Zmiany w zakresie druków i kodów w ZUS

Z dniem 1 stycznia 2019 r. weszło w życie nowe rozporządzenie w sprawie określenia m.in. wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Akt ten wprowadził nowe druki ubezpieczeniowe i kody, dokonał także zmian w istniejących drukach oraz zmienił opis niektórych obowiązujących kodów.

Nowe druki ubezpieczeniowe w ZUS

Obowiązujące od 1 stycznia 2019 r. rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 grudnia 2018 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących... (Dz. U. poz. 2495), zwane nowym rozporządzeniem w sprawie wzorów zgłoszeń, zastąpiło poprzednio obowiązujące rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 października 2009 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 804). Akt ten wprowadził nowe druki ubezpieczeniowe, tj.:

• ZUS RCA cz. II - imienny raport cz. II - przeznaczony dla osoby fizycznej wykonującej działalność gospodarczą na mniejszą skalę, która korzysta z obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne (stanowiący załącznik nr 13 do rozporządzenia),
   
• ZUS RPA - imienny raport miesięczny o przychodach ubezpieczonego/okresach pracy nauczycielskiej (stanowiący załącznik nr 16 do rozporządzenia),
   
• ZUS DRA cz. II - deklaracja rozliczeniowa cz. II przeznaczona dla osoby fizycznej wykonującej działalność gospodarczą na mniejszą skalę, która korzysta z obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne i opłaca składki wyłącznie za siebie (stanowiąca załącznik nr 18 do rozporządzenia),
   
• ZUS RIA - raport informacyjny (stanowiący załącznik nr 22 do rozporządzenia),
   
• ZUS OSW - oświadczenie o zamiarze przekazania raportów informacyjnych (stanowiące załącznik nr 23 do rozporządzenia).

Zmiany w obowiązujących drukach

Nowe rozporządzenie w sprawie wzorów zgłoszeń wprowadziło również zmiany w istniejących drukach ubezpieczeniowych, tj. ZUS ZWUA i ZUS DRA.

W druku ZUS ZWUA - Wyrejestrowanie z ubezpieczeń (stanowiącym załącznik nr 5 do rozporządzenia) m.in. dodany został blok V. - "Rozwiązanie/Wygaśnięcie stosunku pracy/stosunku służbowego". Wpisuje się w nim w polu 01. - datę rozwiązania/wygaśnięcia stosunku pracy/stosunku służbowego, w polu 02. - kod wygaśnięcia/kod trybu rozwiązania stosunku pracy/stosunku służbowego, w polu 03. - kod podstawy prawnej rozwiązania/wygaśnięcia stosunku pracy/stosunku służbowego. Z kolei w polu 04. wpisuje się podstawę prawną rozwiązania/wygaśnięcia stosunku pracy/stosunku służbowego, a w polu 05. należy podać stronę, z inicjatywy której doszło do rozwiązania stosunku pracy (odpowiednio 1 - z inicjatywy pracownika, 2 - z inicjatywy pracodawcy).

Natomiast w druku ZUS DRA - deklaracja rozliczeniowa (stanowiącym załącznik nr 17 do rozporządzenia) usunięto blok VI. - "Rozliczenie części IV. i V". Płatnik wykazywał w nim w polu 01. - kwotę składek na ubezpieczenia społeczne do zwrotu przez ZUS, a w polu 02. - kwotę składek społecznych do zapłaty przez płatnika. W druku tym dodano blok IX. - "Zestawienie należnych składek do zwrotu/zapłaty". W bloku tym płatnik będzie rozliczał wszystkie składki ZUS oraz wypłacone świadczenia podlegające rozliczeniu w ciężar składek na ubezpieczenia społeczne.

Modyfikacje nie ominęły też informacji miesięcznej i rocznej. W drukach tych dodano bowiem bloki dotyczące przychodów wykazanych w nowym druku ZUS RPA (tj. o przychodach ubezpieczonego/okresach pracy nauczycielskiej).

Druki ubezpieczeniowe ZUS dostępne są w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Składki ZUS.

Kody ubezpieczeniowe

Najwięcej jednak zmian dokonano w załączniku nr 24 nowego rozporządzenia w sprawie wzorów zgłoszeń dotyczącego kodów wykorzystywanych przy wypełnianiu dokumentów ubezpieczeniowych. Wprowadzono w nim dla określonej grupy ubezpieczonych nowe kody tytułu ubezpieczenia, a mianowicie:

• 05 90 - dotyczy osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą niemającej ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od przychodu,
   
• 05 92 - odnosi się do osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą mającej ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od przychodu,
   
• 18 12 - właściwy dla doktoranta, podlegającego z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu,
   
• 18 13 - przewidziany dla doktoranta, podlegającego z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym, niepodlegającego ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Oprócz tego w załączniku tym zmieniono opis niektórych kodów ubezpieczeniowych, tj. 05 10, 05 11, 05 40, 11 35, 18 30, 04 30, 04 31 i 25 00. Ponadto wprowadzono w nim dodatkowe punkty, tj.:

• XV. - Kod wygaśnięcia/kod trybu rozwiązania stosunku pracy/stosunku służbowego (składa się z 3 znaków),
   
• XVI. - Kod podstawy prawnej rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy lub stosunku służbowego (składa się z 3 znaków),
   
• XVII. - Kod pracy w szczególnych warunkach, o której mowa w art. 32 ustawy emerytalnej (składa się z 9 znaków) oraz
   
• XVIII. - Kod pracy w szczególnym charakterze, o której mowa w art. 32 ustawy emerytalnej (składa się z 9 znaków).

Dokumenty za okres sprzed 1 stycznia 2019 r.

Płatnicy mogą mieć wątpliwości jak należy postąpić w przypadku przekazania do ZUS dokumentu dotyczącego okresu przed dniem wejścia w życie nowego rozporządzenia w sprawie wzorów zgłoszeń.

Należy wyjaśnić, że w takiej sytuacji stosuje się kody tytułu ubezpieczenia określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 października 2009 r., tj. obowiązujące w okresie, za który dokument ten został złożony.