Limit dochodów w uldze prorodzinnej, gdy podatnik zawarł związek małżeński w trakcie roku

Osoba samotnie wychowująca małoletnie dziecko w październiku 2024 r. zawarła związek małżeński (małżonek nie jest ojcem dziecka). Jaki limit dochodów w uldze prorodzinnej będzie miał zastosowanie w sytuacji, gdy podatniczka skorzysta z rozliczenia dochodów za 2024 r. wspólnie z małżonkiem (112.000 zł czy 56.000 zł)? Czy limit ten pozostanie taki sam, jeśli podatniczka nie rozliczy się wspólnie z mężem, tylko skorzysta z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko?

Ulga na jedno dziecko a limit dochodów

Regulacje dotyczące ulgi na dzieci (zwanej również ulgą prorodzinną) zawiera art. 27f ustawy o PDOF. Z przepisu tego wynika, że korzystanie z ww. ulgi jest możliwe m.in. po spełnieniu kryterium dochodowego. Obowiązuje ono wyłącznie w odniesieniu do podatników, którzy w roku podatkowym mają na wychowaniu/utrzymaniu tylko jedno dziecko.

I tak, ulga na jedno małoletnie dziecko przysługuje, jeżeli dochody podatnika:

• pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112.000 zł,
• niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56.000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko (w rozumieniu art. 6 ust. 4c i 4g ustawy o PDOF), do którego ma zastosowanie limit 112.000 zł.

Ulga prorodzinna przysługuje również na pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4c pkt 2 i 3 ustawy o PDOF (pod pewnymi warunkami - kwestię tę tu pomijamy).

Przez ww. dochody - w celu skorzystania z ulgi prorodzinnej - rozumie się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym:

• opodatkowane według skali podatkowej,
• z kapitałów pieniężnych,
• opodatkowane podatkiem liniowym

- pomniejszone o kwotę składek na ubezpieczenia społeczne oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne (składkę zdrowotną rozlicza się wyłącznie w działalności opodatkowanej podatkiem liniowym).

Limity w uldze prorodzinnej nie dotyczą podatnika i jego małżonka, którzy wykonywali władzę rodzicielską, pełnili funkcję opiekuna prawnego albo sprawowali opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej w stosunku do jednego dziecka posiadającego orzeczenie o niepełnosprawności, decyzję o rencie z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia.

Preferencyjne rozliczenie dochodów

• Wspólne rozliczenie małżonków

Małżonkowie podlegający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, pozostający w związku małżeńskim i we wspólności majątkowej mogą, na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, opodatkować łącznie swoje dochody.

Przypomnijmy, iż na podstawie regulacji obowiązujących do końca 2021 r. łączne opodatkowanie dochodów małżonków było możliwe tylko w sytuacji pozostawania przez nich w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy. Począwszy od rozliczenia dochodów za 2021 r. wspólne rozliczenie małżonków jest możliwe również w sytuacji, gdy związek małżeński został zawarty w trakcie roku podatkowego, a małżonkowie pozostawali w związku małżeńskim i we wspólności majątkowej od dnia zawarcia związku małżeńskiego do ostatniego dnia roku podatkowego (art. 6 ust. 2 pkt 2 ustawy o PDOF).

• Preferencyjne opodatkowanie osób samotnie wychowujących dzieci

Na podstawie art. 6 ust. 4c-4d ustawy o PDOF, od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci - na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, podatek może być określony w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci.

Preferencyjne opodatkowanie dochodów nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (art. 6 ust. 4f ustawy o PDOF).

Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 4 listopada 2021 r., nr 0115-KDIT2-2.4011.153.2018.8 wyjaśnił, że:

"(...) Z istoty pojęcia "osoby samotnie wychowującej dziecko" wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny.

(...) przepisy powyższej ustawy (o PDOF - przyp. red.) nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok. (...)"

• Okoliczności wykluczające preferencyjny sposób opodatkowania

Preferencyjne opodatkowanie dochodów (wspólnie z małżonkiem albo jako osoba samotnie wychowująca dzieci) nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

• stosuje przepisy o podatku liniowym lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyjątkiem przepisów dotyczących tzw. najmu prywatnego) - w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń,
• podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Podsumowanie

Jeśli podatniczka, o której mowa w pytaniu, miała w 2024 r. status osoby samotnie wychowującej dziecko, ulga prorodzinna na jedno małoletnie dziecko będzie jej przysługiwała, jeżeli uzyskane przez nią w 2024 r. łączne dochody nie przekroczyły kwoty 112.000 zł. Limit ten będzie miał zastosowanie niezależnie od tego, czy podatniczka skorzysta z rozliczenia dochodów za 2024 r. wspólnie z małżonkiem (z którym zawarła związek małżeński w trakcie 2024 r.), czy w preferencyjny sposób jako osoba samotnie wychowująca dziecko.