Wpływ wolnej Wigilii na wskaźniki prawa pracy

Niektóre wskaźniki z zakresu prawa pracy są powiązane, wprost lub pośrednio, z wymiarem czasu pracy. Na ustalenie wymiaru czasu pracy wpływa natomiast liczba dni ustawowo wolnych od pracy. W 2025 r. liczba takich dni uległa zwiększeniu o Wigilię Bożego Narodzenia. Fakt ten wpłynął na wymiar czasu pracy, dodatek za pracę w nocy i współczynnik urlopowy.

Korekta wymiaru

W dniu 1 lutego 2025 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o dniach wolnych od pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2024 r. poz. 1965). Wprowadziła ona nowy dzień ustawowo wolny od pracy, tj. 24 grudnia - Wigilię Bożego Narodzenia. Ma to wpływ na wymiar czasu pracy w grudniu 2025 r.

Ustalenie obowiązującego w danym okresie rozliczeniowym wymiaru czasu pracy (tzw. nominału) następuje zgodnie z metodyką określoną w art. 130 K.p. (z wyjątkiem pracy w ruchu ciągłym, dla której wymiar czasu pracy ustala się według art. 138 K.p.). Na mocy art. 130 K.p. wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym oblicza się:

• mnożąc 40 godzin przez liczbę pełnych tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym,
• dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku, tzw. dni wystających,
• obniżając wymiar czasu pracy o 8 godzin za każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela.

Tak obliczony wymiar czasu pracy ulega obniżeniu o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy, przypadających do przepracowania w czasie tej nieobecności, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy pracownika (art. 130 § 3 K.p.). W powyższy sposób ustala się wymiar czasu pracy pracownika zatrudnionego na część etatu, przy czym wymiar czasu pracy obliczony zgodnie z art. 130 K.p. obniża się proporcjonalnie do wielkości etatu niepełnoetatowca. Według podanych zasad oblicza się też wymiar czasu pracy pracowników objętych niższymi normami czasu pracy na podstawie przepisów odrębnych (z uwzględnieniem niższych norm).

Biorąc pod uwagę zwiększenie liczby dni ustawowo wolnych od pracy w grudniu 2025 r. (nieprzypadających w niedzielę) do 3, wymiar czasu pracy w grudniu br. wynosi 160 godzin, tj. (40 godz. × 4 tyg.) + (8 godz. × 3 dni) - (8 godz. × 3 święta), przy 20 dniach roboczych. Odpowiednio do tego korekcie podlegają wymiary czasu pracy w dłuższych okresach rozliczeniowych (patrz ramka).

Dodatek za nocną pracę

Pracownikowi za każdą godzinę pracy w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 151⁸ § 1 K.p.). W 2025 r. dodatki za pracę w nocy ustalane są od wynagrodzenia minimalnego wynoszącego 4.666 zł.

W celu obliczenia wysokości ww. dodatku należy minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w danym roku podzielić przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu. Z tak obliczonej stawki godzinowej oblicza się dodatek w wysokości 20%.

Przez "liczbę godzin przypadającą do przepracowania w danym miesiącu" rozumie się nominalny wymiar czasu pracy obliczony zgodnie z art. 130 K.p. Zmiana wymiaru czasu pracy w grudniu br. ma więc bezpośrednie przełożenie na wysokość dodatku za pracę w nocy w tym miesiącu. Wynosi on 5,83 zł, tj. 4.666 zł : 160 godz. = 29,16 zł; 29,16 zł × 20% = 5,83 zł.

Współczynnik urlopowy

W razie niewykorzystania przysługującego urlopu wypoczynkowego w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny (art. 171 § 1 K.p.).

Współczynnik urlopowy stosuje się przy ustalaniu ekwiwalentu, do którego pracownik nabył prawo w ciągu danego roku kalendarzowego, a oblicza się go:

• odejmując od liczby dni w danym roku kalendarzowym łączną liczbę przypadających w tym roku niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy,
• dzieląc otrzymany wynik przez 12.

Wysokość współczynnika urlopowego obowiązującego pracowników pełnoetatowych w 2025 r., uwzględniając wolną Wigilię, wynosi 20,75, tj.: 365 dni roku - (52 niedziele + 12 dni świątecznych + 52 dni wolne) = 249 dni; 249 dni : 12 = 20,75.

Jak potwierdziło MRPiPS w odpowiedzi z dnia 9 stycznia 2025 r. na zapytanie naszego Wydawnictwa, taką wartość współczynnika należy stosować od 1 lutego 2025 r. (pisaliśmy o tym w GP nr 11 z 2025 r., na str. 1). Natomiast w okresie od 1 do 31 stycznia br. obowiązywał współczynnik wynoszący 20,83 (dla pełnego etatu).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.)