Nieodpłatne przekazanie towarów a kasa fiskalna

Nieodpłatne przekazanie osobie prywatnej towaru uznane za sprzedaż w rozumieniu ustawy o VAT, co do zasady, nie podlega ewidencjonowaniu w kasie fiskalnej. Przy czym przepisy przewidują w stosunku do niektórych towarów bezwzględny obowiązek ewidencjonowania ich sprzedaży w kasie.

Z pytaniem do naszej redakcji zwrócił się podatnik, który prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Planuje on wycofać z niej składniki majątku, takie jak komputer, telefon, telewizor, i przekazać na potrzeby osobiste. W związku z tym zapytał, czy przekazanie to należy zaewidencjonować w kasie fiskalnej.

Nieodpłatne przekazania

Co do zasady, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towaru na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Jednak w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT wskazano, że przez podlegającą opodatkowaniu dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

• przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste m.in. podatnika lub jego pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy,
• wszelkie inne darowizny,

jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do odliczenia VAT naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Zatem w sytuacji, gdy podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku VAT z tytułu nabycia towaru, to jego nieodpłatne przekazanie lub zużycie nie będzie uznane za dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu VAT.

Zwolnienia z kas

W myśl art. 111 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy obowiązani są prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej, jeśli dokonują sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych.

Należy tutaj podkreślić, że przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz WDT.

Podatnicy mają jednak możliwość skorzystania ze zwolnień z ewidencjonowania w kasie na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2024 r. poz. 1902).

Jedno z przysługujących zwolnień dotyczy niskiego obrotu z tytułu sprzedaży na rzecz osób prywatnych (§ 3 rozporządzenia - zasadniczo do kwoty 20.000 zł). Natomiast kolejne zwolnienie dotyczy czynności wskazanych w załączniku do rozporządzenia (§ 2 rozporządzenia).

Przykładowo w pozycji 39 załącznika wskazano, że zwolniona z ewidencjonowania w kasie fiskalnej jest dostawa towarów i świadczenie usług przez podatnika na rzecz jego pracowników. Natomiast na podstawie poz. 46 zwolnione z ewidencjonowania w kasie fiskalnej są czynności wymienione w art. 7 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, czyli m.in. nieodpłatne przekazanie lub zużycia towarów na cele osobiste m.in. podatnika, pracowników, wspólników oraz wszelkie inne darowizny.

Wyłączenia ze zwolnienia

Przy czym należy mieć na uwadze, że w § 4 ust. 1 rozporządzenia wyszczególniono m.in. towary, wobec których nie stosuje się jakichkolwiek zwolnień z ewidencjonowania ich sprzedaży w kasie fiskalnej. Dotyczy to m.in.:

• komputerów stacjonarnych i przenośnych, w tym laptopów i tabletów, oraz urządzeń peryferyjnych do nich, konsol do gier, części do komputerów i konsol,
• wyrobów elektronicznych, w tym odbiorników telewizyjnych i radiowych, gramofonów, głośników, telefonów, w tym smartfonów, smartwatchów, anten, wyświetlaczy, monitorów, aparatów do zapisu lub odtwarzania obrazu i dźwięku, nawigacji, urządzeń pamięci trwałej, taśm, dysków, urządzeń alarmowych.

Zatem, biorąc powyższe pod uwagę, co do zasady, nieodpłatnych przekazań towarów nie ewidencjonuje się w kasie fiskalnej, gdyż korzystają one ze zwolnienia z ewidencjonowania. Jeżeli jednak przedmiotem nieodpłatnego przekazania jest jeden z towarów wymienionych w § 4 ust. 1 rozporządzenia, czyli przykładowo komputer, telewizor, telefon, wówczas czynność taka powinna być zaewidencjonowana w kasie fiskalnej.

Trzeba tutaj podkreślić, że inaczej będzie wyglądała sytuacja, gdy darowizna lub nieodpłatne przekazanie tych towarów będzie wykonywane na rzecz pracownika. Jak bowiem wskazano w § 4 ust. 3 omawianego rozporządzenia, przepisu § 4 ust. 1 pkt 1 nie stosuje się do dostawy towarów, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 1 lit. b)-n) (czyli m.in. komputerów, telewizorów i telefonów), będącej dostawą towarów, o której mowa w poz. 39 załącznika do rozporządzenia (czyli m.in. dostawą towarów i świadczeniem usług przez podatnika na rzecz jego pracowników).

Zatem nieodpłatne przekazanie towarów, o których mowa w pytaniu Czytelnika, na cele osobiste podatnika, przy nabyciu których przysługiwało mu prawo do odliczenia VAT, będzie podlegało bezwzględnemu obowiązkowi zaewidencjonowania w kasie fiskalnej. Natomiast gdyby towary te były przekazane pracownikowi, wówczas czynność ta korzystałaby ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania w kasie.

Z kolei w sytuacji, gdy nieodpłatne przekazanie nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT, czynności tej nie należy ewidencjonować w kasie, ponieważ w tym przypadku nie wystąpi sprzedaż.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.)