W praktyce podatnicy po zakończeniu umowy leasingu decydują się na wykup samochodu osobowego na cele firmowe. Zdarzają się także przypadki, kiedy wykup samochodu następuje na cele prywatne. Po pewnym okresie używania takiego pojazdu podatnicy decydują się na jego sprzedaż. Jak w takich przypadkach wygląda rozliczenie podatku VAT?
Wykup samochodu z leasingu operacyjnego to odrębna czynność od samego leasingu. W odniesieniu do wydatków na wykup samochodu z leasingu operacyjnego stosuje się takie same reguły, jak przy standardowym zakupie samochodu. Jak wynika z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy mogą odliczyć VAT od nabytych towarów lub usług w takim zakresie, w jakim te towary lub usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
Jeśli więc samochód zostanie wykupiony na potrzeby działalności gospodarczej opodatkowanej VAT, to podatnik (dotychczasowy leasingobiorca) będzie mógł odliczyć VAT naliczony z faktury potwierdzającej wykup.
Trzeba mieć jednak na uwadze, że od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi wykorzystywanymi do tzw. celów mieszanych (firmowych i prywatnych) można odliczać 50% kwoty VAT wynikającej z faktury. Katalog wydatków, do których należy stosować ograniczone prawo do odliczenia, zawiera art. 86a ust. 2 ustawy o VAT. Do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi zalicza się m.in. używanie tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze.
Istnieje także możliwość 100% odliczenia VAT od wydatków związanych z używaniem samochodu osobowego. Jest to uzależnione jednak od spełnienia określonych warunków, tj. pojazd ten musi być wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej i podatnik powinien prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu potwierdzającą wykorzystywanie pojazdu w tym celu. Musi on także złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tym pojeździe (VAT-26).
W praktyce możliwa jest także sytuacja, kiedy to po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego podatnik wykupuje samochód nie na firmę, ale z przeznaczeniem na cele osobiste. W takim przypadku podatnik nie będzie miał prawa do odliczenia VAT. Skoro samochód nie będzie wykorzystywany w działalności gospodarczej, to brak jest związku tego zakupu z czynnościami opodatkowanymi.
Zdarza się, że podatnik po wykupie na cele firmowe leasingowanego samochodu decyduje się na jego darowiznę lub przekazanie na potrzeby osobiste. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT przez opodatkowaną dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste m.in. podatnika lub jego pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy,
2) wszelkie inne darowizny,
jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do odliczenia VAT z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Tak więc opodatkowaniu VAT podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towarów należących do przedsiębiorstwa, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.
Oznacza to, że jeżeli podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie samochodu pozostaje poza zakresem opodatkowania, bez względu na cel, na który został on przekazany.
Natomiast w przypadku przekazania na cele osobiste samochodu osobowego, w stosunku do którego przysługiwało prawo do odliczenia VAT przy jego wykupie, przekazanie to opodatkowane jest 23% stawką VAT. Za podstawę opodatkowania należy przyjąć tutaj wartość rynkową pojazdu ustaloną na moment jego wycofania z firmy - bez VAT, a nie cenę wykupu z leasingu.
Przy czym w tym przypadku, dokonując nieodpłatnej dostawy samochodu, która podlega opodatkowaniu VAT w tzw. okresie korekty, podatnik jest uprawniony do odzyskania nieodliczonego VAT od jego wykupu na podstawie art. 90b ustawy o VAT (przykład).
|
Przykład Podatnik w kwietniu br. wykupił z leasingu operacyjnego samochód osobowy na wartość netto 30.000 zł i VAT 6.900 zł. Z uwagi na to, że samochód wykorzystywany jest do celów firmowych i prywatnych, podatnik odliczy tylko 50% VAT naliczonego wynikającego z faktury, tj. 3.450 zł. Samochód został sprzedany w lipcu 2024 r. Zatem okres korekty (60 miesięcy, licząc od miesiąca wykupu z leasingu) liczony jest od kwietnia 2024 r. do marca 2029 r. Do końca okresu korekty, licząc od miesiąca sprzedaży, pozostało 57 miesięcy (od lipca 2024 r. do marca 2029 r.). Kwota korekty VAT wyniesie 3.277,30 zł (3.450 zł × 57/60). Kwota ta zwiększy VAT naliczony w miesiącu sprzedaży samochodu, tj. w lipcu 2024 r. |
Dostawa towarów podlega opodatkowaniu VAT wyłącznie wówczas, gdy jest dokonywana przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Tak więc w sytuacji gdy podatnik wykupił z leasingu samochód wyłącznie na cele prywatne i samochód ten sprzedaje, wówczas nie dochodzi do czynności podlegającej opodatkowaniu VAT. Organy podatkowe w takich sytuacjach uznają, że zasadne jest wyłączenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.
Organy interpretacyjne podkreślają, że nie jest podatnikiem VAT ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.
Przykładowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 29 stycznia 2024 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.733.2023.2.MK, wyjaśnił, że przyjęcie, iż dany podmiot sprzedając towar (np. samochód) działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec), wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem natomiast takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu ruchomościami (np. samochodami), która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną, mogą być np.: działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży samochodu, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług handlu samochodami. Przy czym, na tego rodzaju aktywność "handlową" wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.
Oznacza to, że w przypadku gdy sprzedaż prywatnego samochodu stanowić będzie zwykłe wykonywanie prawa własności, to czynność ta nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2024 r. poz. 361)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
