Rozliczenie składkowo-podatkowe zleceniobiorcy będącego obywatelem Ukrainy

1) Spółka z o.o. na podstawie umowy zlecenia zatrudniła od 1 czerwca br. na trzy miesiące obywatela Ukrainy. Z tego tytułu otrzymuje on wynagrodzenie określone w stawce miesięcznej (3.900 zł). Czy z umowy zlecenia zgłosić go do ubezpieczeń w ZUS? Jak dokonywać rozliczeń składkowo-podatkowych? Nadmieniamy, że jego miejsce zamieszkania znajduje się na terenie Ukrainy, natomiast w Polsce przebywa na podstawie wizy krócej niż 183 dni i nie posiada certyfikatu rezydencji.

Rozstrzygnięcie składkowe

Obywatel Ukrainy, który zawarł umowę zlecenia z polskim podmiotem i wykonuje na jej podstawie pracę na obszarze Polski podlega z tego tytułu ubezpieczeniom w ZUS. Przepisy ustawy o sus nie uzależniają podlegania ubezpieczeniom społecznym od posiadanego obywatelstwa, miejsca zamieszkania, czy pobytu. Zakładając, że jest to jedyny tytuł do ubezpieczeń społecznych, podlega on:

• obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu (art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1 ustawy o sus) oraz
   
• dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ust. 2 ustawy o sus).

Osoba wykonująca umowę zlecenia podlega również obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu (art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy zdrowotnej). Przy czym osoba nieposiadająca obywatelstwa państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej w świetle ustawy zdrowotnej jest uważana za osobę ubezpieczoną, gdy przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy w celu wykonywania pracy, zezwolenia na pobyt czasowy z wyłączeniem zezwolenia udzielonego na podstawie art. 181 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2016 r. poz. 1990 z późn. zm.), zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zgody na pobyt ze względów humanitarnych, zgody na pobyt tolerowany. A zatem obywatel Ukrainy przebywający w Polsce na podstawie jednego z wymienionych wyżej dokumentów z tytułu wykonywania umowy zlecenia podlega również obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Zleceniodawca dokonuje zgłoszenia zleceniobiorcy do przedmiotowych ubezpieczeń na formularzu ZUS ZUA, a następnie rozlicza składki wykazując je w dokumentach rozliczeniowych, tj. w raporcie ZUS RCA, ewentualnie w raporcie ZUS RSA podaje przerwy w opłacaniu składek bądź kwoty wypłaconych zasiłków. Dokumenty te dołącza do deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. Po zakończeniu wykonywania umowy zlecenia wyrejestrowuje zleceniobiorcę z ubezpieczeń na formularzu ZUS ZWUA.

Wspomnijmy, że zleceniodawca za zleceniobiorcę objętego obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi ma obowiązek opłacania także składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (dalej FGŚP). Dotyczy on tych osób, które nie ukończyły co najmniej 55 lat - kobiety i co najmniej 60 lat - mężczyźni, a ponadto:

• w przypadku składki na Fundusz Pracy, gdy kwota podlegająca oskładkowaniu wynosi, w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę; dla celów ustalenia obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy nie dokonuje się przeliczenia podstawy wymiaru składki na okres miesiąca, jeżeli w umowie zlecenia określono wynagrodzenie za jej wykonanie nie w stawce miesięcznej, ale np. w stawce godzinowej, akordowej lub prowizyjnej - art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia... (Dz. U. z 2017 r. poz. 1065),
   
• w przypadku składki na FGŚP, gdy pracodawca (zleceniodawca) objęty jest przepisami ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1256).

Rozstrzygnięcie podatkowe

Obywatel Ukrainy niemający na terytorium Polski miejsca zamieszkania, uzyskujący dochody (przychody) w Polsce podlega obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Polski (art. 3 ust. 2a ustawy o pdof).

Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

• posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
   
• przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym (art. 3 ust. 1a ustawy o pdof).

Za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się  m.in. dochody (przychody) z działalności wykonywanej osobiście (art. 3 ust. 2b pkt 2 ustawy o pdof). Podatek dochodowy od wynagrodzeń z umowy zlecenia uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez obywatela Ukrainy, niemającego miejsca zamieszkania w Polsce, pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 20% przychodu (art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o pdof). Tak też wynika z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 18 stycznia 2016 r. (sygn. IPPB4/4511-1477/15-5/JK). Gdyby kwota należności określona w umowie zlecenia zawartej z osobą niebędącą pracownikiem płatnika nie przekraczała 200 zł, to należałoby pobrać zryczałtowany podatek zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o pdof. W takim przypadku od uzyskanego przez zleceniobiorcę przychodu zleceniodawca jako płatnik nie odlicza składek na ubezpieczenia społeczne, a od zryczałtowanego podatku nie odlicza składki na ubezpieczenie zdrowotne, finansowanych przez zleceniobiorcę.

Zakładamy, że zleceniobiorca-obywatel Ukrainy nie posiada w Polsce centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) i w 2017 r. jego pobyt w Polsce będzie nie dłuższy niż 183 dni. Ponieważ nie ma miejsca zamieszkania w Polsce, podlega w naszym kraju ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Polski. Osoba ta z umowy zlecenia podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym chorobowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. W umowie odpłatność określono w wysokości 3.900 zł miesięcznie (płatna ostatniego dnia roboczego danego miesiąca).

Od uzyskanego w czerwcu br. wynagrodzenia zleceniodawca dokonał następujących wyliczeń:

Zleceniodawca z własnych środków finansuje część składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, całą składkę na ubezpieczenie wypadkowe oraz składki na Fundusz Pracy i FGŚP (o ile zleceniobiorca nie osiągnął wieku wynoszącego co najmniej 55 lat - kobieta i co najmniej 60 lat - mężczyzna).

2) Jak ustalić okres 183 dni przebywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w roku podatkowym? Czy w razie przekroczenia tego okresu podatek od wynagrodzenia z umowy zlecenia z odpłatnością wyższą niż 200 zł należy pobierać zgodnie z art. 41 ustawy o pdof?

Okres 183 dni przebywania na terytorium Polski liczy się w danym roku podatkowym, którym jest rok kalendarzowy. Oznacza to, że bez znaczenia pozostaje pobyt tej osoby w Polsce w innych latach. Jeżeli pobyt zleceniobiorcy-obywatela Ukrainy przekroczy 183 dni w danym roku podatkowym, to osobę tę uważa się za mającą miejsce zamieszkania w Polsce (art. 3 ust. 1a ustawy o pdof). Wówczas też uzyskiwane przez nią wynagrodzenie z umowy zlecenia (wyższe niż 200 zł) podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych obowiązujących w Polsce, czyli zgodnie z art. 41 ust. 1 i 1a ustawy o pdof.