Kierowanie pracowników na wstępne badania profilaktyczne - nowe zasady od 1 kwietnia 2015 r.

Od 1 kwietnia 2015 r. wchodzą w życie zmodyfikowane, ustawą z dnia 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej (Dz. U. poz. 1662), przepisy dotyczące przeprowadzania badań profilaktycznych. Zgodnie z art. 229 § 1 K.p. wstępnym badaniom lekarskim, tak jak do tej pory, będą podlegać:

• osoby przyjmowane do pracy,
   
• pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

Na podstawie nowego § 1¹ ww. normy, wstępnym badaniom lekarskim:

• nadal nie będą podlegały osoby przyjmowane ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą (obecnie zdanie drugie w § 1),
   
• nie będą podlegały osoby przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli przedstawią pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, a pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.

Obowiązku kierowania na wstępne badania lekarskie nie będzie także w stosunku do osób przyjmowanych do pracy pozostających jednocześnie w stosunku pracy z innym pracodawcą na stanowisku, o którym mowa wyżej (ostatni myślnik) - nowy § 1² w art. 229 K.p.

Według art. 32 ustawy o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej, znowelizowany art. 229 K.p. nie dotyczy orzeczeń lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do pracy, wydanych przed 1 kwietnia 2015 r. Do skierowań na badania lekarskie wydanych do 31 marca br. oraz do badań lekarskich rozpoczętych przed 1 kwietnia 2015 r. stosuje się przepisy dotychczasowe.

Aby omawiana regulacja mogła funkcjonować w praktyce, niezbędne jest dostosowanie rozporządzenia wykonawczego. Minister Zdrowia przygotował projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. Jak wynika z tego projektu, w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w omawianej sprawie (Dz. U. nr 69, poz. 332 z późn. zm.) doprecyzowane zostanie, że badanie profilaktyczne kończy się orzeczeniem lekarskim stwierdzającym:

• brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku, albo
   
• istnienie przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.

Uściślono ponadto, iż badanie profilaktyczne będzie przeprowadzane, na podstawie wydanego przez pracodawcę skierowania na badania lekarskie, w jednostce służby medycyny pracy, z którą pracodawca zawarł umowę. Skierowanie ma zawierać, oprócz dotychczasowych danych, szczegółowe informacje dotyczące warunków pracy, w tym narażeń zawodowych, tj. m.in.:

• czynniki fizyczne: hałas (czas narażenia dziennie, wyniki pomiarów); ultradźwięki (czas narażenia dziennie, wyniki pomiarów); wibracja miejscowa (kończyny górne) (czas narażenia dziennie, wyniki pomiarów); wibracja ogólna (czas narażenia dziennie, wyniki pomiarów); promieniowanie jonizujące - kat A, kat B (czas narażenia dziennie, wyniki pomiarów); promieniowanie i pola elektromagnetyczne (czas narażenia dziennie, wyniki pomiarów); promieniowanie nadfioletowe (UV); promieniowanie podczerwone (IR); promieniowanie laserowe; światło widzialne; mikroklimat gorący; mikroklimat zimny; zmienne warunki atmosferyczne; zwiększone lub obniżone ciśnienie atmosferyczne; inne (czas narażenia dziennie, wyniki pomiarów),
   
• inne czynniki: niekorzystne czynniki psychospołeczne, tj. stały duży dopływ informacji i gotowości do odpowiedzi, stanowisko decyzyjne i związane z odpowiedzialnością, zagrożenia wynikające z narażenia życia, zagrożenia wynikające z monotonii pracy - zagrożenia wynikające z organizacji pracy (praca pod presją czasu, nierównomierne obciążenie pracą i inne); obsługa maszyn szczególnie niebezpiecznych; uciążliwości związane z obsługą monitorów ekranowych; prace wymagające odpowiednich funkcji psychicznych i motorycznych; praca na wysokości; praca zmianowa/nocna; praca fizyczna wymagająca dużego wysiłku (dźwiganie ciężarów); praca w wymuszonej pozycji; praca wymagająca ruchów monotypowych kończyn; praca wymagająca stałego i nadmiernego wysiłku głosowego; praca polegająca na kierowaniu pojazdem do 3,5 tony, praca polegająca na kierowaniu pojazdem powyżej 3,5 tony; praca przy obsłudze wózków jezdnych, widłowych, ładowarek.

Zwracamy uwagę! Wzór skierowania na badania lekarskie zostanie zamieszczony w załączniku do rozporządzenia (obecnie nie ma jednolitego wzoru skierowania). Większość informacji dotyczących warunków pracy w jakich zostanie zatrudniony pracownik będzie zawierało wydawane w jednym egzemplarzu skierowanie na badania profilaktyczne. Samo orzeczenie lekarskie nie pozwoli nowemu pracodawcy na miarodajne stwierdzenie tożsamości warunków pracy poprzednich i aktualnych.

Projekt rozporządzenia przewiduje także zmiany przepisów mające charakter redakcyjny oraz aktualizuje jednostki uprawnione do rozpatrywania odwołań od orzeczeń lekarskich.

Omawiany akt prawny ma wejść w życie z dniem 1 kwietnia 2015 r. Orzeczenia lekarskie wydane w formie zaświadczeń przed dniem wejścia w życie rozporządzenia zmieniającego zachowają ważność przez okres, na jaki zostały wydane.