósł z tego tytułu koszty dodatkowych świadczeń - tym niższa powinna być kwota zwrotu takich kosztów przez pracownika. (...)". Stanowisko Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej udostępnione naszemu Wydawnictwu w dniu 20 kwietnia 2012 r. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
