Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Składki, zasiłki, emerytury  »  Zasiłki i inne świadczenia  »   Zmiany w zakresie uprawnień do świadczeń opiekuńczych
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Zmiany w zakresie uprawnień do świadczeń opiekuńczych

Gazeta Podatkowa nr 85 (2064) z dnia 23.10.2023
Bożena Dziuba

Z początkiem 2024 r. do obiegu prawnego wejdzie nowe świadczenie dla osób niepełnosprawnych, tj. świadczenie wspierające. Jednocześnie zostaną uchylone przepisy w zakresie specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz w istotny sposób zmienią się zasady przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego. Przy czym nadal z tych świadczeń na dotychczasowych zasadach będą mogły korzystać osoby, które uzyskały/uzyskają do nich prawo przed 1 stycznia 2024 r.

Obecne zasady

Obecnie w koszyku świadczeń opiekuńczych, określonych w ustawie o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 390 ze zm.), znajdują się m.in. specjalny zasiłek opiekuńczy i świadczenie pielęgnacyjne, przyznawane na zasadach określonych odpowiednio w art. 16a i art. 17 tej ustawy.

Podstawowym warunkiem uzyskania tych świadczeń jest niepodejmowanie lub rezygnacja z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Przeszkodą w uzyskaniu tych świadczeń opiekuńczych jest posiadanie uprawnień do wskazanych przez ustawodawcę innych świadczeń, w tym do:

  • tzw. świadczenia emerytalno-rentowego, tj. np. do emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego albo
  • specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna.

Ponadto specjalny zasiłek opiekuńczy przyznawany jest po spełnieniu kryterium dochodowego, a wysokość tego świadczenia, wynosząca 620 zł, jest znacznie niższa od świadczenia pielęgnacyjnego, wypłacanego obecnie (w 2023 r.) w wysokości 2.458 zł.

Oba świadczenia można jednak pobierać bez względu na wiek osoby wymagającej opieki.

Od 1 stycznia 2024 r.

Za sprawą ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. poz. 1429), począwszy od 1 stycznia 2024 r. zostanie uchylony przepis art. 16a ustawy o świadczeniach rodzinnych, co oznacza, że specjalny zasiłek opiekuńczy nie będzie już przyznawany.

Ponadto nastąpi istotna zmiana art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych (patrz tabela) skutkująca m.in. możliwością przyznania świadczenia pielęgnacyjnego bez konieczności rezygnowania z aktywności zawodowej dla osób sprawujących opiekę nad osobą legitymującą się takim samym jak obecnie wymaganym orzeczeniem, ale tylko w wieku do ukończenia 18. roku życia.

Przy czym, w razie opieki nad więcej niż jedną osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się ww. orzeczeniem, wysokość świadczenia pielęgnacyjnego będzie ulegała podwyższeniu o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka.

Przy ustalaniu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego od nowego roku nie będzie także miało już znaczenia, czy osoba sprawująca opiekę ma przyznane świadczenie emerytalno-rentowe.

Okres przejściowy

Wprowadzając te zmiany ustawodawca jednocześnie zastrzegł, w art. 63 ustawy o świadczeniu wspierającym, iż:

  • w sprawach o świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy, do których prawo powstało do dnia 31 grudnia 2023 r., stosuje się przepisy dotychczasowe,
  • osoby, którym przed dniem 1 stycznia 2024 r. albo od tego dnia, na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., przyznane zostało co najmniej do dnia 31 grudnia 2023 r. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego, zachowują do nich prawo na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r.:
    • nie dłużej jednak niż do końca okresu, na który prawo zostało przyznane,
    • również w przypadku, gdy osobie, nad którą sprawują opiekę, zostało wydane nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie o niepełnosprawności, pod warunkiem złożenia wniosku o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia, a następnie złożenia wniosku o ustalenie prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności.

Co więcej, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego będzie przysługiwało również po upływie okresu zasiłkowego, na który prawo zostanie przyznane, jeżeli wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego na nowy okres zasiłkowy zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym zakończy się dotychczasowy okres zasiłkowy. Przypomnijmy, iż okres zasiłkowy dla specjalnego zasiłku opiekuńczego obejmuje okres od 1 listopada do 31 października następnego roku kalendarzowego.

Kwoty przysługującego na podstawie przepisów dotychczasowych:

  • świadczenia pielęgnacyjnego - będą podlegały waloryzacji w trybie i na zasadach określonych w art. 17 ust. 3a-3d ustawy o świadczeniach rodzinnych (w jej wyniku od 1 stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne wynosić będzie 2.988 zł),
  • specjalnego zasiłku opiekuńczego - będą weryfikowane w trybie i na zasadach określonych w rozdziale 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych (najbliższa weryfikacja nastąpi w 2024 r.).

Jednak oba omawiane świadczenia, tj. zarówno świadczenie pielęgnacyjne, jak i specjalny zasiłek opiekuńczy, nie będą należne, jeżeli osobie wymagającej opieki zostanie przyznane prawo do świadczenia wspierającego.

O zmianach w zasadach dotyczących uprawnień do omawianych świadczeń opiekuńczych osoby do nich uprawnione powinny zostać powiadomione przez organ wypłacający te świadczenia.

Najistotniejsze zmiany w zakresie uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego
Tak jest (do 31 grudnia 2023 r.) Tak będzie (od 1 stycznia 2024 r.)
Możliwość zatrudnienia lub wykonywania innej pracy zarobkowej przez osobę uprawnioną do świadczenia
NIE - wymagane jest niepodejmowanie lub rezygnacja z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej TAK
Ograniczenie wieku osoby niepełnosprawnej wymagającej opieki
NIE TAK - do 18. roku życia
Prawo do świadczenia w razie posiadania przez osobę sprawującą opiekę uprawnień do świadczeń emerytalno-rentowych
nie przysługuje1) przysługuje
Uzależnienie wysokości świadczenia od ilości osób, nad którymi sprawowana jest opieka
NIE TAK - wysokość świadczenia podwyższa się o 100% na drugą i każdą kolejną osobę niepełnosprawną, nad którą sprawowana jest opieka2)
Zachowanie prawa do świadczenia w razie śmierci osoby wymagającej opieki
jedynie do dnia zgonu osoby wymagającej opieki do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki
1) Z zastrzeżeniem dotyczącym renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 czerwca 2019 r., sygn. akt SK 2/17).
2) Wyłącznie w przypadku, gdy świadczenie należne jest matce albo ojcu, innym osobom, na których zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ciąży obowiązek alimentacyjny, małżonkom, opiekunowi faktycznemu dziecka, rodzinie zastępczej lub osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka sprawującym opiekę nad więcej niż jedną osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się wymaganym orzeczeniem.
Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Zasiłki i inne świadczenia - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.