Jakie są zasady ewidencji zaangażowania wydatków w jednostce budżetowej w przypadku umów wieloletnich? Czy takie umowy należy ujmować w zaangażowaniu lat przyszłych, czy tylko roku bieżącego?
W przypadku umów wieloletnich zaangażowanie wydatków budżetowych księgowane jest z rozdzieleniem wydatków na poszczególne lata wynikające z zawartych umów. Prawne zaangażowanie wydatków ujętych w planie finansowym danego roku budżetowego księguje się na stronie Ma konta 998 "Zaangażowanie wydatków budżetowych roku bieżącego", a zaangażowanie wydatków dotyczące lat następnych - na stronie Ma konta 999 "Zaangażowanie wydatków budżetowych przyszłych lat". |
Na mocy przepisów art. 40 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.), jednostki budżetowe zobowiązane są do prowadzenia ewidencji księgowej, uwzględniającej wszystkie etapy rozliczeń poprzedzające płatność dochodów i wydatków, a w zakresie wydatków i kosztów - również zaangażowanie środków, które oznacza prawne zaangażowanie środków ujętych w planie finansowym jednostki budżetowej danego roku budżetowego.
Do ewidencji prawnego zaangażowania wydatków budżetowych w jednostkach budżetowych służą konta 998 "Zaangażowanie wydatków budżetowych roku bieżącego" i 999 "Zaangażowanie wydatków budżetowych przyszłych lat". Są to konta pozabilansowe, na których obowiązuje zasada jednostronnego zapisu. Szczegółowe zasady ich funkcjonowania opisano w załączniku nr 3 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2013 r. poz. 289 ze zm.), dalej zwanego rozporządzeniem w sprawie szczególnych zasad rachunkowości budżetowej. Z opisu konta 998 wynika, iż służy ono do ewidencji prawnego zaangażowania wydatków budżetowych ujętych w planie finansowym jednostki budżetowej danego roku budżetowego oraz w planie finansowym niewygasających wydatków budżetowych ujętych do realizacji w danym roku budżetowym. Na stronie Wn tego konta ujmuje się:
1) równowartość sfinansowanych wydatków budżetowych w danym roku budżetowym,
2) równowartość zaangażowanych wydatków, które będą obciążały wydatki roku następnego.
Natomiast na stronie Ma konta 998 ujmuje się zaangażowanie wydatków, czyli wartość umów, decyzji i innych postanowień, których wykonanie spowoduje konieczność dokonania wydatków budżetowych w roku bieżącym. Na koniec roku konto 998 nie wykazuje salda.
Konto 999 służy z kolei do ewidencji prawnego zaangażowania wydatków budżetowych przyszłych lat oraz niewygasających wydatków, które mają być zrealizowane w latach następnych. Na stronie Wn tego konta ujmuje się równowartość zaangażowanych wydatków budżetowych w latach poprzednich, a obciążających plan finansowy roku bieżącego jednostki budżetowej lub plan finansowy niewygasających wydatków przeznaczony do realizacji w roku bieżącym. Na stronie Ma konta 999 ujmuje się zaś wysokość zaangażowanych wydatków lat przyszłych. Na koniec roku konto 999 może wykazywać saldo Ma oznaczające zaangażowanie wydatków budżetowych lat przyszłych.
Ewidencja szczegółowa do obydwu tych kont prowadzona jest według podziałek klasyfikacyjnych planu finansowego, z wyodrębnieniem planu niewygasających wydatków.
Ustalając zaangażowanie wydatków w jednostce budżetowej należy pamiętać, że wydatki ujęte w planie finansowym jednostki budżetowej stanowią nieprzekraczalny limit, a jednostka może dokonywać wydatków tylko do wysokości kwot ujętych w jej planie finansowym, przeznaczonych na dany cel lub zadanie. Stąd też ujęte po stronie Ma konta 998 zaangażowanie wydatków nie powinno być wyższe od kwot wydatków ujętych w planie finansowym pytającej jednostki.
