Spółka z o.o., której rok obrotowy jest zgodny z kalendarzowym, będzie wypłacać w 2024 r. premie dla pracowników za wyniki osiągnięte w 2023 r. W którym roku ująć te premie w księgach rachunkowych?
Premie uznaniowe dla pracowników powinny być ujęte w kosztach bilansowych tego okresu, którego dotyczą, zgodnie z zasadą memoriału określoną w art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Bez znaczenia pozostaje data wypłaty premii pracownikom. Zatem premie pracowników za 2023 r. powinny obciążać koszty bilansowe 2023 r.
W pytaniu nie wskazano, czy premie pieniężne zostały już pracownikom przyznane i ich wysokość jest znana. Jeśli tak jest, koszty premii należy ująć w księgach rachunkowych na ogólnych zasadach przewidzianych dla kosztów wynagrodzeń. W jednostce prowadzącej ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5 mogą one zostać zaksięgowane w miesiącu ich przyznania następująco:
1) kwota brutto premii
- Wn konto 40-4 "Wynagrodzenia",
- Ma konto 23-0 "Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń"
oraz równolegle
- Wn odpowiednie konto zespołu 5,
- Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów",
2) potrącenie składek ZUS w części obciążającej pracowników
- Wn konto 23-0,
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (w analityce: ZUS),
3) potrącenie zaliczek na pdof
- Wn konto 23-0,
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (w analityce: Urząd skarbowy),
4) zaksięgowanie składek ZUS w części obciążającej pracodawcę
- Wn konto 40-5 "Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia",
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (w analityce: ZUS)
oraz równolegle
- Wn odpowiednie konto zespołu 5,
- Ma konto 49.
W sytuacji jednak, gdy premie za 2023 r. nie zostały pracownikom przyznane w 2023 r. (nastąpiło to dopiero w 2024 r.), a ich wartość na dzień bilansowy nie była jeszcze znana, ujęcie ich w kosztach bilansowych 2023 r. nastąpi poprzez bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów. Jak bowiem stanowi art. 39 ust. 2 ustawy o rachunkowości, jednostki dokonują biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających m.in. z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń na rzecz pracowników. W jednostce stosującej do ewidencji kosztów konta zespołu 4 i 5 rezerwę na koszty premii dla pracowników dotyczących 2023 r. można ująć:
- Wn odpowiednie konto zespołu 5,
- Ma konto 64-1 "Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów".
Wówczas faktycznie poniesione koszty, w związku z przyznaniem premii w 2024 r., podlegają księgowaniu według wcześniej przedstawionych zasad (pkt 1-4). Dodatkowo trzeba rozwiązać utworzoną rezerwę zapisem:
- Wn konto 64-1,
- Ma odpowiednie konto zespołu 5.
Jednostki, o których mowa w art. 39 ust. 6 ustawy o rachunkowości, z wyłączeniem jednostek wskazanych w ust. 7 tego przepisu (tu: m.in. spółki z o.o.) mogą nie tworzyć biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów dotyczących przyszłych świadczeń na rzecz pracowników. Moim zdaniem jednak, bazując na obowiązującej w rachunkowości nadrzędnej zasadzie istotności, także jednostki nieobjęte art. 39 ust. 6 ustawy mogą nie tworzyć takich rezerw w sytuacji, gdy ich kwota jest nieistotna z punktu widzenia jasnego i rzetelnego przedstawienia obrazu jednostki w sprawozdaniu finansowym.
Pytanie dotyczy premii dla pracowników za 2023 r. obciążających koszty bilansowe, warto jednak jeszcze dodać, że premie dla pracowników mogą także być wypłacane z zysku netto. W takiej sytuacji zapisy księgowe mogą przebiegać następująco:
1) kwota brutto premii przyznanych pracownikom z zysku (na podstawie podjętej uchwały o podziale zysku)
- Wn konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego",
- Ma konto 23-0,
2) potrącenie składek ZUS w części obciążającej pracowników
- Wn konto 23-0,
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (w analityce: ZUS),
3) potrącenie zaliczek na pdof
- Wn konto 23-0,
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (w analityce: Urząd skarbowy),
4) zaksięgowanie składek ZUS w części obciążającej pracodawcę
a) jeśli są również finansowane z zysku (co wynika z podjętej uchwały)
- Wn konto 82,
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (w analityce: ZUS)
b) jeżeli nie będą finansowane z zysku
- Wn konto 40-5,
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (w analityce: ZUS)
oraz równolegle
- Wn odpowiednie konto zespołu 5,
- Ma konto 49.
Premie dla pracowników za 2023 r. wypłacane z zysku za 2023 r. są księgowane w roku podjęcia uchwały o podziale zysku za ten rok, czyli zasadniczo w roku następnym. Nie tworzy się rezerw na tego typu premie.
|