Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  PIT 2024  »  Odliczenia od podatku  »   Ulga prorodzinna - zasady stosowania (część I)
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Ulga prorodzinna - zasady stosowania (część I)

Przegląd Podatku Dochodowego nr 1 (625) z dnia 1.01.2025

Ulga prorodzinna (zwana także ulgą na dzieci), uregulowana w art. 27f updof, to preferencja podatkowa, która cieszy się dużą popularnością wśród podatników. Pozwala ona nie tylko obniżyć podatek dochodowy do zapłaty, ale również uzyskać zwrot nieodliczonej kwoty ulgi. Przypominamy jej podstawowe założenia.

1. Uprawnieni podatnicy

W ramach omawianej ulgi podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1) wykonywał władzę rodzicielską,

2) pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało,

3) sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Przykład

Podatnik po rozwodzie ma ograniczoną władzę rodzicielską nad dwojgiem dzieci w wieku 12 i 19 lat. Starsze dziecko kontynuuje naukę i nie osiąga żadnych dochodów. Podatnik pracuje za granicą i osobiste spotkania z dziećmi są sporadyczne. Płaci jednak alimenty. Czy może skorzystać z ulgi na dzieci?

Skoro pełnoletnie uczące się dziecko jest na utrzymaniu podatnika, to może on skorzystać z ulgi na to dziecko. Jednak opłacanie alimentów nie jest wystarczające, by uznać prawo do ulgi na dziecko małoletnie. Podatnik powinien wykazać, że nie tylko posiada, ale też wykonuje władzę rodzicielską wobec dziecka małoletniego, np. uczestnicząc w jego wychowaniu i zaspokajając potrzeby (mieszkaniowe, edukacyjne, zdrowotne itp.). Okazjonalne spotkania z dzieckiem nie uzasadniają stwierdzenia, że przesłanka ta jest spełniona, a zatem na małoletnie dziecko ulga nie przysługuje.

Ulga przysługuje też podatnikom, którzy w wykonaniu ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej, w roku podatkowym utrzymywali dzieci pełnoletnie:

  • otrzymujące rentę socjalną lub zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny,
  • do ukończenia 25 roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie (z uwzględnieniem art. 6 ust. 4e updof, o którym mowa w dalszej części niniejszego opracowania).
Przykład

Na podstawie orzeczenia sądu podatnik sprawuje opiekę prawną nad pełnoletnim niepełnosprawnym podopiecznym, który pobiera rentę socjalną. Podatnik i podopieczny nie są spokrewnieni. Czy podatnikowi przysługuje ulga prorodzinna?

Nie. W przypadku dzieci innych niż małoletnie, warunkiem nabycia prawa do ulgi jest utrzymywanie dziecka w wykonaniu obowiązku alimentacyjnego lub w związku z funkcją rodziny zastępczej. Na podatniku jako osobie niespokrewnionej z podopiecznym nie ciąży obowiązek alimentacyjny. Zatem nie jest spełniona przesłanka nabycia prawa do ulgi.


2. Dochody dzieci

Ulgę prorodzinną ustala się na każde dziecko małoletnie lub pełnoletnie, jeżeli nie zachodzą okoliczności skutkujące wyłączeniem prawa do ustalania kwoty odliczenia na to dziecko.

W przypadku dziecka małoletniego bądź pełnoletniego otrzymującego rentę socjalną lub zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny nie ma znaczenia, w jakiej wysokości uzyskało ono dochody za rok podatkowy. Z kolei na dziecko pełnoletnie do ukończenia 25 roku życia, uczące się ulgę można zastosować, jeżeli spełniony jest warunek z art. 6 ust. 4e updof, czyli roczne dochody (przychody) dziecka nie przekroczyły łącznie dwunastokrotności kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. Za 2024 r. kwota ta wynosi 21.371,52 zł (tj. 12 x 1.780,96 zł).

W limicie tym uwzględnia się:

  • dochody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 updof (tj. według skali podatkowej oraz z uwzględnieniem metod unikania podwójnego opodatkowania), z wyjątkiem renty rodzinnej, oraz w art. 30b updof (dochody z kapitałów pieniężnych rozliczane w PIT-38) lub
  • przychody wolne od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152 updof (tzw. ulga dla młodych i ulga dla powracających z zagranicy).
Przykład

W maju 2024 r. uczące się dziecko podatnika ukończyło 18 lat. W okresie od stycznia do kwietnia tego roku, uzyskało dochód z umowy o dzieło w wysokości 14.500 zł. Z kolei po osiągnięciu pełnoletności jego dochód z umowy o dzieło wyniósł 17.000 zł. Czy ustalając wysokość dochodów uzyskanych przez dziecko, należy uwzględnić wszystkie te dochody?

Nie. Do limitu należy wliczyć tylko dochody, które dziecko otrzymało po osiągnięciu pełnoletności, tj. 17.000 zł. Skoro za 2024 r. nie przekroczyły one kwoty 21.371,52 zł, nie zachodzi okoliczność powodująca utratę prawa do ulgi prorodzinnej na to dziecko.

