Opłaty za jednorazowe produkty z plastiku

Jeszcze do końca 2023 r. przedsiębiorcy prowadzący jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego bądź jednostkę gastronomiczną, w której są oferowane opakowania jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, nie muszą ich udostępniać w wersji alternatywnej. Od 1 stycznia 2024 r. przedsiębiorcy będą zobowiązani pobierać opłatę od konsumenta za produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, zaczną obowiązywać też opłaty na sfinansowanie kosztów związanych z zagospodarowaniem odpadów.

Zakaz wprowadzenia do obrotu

Nowelizacja ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz opłacie produktowej (na dzień oddania GP do druku oczekuje na publikację w Dz. U.) wdraża zakaz wprowadzania do obrotu produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 7 do ustawy oraz wyrobów wykonanych z oksydegradowalnych tworzyw sztucznych. Zakaz wprowadzenia do obrotu dotyczy produktów, takich jak:

• patyczki higieniczne, z wyjątkiem patyczków przeznaczonych do celów medycznych,
• sztućce (widelce, noże, łyżki, pałeczki),
• talerze,
• słomki, z wyjątkiem słomek przeznaczonych do celów medycznych,
• mieszadełka do napojów,
• patyczki mocowane do balonów i służące do tego, aby balony się na nich opierały, w tym mechanizmy tych patyczków, z wyjątkiem balonów do użytku przemysłowego lub innych profesjonalnych zastosowań, które to balony nie są rozprowadzane wśród konsumentów,
• pojemniki na żywność wykonane z polistyrenu ekspandowanego, tj. pojemniki, takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczenia w nich żywności, która jest: przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos, zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika oraz gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie (w tym pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność),
• pojemniki na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka, wykonane z polistyrenu ekspandowanego,
• kubki na napoje, w tym zakrętki i wieczka, wykonane z polistyrenu ekspandowanego.

Opłata od konsumenta

Znowelizowane przepisy wprowadzają obowiązek pobierania opłaty przez przedsiębiorców prowadzących jednostki handlu detalicznego, jednostki handlu hurtowego, jednostki gastronomiczne lub pakujących i oferujących napoje lub żywność za pomocą urządzenia vendingowego (tj. automatu wydającego napoje, przekąski itd.). Opłata ta będzie pobierana od 1 stycznia 2024 r. od nabywającego produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będące opakowaniami lub napoje albo żywność pakowane przez danego przedsiębiorcę w te opakowania. Chodzi tu o produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych podlegające zmniejszeniu stosowania wymienione w załączniku nr 6 ustawy, w tym kubki na napoje (wraz z pokrywkami i wieczkami), pojemniki na żywność, która jest przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos.

Ustawodawca określił maksymalną stawkę opłaty w wysokości 1 zł za sztukę produktu jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionego w załączniku nr 6 do ustawy będącego opakowaniem. Niemniej jednak rzeczywista stawka opłaty, przeznaczonej na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z tych produktów, dopiero zostanie określona rozporządzeniem ministra właściwego do spraw klimatu.

Na mocy art. 3b ust. 3 ustawy o obowiązkach (...) przedsiębiorcy prowadzący jednostki handlu detalicznego, jednostki handlu hurtowego lub jednostki gastronomiczne będą zobowiązani do zapewnienia nabywcom dostępności w sprzedaży opakowań wielokrotnego użytku albo opakowań wytworzonych z materiałów innych niż tworzywa sztuczne. Z tym że obowiązek ten wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2024 r. Przepis zacznie obowiązywać dopiero za kilka miesięcy, co umożliwia przedsiębiorcom dostosowanie się do nowych wymagań. Powołany przepis nie ma zastosowania do urządzeń vendingowych.

Przedsiębiorcy będą zobowiązani do ponoszenia corocznej opłaty na pokrycie kosztów zbierania, uprzątania oraz transportu i przetwarzania odpadów powstałych w wyniku stosowania jednorazowego plastiku.

Opłata od przedsiębiorcy

Przedsiębiorca wprowadzający do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych od 1 stycznia 2024 r. będzie zobowiązany do ponoszenia corocznej opłaty w wysokości 0,20 zł za 1 kg oddzielnie dla każdego rodzaju wprowadzonego do obrotu produktu wymienionego w sekcji I załącznika nr 9 do ustawy o obowiązkach (...) oraz 0,03 zł za 1 sztukę oddzielnie dla każdego rodzaju wprowadzonego produktu wymienionego w sekcji II i III załącznika nr 9. Tak samo jak w przypadku opłaty ponoszonej przez konsumentów (tzw. użytkowników końcowych), stawka rzeczywistej opłaty od przedsiębiorców zostanie określona w rozporządzeniu.

Stawka 0,20 zł za kg produktów wprowadzonych do obrotu dotyczy takich produktów, jak:

• pojemniki na posiłki, tj. pojemniki, takie jak pudełka z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczenia w nich posiłków,
• paczki i owijki wykonane z elastycznych materiałów zawierające posiłki przeznaczone do bezpośredniego spożycia z paczki lub owijki bez żadnej dalszej obróbki,
• kubki na napoje, w tym pokrywki i wieczka,
• lekkie plastikowe torby na zakupy.

Stawka 0,03 zł za 1 sztukę wprowadzoną do obrotu obejmuje produkty z sekcji II załącznika nr 9 do ustawy, czyli:

• chusteczki nawilżone, tj. uprzednio nawilżone chusteczki przeznaczone do higieny osobistej i uprzednio nawilżone chusteczki do użytku domowego,
• balony, z wyjątkiem balonów do użytku przemysłowego lub innych profesjonalnych zastosowań, które nie są rozprowadzane wśród konsumentów.

Wyroby tytoniowe z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne i filtry zawierające tworzywa sztuczne sprzedawane do używania z wyrobami tytoniowymi są objęte sekcją III załącznika nr 9 do ustawy. Dla nich również obowiązuje stawka 0,03 zł za sztukę.