Rozliczenie składkowo-podatkowe wynagrodzenia z umowy zlecenia zawartej z własnym pracownikiem

Zamierzamy zawrzeć umowę zlecenia z własnym pracownikiem. Czy ustalając wynagrodzenie za jej wykonywanie, musimy zachować minimalną stawkę godzinową? Jak rozliczyć uzyskane przez pracownika wynagrodzenie ze zlecenia i z umowy o pracę?

Od 1 stycznia 2017 r. minimalną stawką godzinową zostały objęte umowy zlecenia oraz umowy o świadczenie usług, o których mowa w art. 734 i art. 750 K.c., wykonywane przez przyjmującego zlecenie lub świadczącego usługi na rzecz przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1829 ze zm.) albo na rzecz innej jednostki organizacyjnej, w ramach prowadzonej przez te podmioty działalności.

Przyjmującym zlecenie lub świadczącym usługi jest osoba fizyczna:

• wykonująca działalność gospodarczą zarejestrowaną w Rzeczypospolitej Polskiej albo w państwie niebędącym państwem członkowskim Unii Europejskiej lub państwem Europejskiego Obszaru Gospodarczego, niezatrudniająca pracowników lub niezawierająca umów ze zleceniobiorcami, tzw. "samozatrudniona",
   
• niewykonująca działalności gospodarczej.

Powyższe wynika z art. 1 pkt 1b i art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2015 r. poz. 2008 ze zm.), dalej ustawy.

Przepis art. 8d ust. 1 ustawy wymienia umowy, do których nie stosuje się minimalnej stawki godzinowej i są to:

• umowy, o których mowa w art. 734 i art. 750 K.c., jeżeli o miejscu i czasie wykonania zlecenia lub świadczenia usług decyduje przyjmujący zlecenie lub świadczący usługi i przysługuje mu wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne,
   
• umowy dotyczące usług opiekuńczych i bytowych realizowanych poprzez prowadzenie rodzinnego domu pomocy na podstawie art. 52 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 930 z późn. zm.),
   
• umowy: o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej; o utworzeniu rodziny zastępczej zawodowej lub rodzinnego domu dziecka; w przedmiocie prowadzenia rodzinnego domu dziecka; w przedmiocie pełnienia funkcji rodziny pomocowej; w przedmiocie pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego; w przedmiocie pełnienia funkcji wychowawcy wyznaczonego do pomocy w kierowaniu placówką opiekuńczo-wychowawczą typu rodzinnego, w przypadku gdy w tej placówce nie ma zatrudnionego dyrektora - jeżeli ze względu na charakter sprawowanej opieki usługi są świadczone nieprzerwanie przez okres dłuższy niż 1 doba,
   
• umowy dotyczące usług polegających na sprawowaniu opieki nad grupą osób lub osobami podczas wypoczynków lub wycieczek - jeżeli ze względu na charakter sprawowanej opieki usługi są świadczone nieprzerwanie przez okres dłuższy niż 1 doba,

• umowy dotyczące usług opieki domowej nad osobą niepełnosprawną, przewlekle chorą lub w podeszłym wieku, gdy w związku z ich wykonywaniem osoba świadcząca usługi zamieszkuje wspólnie z podopiecznym w jego mieszkaniu lub domu, a ze względu na charakter sprawowanej opieki usługi są świadczone jednej osobie lub wspólnie zamieszkującej rodzinie nieprzerwanie przez okres dłuższy niż jedna doba, z wyjątkiem przypadku świadczenia usług we wszelkich placówkach świadczących całodobowe usługi dla osób niepełnosprawnych, przewlekle chorych lub w podeszłym wieku.

Jak wyjaśnił resort pracy w stanowisku udostępnionym naszemu Wydawnictwu 5 października 2016 r.: "(...) Ustawa nie przewiduje odrębnego kryterium wyłączeń spod stosowania minimalnej stawki godzinowej dotyczącego liczby zawartych umów z tym samym podmiotem czy zawarcia umowy z własnym pracodawcą. (...)". Tym samym fakt zawarcia umowy zlecenia/o świadczenie usług objętej zakresem ustawy z własnym pracownikiem nie wyłącza tej umowy spod regulacji zapewnienia zleceniobiorcy za każdą godzinę wykonania zlecenia co najmniej minimalnej stawki godzinowej.

Odpowiadając na drugie pytanie, wyjaśniamy, że umowa zlecenia zawarta z własnym pracodawcą jest dla celów ubezpieczeń w ZUS traktowana tak, jak umowa o pracę (art. 8 ust. 2a ustawy o sus oraz art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy zdrowotnej).

W takim przypadku pracodawca nie dokonuje dodatkowego zgłoszenia do ubezpieczeń. W podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne tego pracownika uwzględnia przychód z umowy o pracę oraz z umowy zlecenia i od łącznej kwoty oblicza składki na te ubezpieczenia (art. 18 ust. 1 i 1a oraz art. 20 ust. 1 ustawy o sus). Natomiast podstawę wymiaru składki zdrowotnej, do wykazania w raporcie ZUS RCA, ustala wliczając do niej przychód z umowy o pracę i z umowy zlecenia po pomniejszeniu go o składki na ubezpieczenia społeczne pobrane ze środków pracownika. Składkę zdrowotną oblicza odrębnie od każdego z przychodów i po jej zsumowaniu wykazuje w jednym bloku raportu ZUS RCA.

Umowa zlecenia i umowa o pracę stanowią odrębne źródła przychodów dla celów podatkowych (art. 10 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o pdof). Zaliczkę na podatek dochodowy pracodawca oblicza od przychodów ze stosunku pracy zgodnie z art. 32 ustawy o pdof, a z umowy zlecenia na zasadach określonych w art. 41 ust. 1 i 1a ustawy o pdof. Wobec tego składki na ubezpieczenia społeczne pobrane z wynagrodzenia uzyskanego z umowy o pracę pomniejszają dochód do opodatkowania z umowy o pracę, zaś składki na te ubezpieczenia pobrane z wynagrodzenia z umowy zlecenia - przychód z tej umowy. Z kolei składka na ubezpieczenie zdrowotne (w wysokości nieprzekraczającej 7,75% podstawy wymiaru) obliczona od przychodu z umowy o pracę pomniejsza zaliczkę obliczoną od dochodu z tej umowy, a z umowy zlecenia - zaliczkę obliczoną od dochodu z umowy zlecenia.

Zwracamy uwagę! Odliczeniu nie podlegają odpowiednio: od dochodu - składki na ubezpieczenia społeczne i od podatku - składka na ubezpieczenie zdrowotne, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy o pdof, oraz dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku (art. 26 ust. 1 pkt 2 i art. 27b ust. 1 pkt 1 ustawy o pdof).

Pracownik jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 3.800 zł. Zakładamy, że w styczniu 2017 r. zawarł on z własnym pracodawcą umowę zlecenia na okres od 2 do 29 stycznia 2017 r., za wynagrodzeniem określonym w stawce miesięcznej 1.200 zł, a w umowie strony ustaliły, iż zleceniobiorca prowadzi rejestr godzin realizacji zlecenia, podpisywany po upływie każdego tygodnia liczonego od poniedziałku do niedzieli (zgodnie z prowadzonym rejestrem zlecenie było wykonywane łącznie przez 90 godzin).

W styczniu 2017 r. pracownik uzyska wynagrodzenie z umowy o pracę w kwocie 3.800 zł oraz z umowy zlecenia w wysokości 1.200 zł. Koszty uzyskania przychodów z umowy o pracę wynoszą 111,25 zł, a z umowy zlecenia 20%. Pracownik złożył PIT-2.