Jednak bez względu na wiek i status dziecka, ulga może być ustalana, o ile w roku podatkowym w stosunku do dziecka nie wystąpiły okoliczności określone w art. 6 ust. 8 updof. Zatem ulga nie przysługuje, jeżeli do dziecka miały zastosowanie przepisy o podatku liniowym (art. 30c updof) lub przepisy o zryczałtowanym podatku dochodowym - w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń. Wyjątek stanowi podleganie przepisom o opodatkowaniu ryczałtem ewidencjonowanym od przychodów z prywatnego najmu.

Przykład

Dziecko podatnika studiuje informatykę. Jednocześnie chcąc zdobyć praktykę i rozwijać nabyte umiejętności, założyło działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym. Czy podatnik może skorzystać z ulgi prorodzinnej na to dziecko, które było na jego utrzymaniu, gdyż działalność przyniosła stratę?

Nie. Skoro dziecko prowadziło działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym, to miały w stosunku do niego zastosowanie przepisy m.in. dotyczące ustalania przychodów oraz kosztów ich uzyskania. Zachodzą więc okoliczności wyłączające prawo do ulgi prorodzinnej.

Ponadto ulga nie przysługuje, jeżeli dziecko podlegało opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.


3. Ustalanie kwoty odliczenia

Przy obliczaniu kwoty odliczenia nie jest istotna faktyczna liczba dzieci, którą podatnik wychowuje (utrzymuje) w roku podatkowym. Uwzględniać należy wyłącznie dzieci, na które preferencja może być stosowana. Kwotę odliczenia oblicza się na każde takie dziecko, stosując określone stawki, których wysokość zależy od tego, na które kolejne dziecko ulga jest ustalana.

Przy ustalaniu ulgi prorodzinnej za 2024 r. należy przyjąć kwoty odliczenia, które wynoszą:

  • na pierwsze i drugie dziecko - po 92,67 zł miesięcznie, a za cały rok po 1.112,04 zł,
  • na trzecie dziecko - 166,67 zł miesięcznie i 2.000,04 zł za cały rok,
  • na czwarte i każde kolejne dziecko - po 225 zł miesięcznie, a za cały rok po 2.700 zł.

Wysokość przysługującego odliczenia zależy też od liczby miesięcy w danym roku, za które ulga jest ustalana. W ustawie o PIT określono wprost okoliczności, których wystąpienie skutkuje utratą prawa do ulgi. Ma to miejsce w przypadku wstąpienia dziecka w związek małżeński oraz umieszczenia dziecka w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych (na podstawie orzeczenia sądu). Wówczas ulgi nie nalicza się, poczynając od miesiąca kalendarzowego zaistnienia tego zdarzenia.

Z przepisów wynika, że ustalania ulgi należy zaprzestać, gdy uczące się dziecko ukończy 25 lat albo zaprzestanie kontynuowania nauki. Wtedy ulgi nie nalicza się za miesiące następujące po miesiącu, w którym (odpowiednio) dziecko ukończyło 25 lat albo przerwało naukę. Natomiast kwestię momentu ustania prawa do ulgi w związku z zakończeniem określonego etapu kształcenia wyjaśnia broszura pt. "Ulga prorodzinna - roczne rozliczenie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2020 r." (www.eureka.mf.gov.pl, nr ID informacji 17170). Czytamy w niej, że: "W przypadku:

  • ucznia kontynuującego naukę w szkole - ulga przysługuje za wszystkie miesiące roku podatkowego;
  • maturzysty, który nie kontynuuje nauki - ulga przysługuje łącznie z miesiącami wakacyjnymi;
  • maturzysty, który podejmuje naukę w szkole wyższej - ulga przysługuje za wszystkie miesiące roku podatkowego, pod warunkiem podjęcia przez niego nauki od października;
  • studenta kształcącego się w dwóch etapach w jednym roku podatkowym (zakończenie studiów licencjackich i rozpoczęcie po nich studiów magisterskich) - ulga przysługuje za wszystkie miesiące roku podatkowego, w sytuacji gdy student został zakwalifikowany na studia magisterskie;
  • studenta podejmującego bezpośrednio po ukończeniu studiów magisterskich studia podyplomowe, doktoranckie - ulga przysługuje do tego miesiąca włącznie, w którym kończy 25 lat;
  • studenta, który ukończył studia pierwszego stopnia i nie kontynuuje nauki, ulga przysługuje za 10 miesięcy z październikiem włącznie".

Natomiast za cały rok podatkowy podatnicy nie ustalają ulgi, w przypadku gdy uczące się dziecko, które nie ukończyło 25 lat, uzyskało w danym roku dochody/przychody przekraczające obowiązujący limit (w 2024 r. - 21.371,52 zł).

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.