ZUS od zlecenia wykonywanego w kraju i za granicą

W przypadku gdy zleceniobiorca wykonuje umowę zlecenia za granicą, to wówczas z podstawy wymiaru składek ZUS można mu wyłączyć część wynagrodzenia w wysokości równowartości diety z tytułu podróży zagranicznej za każdy dzień pobytu za granicą. Zasadę tę stosuje się jednak tylko wtedy, gdy podlegający oskładkowaniu przychód zleceniobiorcy w danym miesiącu jest wyższy niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne. Jeśli zleceniobiorca przez część miesiąca wykonywał zlecenie za granicą, a przez pozostałą część tego miesiąca pracował w kraju, wówczas do oskładkowania należy wziąć pod uwagę łączny przychód ze zlecenia uzyskany w tym miesiącu.

ZUS zleceniobiorcy

W przypadku pracowników delegowanych za granicę, których przychód jest wyższy niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączona jest część wynagrodzenia w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu. Wysokość tej diety określają przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 167). Takie uregulowanie wynika z § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236 ze zm.), zwanego rozporządzeniem składkowym. Przepis ten zastrzega jednocześnie, że ustalona w taki sposób podstawa wymiaru składek społecznych pracowników delegowanych do pracy za granicę nie może być niższa od kwoty wskazanego przeciętnego wynagrodzenia (w 2017 r. - 4.263 zł).

Wysokość diet za podróże zagraniczne odbywane w poszczególnych państwach jest dostępna w serwisie www.wskazniki.gofin.pl.

Zasadę tę, zgodnie z § 5 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia składkowego, należy także stosować odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek osób wykonujących umowę zlecenia za granicą, których przychód w danym miesiącu jest wyższy niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne. W sytuacji gdy przychód zleceniobiorcy nie przekracza w danym miesiącu przeciętnego wynagrodzenia, nie należy stosować § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia składkowego, a podstawę wymiaru składek ustalić na zasadach ogólnych obowiązujących osoby wykonujące umowę zlecenia (czyli od kwoty uzyskanego przychodu).

Zlecenie za granicą przez część miesiąca

Zleceniodawca nie powinien mieć większych trudności z ustaleniem zleceniobiorcy podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych w przypadku wykonywania przez niego umowy zlecenia za granicą przez cały miesiąc. Wątpliwości mogą się natomiast pojawić w sytuacji, gdy praca za granicą jest wykonywana przez część miesiąca, a przez pozostałą jego część - w kraju.

Ustalając czy § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia składkowego będzie mieć zastosowanie w konkretnym przypadku, zleceniodawca powinien brać pod uwagę łączny przychód uzyskany przez zleceniobiorcę w danym miesiącu. Bez znaczenia jest, czy praca za granicą była wykonywana przez cały miesiąc, czy tylko przez część miesiąca.

Jeżeli zleceniodawca ustali, że łączny przychód zleceniobiorcy w danym miesiącu jest wyższy niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne i że powinien zastosować wyłączenie wynikające z § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia składkowego, wtedy od łącznego przychodu powinien odjąć równowartość diet za dni pobytu za granicą i następnie dokonać porównania do kwoty przeciętnego wynagrodzenia (przykład). Co ważne, przy dokonywaniu tego porównania brak jest podstaw prawnych do proporcjonalnego zmniejszania kwoty przeciętnego wynagrodzenia, odpowiednio do okresu przebywania za granicą, w przypadku zleceniobiorcy, który pracował za granicą przez część miesiąca. Nie ma przy tym znaczenia okres przebywania w danym miesiącu za granicą. Oznacza to więc, że porównania należy dokonywać zawsze do pełnej kwoty przeciętnego wynagrodzenia. Takie też stanowisko zajął Oddział ZUS w Gdańsku w interpretacji indywidualnej z dnia 2 lutego 2017 r., znak: DI/100000/43/1187/2016.

Przeliczenie na złotówki

W przypadku gdy zleceniobiorca otrzymuje wynagrodzenie w walucie obcej, zleceniodawca powinien pamiętać, aby przeliczyć je na złotówki. Dokonując tego przeliczenia należy stosować kurs średni walut obcych ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu. Tak wynika z art. 11a ust. 1 ustawy o pdof (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.).