Wykazanie w raportach ZUS świadczeń powypadkowych

W przypadku gdy niezdolność do pracy zostanie spowodowana wypadkiem przy pracy, to osobie ubezpieczonej przysługuje tzw. świadczenie wypadkowe. Nie zawsze jednak jest możliwe automatyczne podjęcie jego wypłaty z funduszu wypadkowego. Zwykle bowiem prowadzone postępowanie powypadkowe przeciąga się w czasie, przez co uznanie zdarzenia za wypadek przy pracy następuje już po wypłacie zwykłego świadczenia chorobowego.

Co wykazać w raporcie?

W podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie uwzględnia się pracownikowi m.in. zasiłków i świadczenia rehabilitacyjnego. Nie stanowią one również podstawy wymiaru składki zdrowotnej. Nie oskładkowuje się ich bez względu na to, z jakiego ubezpieczenia - chorobowego czy wypadkowego - są one wypłacane. Pracodawca nie wykazuje ich więc w raporcie składkowym ZUS RCA. Powinien jednak przekazać do ZUS informację o okresie nieopłacania za pracownika składek oraz rodzaju należnego/wypłaconego mu świadczenia. Świadczenie chorobowe z ubezpieczenia wypadkowego powinno więc być wykazane w raporcie świadczeniowym ZUS RSA. Jeżeli pracodawca jest płatnikiem danego świadczenia, to w raporcie tym podaje również liczbę dni zasiłkowych/liczbę wypłat oraz kwotę (przykład 1). Jeśli natomiast zasiłek wypłaca ZUS, wówczas pracodawca pozycje te pozostawia puste bądź wpisuje wartość 0.

Wypłata wynagrodzenia zamiast zasiłku

Najwięcej problemów pracodawcy zgłaszają w sytuacji, gdy pracownikowi zostanie wypłacone wynagrodzenie chorobowe z art. 92 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.), a dopiero później okazuje się, że przysługiwał mu zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego. Najczęściej tak się zdarza się z powodu niezakończonego postępowania powypadkowego. Pracodawca powinien wówczas złożyć korektę:

• raportu ZUS RSA - w którym wypłacone wynagrodzenie chorobowe przekwalifikuje na zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego (wykaże go z kodem 314) oraz
   
• raportu ZUS RCA - w którym skoryguje składkę zdrowotną oraz podstawę jej wymiaru; została ona bowiem naliczona w pierwotnie złożonym raporcie od wynagrodzenia chorobowego (uznanego obecnie za zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego).

Zmiana wysokości składki zdrowotnej oraz podstawy jej wymiaru powinna też mieć odzwierciedlenie w skorygowanej deklaracji ZUS DRA. Przekwalifikowanie świadczenia chorobowego (z wynagrodzenia chorobowego na zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego) spowoduje również konieczność skorygowania łącznej wysokości składek społecznych (za wszystkich ubezpieczonych), wykazanej w deklaracji ZUS DRA. Zasiłek wypadkowy powinien bowiem zostać rozliczony w ciężar należności składkowych.

Oprócz korekty dokumentów rozliczeniowych pracodawca musi też wyrównać wypłacone pracownikowi świadczenie chorobowe, ponieważ zasiłek wypadkowy przysługuje w wysokości 100% podstawy jego wymiaru, a wynagrodzenie chorobowe najprawdopodobniej wypłacone było w wysokości 80%. Wyrównanie to powinno być wykazane w raporcie ZUS RSA sporządzonym za miesiąc, w którym nastąpi jego wypłata - z kodem świadczenia/przerwy 318.

Korektę dokumentów rozliczeniowych pracodawca powinien przekazać do ZUS także wtedy, gdy pracownik pierwotnie otrzymał zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego, a przeprowadzone postępowanie powypadkowe wykazało, że dana niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy i tym samym zasiłek powinien być wypłacony z ubezpieczenia wypadkowego (przykład 2).

Co zrobić z odszkodowaniami?

Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy, przysługuje od pracodawcy odszkodowanie za utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przedmiotów osobistego użytku oraz przedmiotów niezbędnych do wykonywania pracy, z wyjątkiem utraty lub uszkodzenia pojazdów samochodowych oraz wartości pieniężnych. Odszkodowanie to nie podlega składkom ZUS (§ 2 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - Dz. U. z 2015 r. poz. 2236 ze zm.).