Co istotne, przepisy rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości budżetowej, ani żadne inne przepisy, do stosowania których zobowiązane są jednostki budżetowe, nie wskazują z jaką częstotliwością należy dokonywać zapisów na koncie 998. Naszym zdaniem, zaangażowanie wydatków księgowane po stronie Ma tego konta powinno odbywać się bieżąco na podstawie poszczególnych umów, decyzji i innych postanowień, których wykonanie spowoduje konieczność poniesienia wydatków budżetowych w roku bieżącym bądź zbiorczo na koniec każdego miesiąca. Natomiast zapisów po stronie Wn konta 998, w wysokości wydatków wykonanych (zrealizowanych), dokonywać można:
1) w momencie poniesienia wydatku - podstawą ewidencji będą wtedy wyciągi bankowe, lub
2) raz na miesiąc, kwartał, a nawet raz w roku - dowodem księgowym, na podstawie którego jednostka dokona księgowania dokonanych wydatków, będzie wówczas dokument PK sporządzony na podstawie zestawienia poniesionych wydatków.
W przypadku niepełnego zrealizowania planu wydatków mimo zaangażowania, wartość zaangażowania ponad zrealizowane w danym roku wydatki, a więc saldo konta 998, przenosi się - pod datą 31 grudnia - na konto 999. Kwota tego zaangażowania stanowić bowiem będzie zaangażowanie lat przyszłych. W wyniku tego przeksięgowania konto 998 na koniec roku nie będzie wykazywać salda.
Przykład
I. Założenia:
Jednostka budżetowa podpisała w 2015 r. umowę, która skutkuje zaangażowaniem wydatków budżetowych. W 2015 r. kwota zaangażowania wynosiła: 70.000 zł. Natomiast zaangażowanie lat przyszłych wynosi: 280.000 zł, z tego kwota: 110.000 zł dotyczy 2016 r., kwota: 110.000 zł dotyczy 2017 r., a kwota: 60.000 zł dotyczy 2018 r. Do końca 2015 r. wydatkowano na ten cel: 62.000 zł. W 2016 r. wydatkowano: 8.000 zł.
II. Dekretacja:
Opis operacji | Kwota | Konto | |
Wn | Ma | ||
A. Zapisy w księgach 2015 r. | |||
1. Kwota zaangażowania wydatków w 2015 r. | 70.000 zł | 998 | |
2. Zaangażowanie lat przyszłych | 280.000 zł | 999 | |
3. Zapłata zobowiązania | 62.000 zł | 201 | 130 |
4. Wydatki zrealizowane - zapis równoległy do operacji 3 | 62.000 zł | 998 | |
5. Wartość zaangażowania ujęta na koncie 998, przewyższająca zrealizowane do końca 2015 r. wydatki (księgowanie pod datą 31.12.2015 r.) | 8.000 zł | 998 | |
6. Saldo konta 998 przeksięgowywane na konto 999 pod datą 31.12.2015 r. | 8.000 zł | 999 | |
B. Zapisy w księgach 2016 r. | |||
1. Równowartość zaangażowanych wydatków ujętych w roku poprzednim na koncie 999, które przechodzą do zaangażowania wydatków roku bieżącego (księgowanie na początku 2016 r.), w tym: | 118.000 zł | 999 | |
- wydatki niewykonane do końca 2015 r.: 8.000 zł | |||
- zaangażowanie dotyczące 2016 r.: 110.000 zł | |||
2. Kwota zaangażowania wydatków w roku bieżącym (2016 r.) | 118.000 zł | 998 | |
3. Zapłata zobowiązania | 8.000 zł | 201 | 130 |
4. Wydatki zrealizowane - zapis równoległy do operacji 3 | 8.000 zł | 998 |
III. Księgowania:
A. Zapisy w księgach 2015 r.
B. Zapisy w księgach 2016 r.
|