Zasądzenie odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika

Czy zwolniony dyscyplinarnie pracownik, który wygrał proces o uznanie rozwiązania umowy za niezgodne z prawem, ma roszczenie o zamieszczenie w świadectwie pracy informacji, że rozwiązanie umowy nastąpiło za wypowiedzeniem przez pracodawcę? W jaki sposób ująć w świadectwie pracy okres, za który przyznano mu odszkodowanie? Czy w związku z wyrokiem sądu i zmianą treści świadectwa pracy pracodawca musi składać do ZUS korektę zgłoszenia wyrejestrowania ZUS ZWUA oraz imiennych raportów ZUS RCA za okres, za który przyznano odszkodowanie?

Informacja o zmianie trybu rozwiązania umowy o pracę musi znaleźć się w treści nowego świadectwa pracy. Konkretnie zaś w ust. 3a tego dokumentu pracodawca powinien wskazać, że umowa uległa rozwiązaniu za wypowiedzeniem z jego inicjatywy i powołać art. 97 § 3 K.p. Należy przy tym pamiętać, aby najpóźniej w dniu wydania pracownikowi nowego świadectwa pracy, usunąć z jego akt osobowych i zniszczyć poprzednio wydane świadectwo. Z kolei okres, za który sąd przyznał pracownikowi odszkodowanie, powinien być wskazany w ust. 6 świadectwa pracy i podlega zaliczeniu do stażu pracy (art. 51 § 2 K.p. w związku z art. 61 K.p.), o czym można wspomnieć w informacji uzupełniającej. W związku z tym, że wyrok sądu przyznający odszkodowanie nie restytuuje zatrudnienia, pracodawca nie musi korygować zgłoszenia ZUS ZWUA, którym wyrejestrował pracownika z ubezpieczeń, ani składać za niego korygujących raportów ZUS RCA za okres, za który przysługuje odszkodowanie.

Powyższy obowiązek wynika wprost z § 5 ust. 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania, który nakazuje wydać nowe świadectwo w ciągu 3 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu.

Jeśli zaś chodzi o przyznane pracownikowi odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jego winy, to okres za który ono przysługuje jest wliczany do okresu zatrudnienia, pod warunkiem, że pracownik pozostaje w tym czasie bez pracy (art. 52 § 2 K.p. w związku z art. 61 K.p.). Z tego względu okres ten powinien zostać wyszczególniony w treści ponownie wydanego byłemu pracownikowi świadectwa pracy. Właściwym do tego miejscem jest ust. 6 tego dokumentu, zawierający informacje uzupełniające, co wynika z ust. 5 pkt 2 lit. c) wytycznych określających sposób wypełniania świadectwa pracy i stanowiących załącznik do omawianego rozporządzenia.

Zwracamy uwagę! Fakt, iż sąd przyznał pracownikowi odszkodowanie uznając, że rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jego winy naruszało przepisy nie powoduje, że okres za który przysługuje to świadczenie staje się z mocy prawa okresem zatrudnienia. Możliwość wliczenia tego czasu do okresu zatrudnienia jest uzależniona od pozostawania pracownika bez pracy (art. 51 § 2 K.p.). Mamy tu zatem do czynienia z fikcją prawną, polegającą na zaliczeniu do stażu pracy okresów pozostawania bez pracy, które wlicza się jedynie do ogólnego okresu zatrudnienia. W konsekwencji więc za okres, za który przyznano odszkodowanie, pracownikowi nie przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego (por. uchwała SN z dnia 28 września 1990 r., sygn. akt III PZP 15/90, OSNC 1991/4/45).

Zmiana treści świadectwa pracy a obowiązki wobec ZUS

Pracodawca nie ma podstaw, aby w wyniku wyroku zasądzającego odszkodowanie, kierować do ZUS korektę zgłoszenia ZUS ZWUA, czy też składać za pracownika w tym okresie korekty imiennych raportów ZUS RCA z "zerowymi" podstawami. Nie zmienia się bowiem data rozwiązania stosunku pracy. Jest to sytuacja analogiczna do skrócenia przez pracodawcę okresu wypowiedzenia w oparciu o art. 36¹ § 1 K.p. Również w tym przypadku fakt, iż za okres, o który skrócono ustawowy okres wypowiedzenia pracownikowi przysługuje odszkodowanie nie powoduje, że czas ten staje się okresem wykonywania pracy. Odszkodowanie jest przy tym świadczeniem wyłączonym z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Tak wynika z § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 161, poz. 1106 z późn. zm.) oraz art. 81 ust. 1 ustawy zdrowotnej.

Pracownik został zwolniony dyscyplinarnie 2 maja 2011 r. Pracodawca wystawiając świadectwo pracy, podał okres zatrudnienia do tej daty. W ust. 3a świadectwa, jako podstawę prawną rozwiązania stosunku pracy wskazano art. 52 § 1 pkt 1 K.p. Po wyroku zasądzającym odszkodowanie na rzecz pracownika wydano nowe świadectwo pracy. Datą ustania zatrudnienia pozostał 2 maja 2011 r., ale w ust. 3b wskazano, iż rozwiązano umowę o pracę za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę z powołaniem art. 97 § 3 K.p. Dodatkowo zaś w ust. 6 świadectwa (Informacje uzupełniające) zamieszczono adnotację o tym, że do okresu zatrudnienia pracownika (stażu pracy) wlicza się okres od 3 maja 2011 r. do 31 lipca 2011 r. (art. 51 § 2 K.p. w związku z art. 61 K.p.).

Analizując sposób wypełnienia świadectwa należy stwierdzić, że zastrzeżenia budzą dwie kwestie. Po pierwsze fakt zamieszczenia informacji o trybie rozwiązania stosunku pracy w ust. 3b dokumentu. Warto bowiem pamiętać, że jest to miejsce, w którym wskazuje się szczególne przypadki rozwiązania stosunku pracy, np. za 7-dniowym uprzedzeniem przy przejęciu zakładu pracy lub jego części przez nowego pracodawcę (art. 23¹ § 4 K.p.). W związku z tym w razie ewentualnych wniosków pracownika o sprostowanie świadectwa, należałoby przenieść informację o rozwiązaniu umowy za wypowiedzeniem przez pracodawcę (art. 97 § 3 K.p.) do ust. 3a świadectwa pracy. Drugą zaś nieprawidłowością jest wskazanie w ust. 6 świadectwa pracy konkretnego przedziału czasowego, za który zostało przyznane odszkodowanie. Świadczenie to przysługuje bowiem za okres do 3 miesięcy i informacja wskazująca liczbowo okres, za który zasądzono odszkodowanie byłaby wystarczająca.

Działania pracodawcy polegające na wydaniu nowego świadectwa pracy i wypłaceniu odszkodowania wyczerpują jego obowiązki związane z wykonaniem wyroku.