Składki ZUS od wartości pieniężnej pakietu medycznego finansowanego przez pracodawcę

Spółka z o.o. finansuje w pełnej wysokości zakupione dla pracowników pakiety medyczne. Prawo do ich uzyskania nie wynika z obowiązujących w firmie przepisów płacowych. Czy wartość opłaconego świadczenia, udostępniona pracownikom w okresie pobierania zasiłków z ubezpieczeń społecznych oraz w okresie korzystania z urlopów związanych z rodzicielstwem podlega oskładkowaniu?

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracownika stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy (art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1 ustawy o sus oraz art. 81 ust. 1 ustawy zdrowotnej). Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o pdof, za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń. Opłacane przez pracodawcę pakiety medyczne stanowią dla pracownika nieodpłatne świadczenia, które mieszczą się w definicji przychodu z tytułu zatrudnienia. Nie wszystkie rodzaje przysporzeń majątkowych ze stosunku pracy należy jednak oskładkować. Na mocy § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia składkowego, z podstawy wymiaru składek ZUS zwolniono składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku.

W pytaniu wskazano, że prawo do pakietów medycznych udostępnianych pracownikom nie wynika z obowiązujących w firmie przepisów płacowych. Zatem ich wartość należy uwzględnić w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, również gdy ich wypłata następuje za okres pobierania ww. świadczeń (z wyjątkiem gdy przypada w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego, co wyjaśniamy poniżej).

Inaczej wygląda kwestia udostępniania świadczeń w postaci pakietu medycznego w okresie przebywania pracownika na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim, ojcowskim lub wychowawczym. Na podstawie art. 29a ust. 1 ustawy zasiłkowej pracownikowi przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego przysługuje zasiłek macierzyński. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy o sus, osoba pobierająca zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego podlega z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, a podstawę wymiaru tych składek stanowi kwota zasiłku (art. 18 ust. 6 ustawy o sus). Również urlop wychowawczy jest samodzielnym tytułem do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, a także ubezpieczenia zdrowotnego (art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy o sus oraz art. 66 ust. 1 pkt 32 ustawy zdrowotnej). 

Jak wyjaśnił ZUS w interpretacji indywidualnej z 13 lipca 2017 r. (znak WPI/200000/43/809/2017): "(...) Pobieranie zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego w okresie przebywania na urlopie macierzyńskim (...) urlopie rodzicielskim oraz urlopie ojcowskim stanowi podobnie, jak przebywanie na urlopie wychowawczym odrębny tytuł (niż stosunek pracy) do ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych.

Powyższe oznacza, że wartość pakietu medycznego uzyskanego przez pracownika w okresie przebywania przez niego na urlopie macierzyńskim oraz na urlopie wychowawczym nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy, ponieważ prawo do tych świadczeń nie przysługuje za okres świadczenia pracy tylko z racji przebywania na ww. urlopach. (...)".

W konsekwencji wartość pieniężna opłacanych pracownikom pakietów medycznych w okresie korzystania przez nich z urlopów związanych z rodzicielstwem nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Dla takiego rozstrzygnięcia bez znaczenia jest czy prawo do ich uzyskania zostało uregulowane w przepisach płacowych obowiązujących w firmie.