Dwie umowy o pracę z tym samym pracownikiem

Pracodawca i pracownik mogą zawrzeć ze sobą dodatkową umowę o pracę, co zdarza się w praktyce kadrowej. Żeby działanie takie nie zostało zakwestionowane przez organy kontrolne lub w razie sporu sądowego, muszą być spełnione pewne warunki. Ponadto pracownikowi, z którym zawarto dodatkową umowę, przysługują określone świadczenia pracownicze.

Druga umowa warunkowo

Prawo pracy nie zabrania podpisywania z własnym pracownikiem dodatkowej umowy o pracę. Przyjmuje się jednak, że muszą być wówczas spełnione dwa podstawowe warunki, a mianowicie:

• rodzaj pracy powierzonej na podstawie umowy dodatkowej musi różnić się od pracy wykonywanej w ramach dotychczasowego stosunku pracy,
• powierzenie dodatkowej pracy nie powinno kolidować z przepisami dotyczącymi obowiązku zapewnienia pracownikowi odpoczynku dobowego i tygodniowego (w przypadku kierowców zawodowych i pracowników młodocianych jest to wprost niedopuszczalne z uwagi na wymóg uwzględniania wymiarów czasu pracy ze wszystkich stosunków pracy).

W podobnym tonie wypowiadał się wielokrotnie Sąd Najwyższy, czego przykładem mogą być wyroki z dnia:

• 8 stycznia 1981 r. (sygn. akt II URN 186/80): "Zakład pracy może zawrzeć z własnym pracownikiem dodatkową umowę o pracę, jeżeli będzie to praca innego rodzaju niż dotychczasowa, a wykonywanie jej nie będzie kolidowało z normalnym czasem pracy pracownika",
• 13 marca 1997 r. (sygn. akt I PKN 43/97): "Z tym samym pracodawcą w zakresie wykonywania pracy tego samego rodzaju, pracownik może pozostawać tylko w jednym stosunku pracy".

Jeżeli wspomniane warunki są spełnione, nie ma żadnych przeszkód, aby z własnym pracownikiem podpisać dodatkową umowę o pracę.

Należy nadmienić, że zgodnie z art. 132 § 1 K.p. pracownikowi przysługuje generalnie w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku, a w myśl art. 133 § 1 K.p. w każdym tygodniu pracownik ma prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego.

Urlop oraz zwolnienia od pracy

W związku z tym, że dodatkowa umowa o pracę między tymi samymi stronami zasadniczo traktowana jest jako odrębny stosunek pracy, pracownikowi przysługują z tej umowy powszechnie obowiązujące urlopy: wypoczynkowy, zarówno kodeksowy, jak i dodatkowy, np. z tytułu niepełnosprawności, a także macierzyński, rodzicielski, ojcowski czy wychowawczy.

Z uwagi na to, że dodatkowa umowa o pracę zawierana jest generalnie na część etatu i często podpisywana w trakcie roku, przy ustalaniu wymiaru przysługującego z jej tytułu urlopu wypoczynkowego pracodawca powinien pamiętać o tym, że:

• wymiar urlopu przysługującego niepełnoetatowcowi ustala się proporcjonalnie do obowiązującego go wymiaru czasu pracy, biorąc za podstawę obliczeń wymiary przypisane pełnemu etatowi (20 dni lub 26 dni), a niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia (art. 154 § 2 K.p.),
• kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 pełnego rocznego wymiaru urlopu i niepełny kalendarzowy miesiąc pracy zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca (art. 155^2a § 1-2 K.p.),
• niepełny dzień urlopu proporcjonalnego zaokrągla się w górę do pełnego dnia (art. 155³ § 1 K.p.).

Jeżeli więc zawarcie dodatkowej umowy o pracę na niepełny etat nastąpi w trakcie roku kalendarzowego, przysługujący pracownikowi urlop wypoczynkowy będzie podlegać dwukrotnie zmniejszeniu:

• pierwszy raz - z uwagi na zatrudnienie na niepełny etat,
• drugi raz - z uwagi na nieprzepracowanie pełnego roku kalendarzowego (przykład 1).

Z dodatkowego etatu pracownik ma również prawo do powszechnie obowiązujących zwolnień od pracy - zarówno płatnych, jak i bezpłatnych.

Świadczenia pieniężne

Z tytułu zawarcia dodatkowej umowy o pracę pracownikowi przysługują także powszechnie obowiązujące odprawy, jak emerytalno-rentowa (przy założeniu równoczesnego ustania stosunków pracy) czy też z tytułu zwolnień grupowych. Odprawy te liczone są według ogólnie obowiązujących zasad - z uwzględnieniem wynagrodzenia pobieranego z danego angażu (przykład 2).

Z dodatkowej umowy o pracę pracownik ma też prawo do powszechnie obowiązujących odszkodowań i innych świadczeń, jak chociażby świadczeń chorobowych.