Z dniem 1 stycznia 2023 r. weszły w życie liczne, nowe regulacje dotyczące obowiązków sprzedawców i usługodawców oraz związanych z nimi uprawnień konsumentów. Wśród tych przepisów znalazły się również regulacje chroniące konsumentów przed zawieraniem niekorzystnych dla nich umów na pokazach.
Pokazy połączone z zakupem produktów lub usług są kierowane szczególnie do osób starszych. Wiele firm stworzyło z tego rodzaju sprzedaży intratny biznes. Takie pokazy są organizowane w atrakcyjnych miejscach, np. hotelach czy restauracjach, a także podczas specjalnie organizowanych wycieczek. Podczas nich wykonywane są prezentacje, a nawet badania profilaktyczne. Prezentowany jest sprzęt AGD, RTV, materace, pościele, sprzęt medyczny. Prowadzący obiecują atrakcyjne ceny, nierzadko zdarza się jednak, że produkty sprzedawane są po zawyżonych cenach lub na niekorzystnych zasadach. Bardzo często podczas takich pokazów konsumenci zawierają umowy pożyczek na bardzo niekorzystnych warunkach.
Projektodawca polskich przepisów zauważył potrzebę regulacji rynku sprzedaży podczas pokazów czy wycieczek i jednocześnie z wprowadzanymi dyrektywami unijnymi wdrożył nowe przepisy w tym zakresie.
Przede wszystkim poszerzono katalog tzw. umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa. W rozumieniu art. 2 pkt 2 ustawy o prawach konsumenta umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa to umowa z konsumentem zawarta:
a) przy jednoczesnej fizycznej obecności stron w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy,
b) w wyniku przyjęcia oferty złożonej przez konsumenta w okolicznościach, o których mowa w lit. a),
c) w lokalu przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy lub za pomocą środków porozumiewania się na odległość bezpośrednio po tym, jak nawiązano indywidualny i osobisty kontakt z konsumentem w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy, przy jednoczesnej fizycznej obecności stron,
d) podczas wycieczki zorganizowanej przez przedsiębiorcę, której celem lub skutkiem jest promocja oraz zawieranie umów z konsumentami,
e) podczas pokazu zorganizowanego przez przedsiębiorcę, w którym uczestniczy zaproszona bezpośrednio lub pośrednio określona liczba konsumentów, w którego trakcie ma miejsce promocja, składanie ofert sprzedaży lub sprzedaż towarów bądź usług, bez względu na to, czy został na niego zorganizowany transport.
Jednocześnie wyraźnie stwierdzono, iż przepisów ustawy o prawach konsumenta w tym zakresie nie stosuje się do umów dotyczących usług zdrowotnych, które są świadczone przez pracowników służby zdrowia pacjentom w celu oceny, utrzymania lub poprawy ich stanu zdrowia, łącznie z przepisywaniem, wydawaniem i udostępnianiem produktów leczniczych oraz wyrobów medycznych, bez względu na to, czy są one oferowane za pośrednictwem placówek opieki zdrowotnej. Przy czym należy podkreślić, iż umowy zawierane podczas pokazów, na których produkty medyczne są prezentowane przez osoby niebędące pracownikami służby zdrowia, będą podlegać omawianym regulacjom.
Znowelizowana ustawa o prawach konsumenta wyraźnie zabrania zawierania umów dotyczących usług finansowych podczas pokazów lub wycieczek. Zakaz ten obejmuje także zawarcie umowy dotyczącej usług finansowych, związanej bezpośrednio z ofertą złożoną podczas pokazu lub wycieczki w celu realizacji umowy sprzedaży. Umowa dotycząca usług finansowych zawarta niezgodnie z tymi przepisami jest nieważna. Przepisów tych nie stosuje się do umów zawieranych podczas pokazów organizowanych w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta na jego wyraźne zaproszenie. Jednak ciężar dowodu przedstawienia wyraźnego zaproszenia przez konsumenta spoczywa na przedsiębiorcy.
Kolejną zmianą chroniącą konsumentów jest wprowadzony zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu do odstąpienia od umowy w przypadku jej zawarcia podczas wycieczki, nieumówionej wizyty przedsiębiorcy lub pokazu. Przedsiębiorca nie może przyjąć płatności przed upływem terminu do odstąpienia od umowy w przypadku zawarcia umowy podczas wycieczki albo nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta, albo pokazu, chyba że pokaz został zorganizowany w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta na jego wyraźne zaproszenie. Konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów. Jeżeli konsument zawarł umowę poza lokalem przedsiębiorstwa podczas nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta albo wycieczki, termin do odstąpienia od umowy wynosi 30 dni.
Początek biegu terminu do odstąpienia od umowy określa art. 28 ustawy o prawach konsumenta. Bieg terminu na odstąpienie od umowy rozpoczyna się:
a) dla umowy, w wykonaniu której przedsiębiorca wydaje towar, będąc zobowiązany do przeniesienia jego własności - od objęcia towaru w posiadanie przez konsumenta lub wskazaną przez niego osobę trzecią inną niż przewoźnik, a w przypadku umowy, która:
b) dla pozostałych umów - od dnia zawarcia umowy.
Jeżeli konsument nie został poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie odstąpienia od umowy, prawo to wygasa dopiero po upływie 12 miesięcy od dnia upływu terminu określającego prawo do odstąpienia od umowy.
|
Oświadczenie o odstąpieniu od umowy Konsument może odstąpić od umowy, składając przedsiębiorcy oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Należy je skierować do podmiotu, z którym została zawarta umowa, najczęściej jest to organizator pokazu czy wycieczki lub firma, której usługi reklamował. Oświadczenie można złożyć na formularzu, którego wzór stanowi załącznik nr 2 do ustawy o prawach konsumenta. Do zachowania terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Jeżeli przedsiębiorca zapewnia możliwość złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy drogą elektroniczną, konsument może także odstąpić od umowy przy wykorzystaniu wzoru formularza odstąpienia od umowy lub przez złożenie oświadczenia na stronie internetowej przedsiębiorcy. Przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocznie przesłać konsumentowi na trwałym nośniku potwierdzenie otrzymania oświadczenia o odstąpieniu od umowy. W przypadku odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa umowę uważa się za niezawartą. Jeżeli konsument złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy zanim przedsiębiorca przyjął jego ofertę, oferta przestaje wiązać. Konsument odstępujący od umowy ma obowiązek zwrócić rzecz przedsiębiorcy lub przekazać ją osobie upoważnionej przez przedsiębiorcę do odbioru niezwłocznie, jednak nie później niż 14 dni od dnia, w którym odstąpił od umowy, chyba że przedsiębiorca zaproponował, że sam ją odbierze. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 30.05.2014 r. o prawach konsumenta (Dz. U. z 2020 r. poz. 287 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
