Każde z małżonków prowadzi własną działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Z tego tytułu podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Żona w zakresie prowadzonej działalności świadczy usługi księgowo-biurowe. W związku z tym małżonkowie zawarli umowę zlecenia, na podstawie której żona wykonuje na rzecz męża takie usługi. Czy w tej sytuacji mąż powinien zgłosić żonę do ubezpieczeń w ZUS jako osobę współpracującą?
Nie. Przepisy ustawy o sus określają katalog tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń w ZUS. Wśród nich odrębny tytuł do ubezpieczeń przewidziany został dla osoby współpracującej przy prowadzeniu pozarolniczej działalności. W myśl art. 8 ust. 11 ustawy o sus za osobę współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione, rodziców, macochę, ojczyma, osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nim we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności (z zastrzeżeniem niemającym znaczenia dla omawianej kwestii).
Jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, o których mowa wyżej, dla celów ubezpieczeń jest traktowany jako osoba współpracująca (art. 8 ust. 2 ustawy o sus). A zatem ubezpieczeniom w ZUS z tytułu współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej podlega małżonka przedsiębiorcy, która pracuje w firmie współmałżonka bezumownie lub na podstawie umowy o pracę, o ile prowadzą wspólne gospodarstwo domowe.
| Ważne: W sytuacji gdy osoba prowadząca działalność zawiera z małżonkiem umowę zlecenia, to małżonek podlega ubezpieczeniom w ZUS jako zleceniobiorca bez względu na to czy prowadzą wspólne gospodarstwo domowe (por. interpretacja indywidualna ZUS z dnia 11 czerwca 2014 r., znak: WPI/200000/43/711/2014). |
Tytułem do ubezpieczeń w ZUS nie jest przy tym umowa zlecenia wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, o ile przychody z niej uzyskane są opodatkowane jako przychód z działalności gospodarczej. ZUS w poradniku pt. "Ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych" (dostępnym na stronie internetowej www.zus.pl) wyjaśnił, że: "(…) W sytuacji gdy osoba prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, a następnie w ramach tej działalności zawiera umowę zlecenie, której przedmiot jest taki sam jak przedmiot prowadzonej działalności, wówczas podlega ubezpieczeniom społecznym tylko z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Z tytułu wykonywania umowy zlecenia nie jest obejmowana ubezpieczeniami - ani obowiązkowo, ani dobrowolnie. Aby jednak umowa zlecenie mogła być traktowana jako wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, warunkiem jest, aby przychód z niej uzyskiwany był opodatkowany jako przychód z działalności gospodarczej. (…)".
Biorąc powyższe pod uwagę, nie jest tytułem do ubezpieczeń wskazanym w ustawie o sus wykonywanie umowy zlecenia, gdy każde z małżonków prowadzi odrębną działalność gospodarczą i jedno z nich zawiera z drugim w ramach działalności umowę zlecenia, z której przychody dla celów podatkowych są traktowane jako przychody z działalności gospodarczej. Tytułem do ubezpieczeń jest wyłącznie prowadzona działalność gospodarcza. W takiej sytuacji mąż nie powinien zgłaszać żony do żadnych ubezpieczeń w ZUS.
| Przykład |
Od 1 lipca 2014 r. osoba prowadząca działalność gospodarczą zatrudniła na podstawie umowy zlecenia żonę za wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 1.500 zł. Żona osoby prowadzącej działalność równocześnie prowadzi od kilku lat własną działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji i z tego tytułu podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, ubezpieczeniu wypadkowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Wariant 1 - Umowa zlecenia nie jest wykonywana w ramach prowadzonej przez żonę działalności gospodarczej.
Żona przedsiębiorcy z umowy zlecenia podlega dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym; nie może zmienić tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, ponieważ podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ze zlecenia (1.500 zł) jest niższa od obowiązującej ją najniższej podstawy wymiaru składek z działalności (2.247,60 zł).
Z umowy zlecenia obowiązkowa jest składka zdrowotna.
Wariant 2 - Umowa zlecenia jest wykonywana w ramach prowadzonej przez żonę działalności gospodarczej.
Żona przedsiębiorcy z umowy zlecenia nie podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
