W praktyce zdarzają się sytuacje, kiedy to podatnik wycofuje budynek z ewidencji środków trwałych na swoje cele prywatne. Jak wiadomo, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju. Za taką dostawę uważa się również wycofanie nieruchomości z działalności gospodarczej i przekazanie jej na cele prywatne podatnika - jeśli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do odliczenia VAT z tytułu jej nabycia, importu lub jej wytworzenia lub jej części składowych.
Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.) przez dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu VAT rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2) wszelkie inne darowizny,
- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do odliczenia VAT z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Przez wytworzenie nieruchomości rozumie się wybudowanie budynku, budowli lub ich części, lub ich ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.
W przypadku dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia - koszt wytworzenia, określone w momencie tej dostawy towarów (art. 29a ust. 2 ustawy o VAT).
Istotne jest, że jeżeli podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT od nabycia nieruchomości czy wydatków na jej ulepszenie (lub nawet przysługiwało prawo do odliczenia w stosunku do wydatków na remont budynku, ale niestanowiących ulepszenia w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym), to czynność taka nie podlega opodatkowaniu VAT. Tak uznał przykładowo Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 24 lutego 2022 r., nr 0113-KDIPT1-2.4012.929.2021.2.PRP. Zdaniem organu w sytuacji, gdy przy zakupie nieruchomości nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT, ale przysługiwało to prawo w stosunku do wydatków na remont budynku, które nie stanowią ulepszenia w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, a w konsekwencji w świetle przepisów ustawy o VAT nie stanowią wytworzenia nieruchomości, to nieodpłatne wycofanie tej nieruchomości z działalności gospodarczej i przeniesienie jej do majątku osobistego (prywatnego) nie będzie spełniało przesłanek wynikających z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT i nie będzie stanowiło czynności podlegającej opodatkowaniu VAT.
Przekazanie na cele osobiste podatnika budynku będzie podlegać opodatkowaniu w sytuacji, gdy podatnik miał prawo do odliczenia VAT przy jego nabyciu albo - pomimo że nie przysługiwało mu prawo do odliczenia VAT z tytułu tego nabycia - ale prawo to przysługiwało w związku z dokonanymi pracami, które stanowiły ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Jednak w takim przypadku konieczne jest ustalenie, czy sprzedaż ta korzysta ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub pkt 10a ustawy o VAT. Jeżeli bowiem zwolnienie nie znajdzie zastosowania, to podatnik jest zobowiązany do opodatkowania przekazania budynku na potrzeby własne według właściwej stawki VAT.
Korekta VAT jest dokonywana, jeżeli czynność ta korzysta ze zwolnienia z VAT i jeżeli wycofanie budynku nastąpi w tzw. okresie korekty. Okres korekty dla nieruchomości (środków trwałych) wynosi 10 lat, licząc od roku, w którym nieruchomość została oddana do użytkowania. Korekty takiej dokonuje się jednorazowo w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiło wycofanie z działalności gospodarczej nieruchomości. Wynika to z art. 91 ust. 5 ustawy o VAT w związku z art. 91 ust. 7 tej ustawy (przykład).
Zdarza się, że podatnik po wycofaniu budynku z działalności wynajmuje go (najem prywatny). Dla celów VAT najem prywatny stanowi działalność gospodarczą, a osoba fizyczna wynajmująca nieruchomość, w ramach prywatnego najmu, jest uznawana za podatnika VAT. Wycofanie nieruchomości z firmy i przeznaczenie jej do najmu (opodatkowanego 23% lub 8% VAT) nie powoduje zmiany w sposobie wykorzystania nieruchomości. W związku z tym podatnik nie będzie musiał korygować odliczonego wcześniej VAT w sytuacji, gdy najem prywatny będzie nadal czynnością opodatkowaną podatkiem VAT w ramach działalności gospodarczej podatnika.
Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 8 kwietnia 2022 r., nr 0113-KDIPT1-2.4012.5.2022.3.KT, wyjaśnił, że w odniesieniu do nieruchomości użytkowej, którą podatnik ma zamiar dalej wynajmować w najmie prywatnym, nie będzie miał zastosowania art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, bowiem nie nastąpi tutaj dostawa towaru na cele osobiste podatnika.
|
Przykład W 2018 r. podatnik prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą nabył lokal użytkowy o wartości netto 300.000 zł (plus VAT 69.000 zł) i w tym samym roku został on oddany do użytkowania. Przy nabyciu tego lokalu odliczył on VAT w całości. Podatnik nie ponosił wydatków na ulepszenie lokalu. W czerwcu 2023 r. wycofał on lokal z działalności i przekazał na potrzeby osobiste. Przekazanie to jest zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT. W związku z tym podatnik ma obowiązek skorygowania (in minus) odliczonego VAT z uwagi na to, że przekazanie to nastąpi w okresie 10-letnim - liczonym od roku, w którym nieruchomość została oddana do użytkowania. Okres korekty obejmuje lata 2023-2027. Przekazując nieruchomość na cele prywatne, podatnik musi skorygować 5/10 kwoty VAT odliczonej od zakupu tej nieruchomości. Kwotę tej korekty (in minus w kwocie 34.500 zł) podatnik musi uwzględnić w rozliczeniu VAT za miesiąc, w którym nastąpiło przekazanie, czyli w rozliczeniu za czerwiec 2023 r. |
| ||||||||||||
|
||||||||||||
