Na temat zasad rozliczania VAT, jakie będą obowiązywały w 2014 r., pisaliśmy już w kilku ostatnich numerach Biuletynu Informacyjnego. W tym artykule przedstawimy zasady rozliczania VAT od czynności, dla których w 2014 r. obowiązek podatkowy powstanie zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 3 lub pkt 4 ustawy o VAT, czyli zazwyczaj z chwilą wystawienia faktury (dotyczy m.in. usług budowlanych, dostawy mediów, usług najmu, leasingu, stałej obsługi prawnej, dostawy książek, itp.).
Dla uproszczenia w dalszej części artykułu założono, że podatnik rozlicza VAT miesięcznie.
Termin powstania obowiązku podatkowego i wystawienia faktury
Obecnie w przypadku dostawy energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego, świadczenia usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych (za wyjątkiem sprzedaży żetonów, kart telefonicznych, itp.), dostawy wody, odprowadzania ścieków, itp. (dalej - dostawa mediów) obowiązek podatkowy powstaje z upływem terminu płatności, jeżeli został on określony we właściwej umowie (art. 19 ust. 13 pkt 1 ustawy o VAT).
Natomiast w 2014 r. obowiązek podatkowy od ww. czynności (a także dla usług dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego) będzie uzależniony głównie od daty wystawienia faktury.
WAŻNE: W 2014 r. obowiązek podatkowy od dostawy mediów powstanie z chwilą wystawienia faktury, o ile będzie ona wystawiona terminowo, czyli nie później niż z upływem terminu płatności. Jeżeli jednak podatnik nie wystawi faktury lub wystawi ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstanie z upływem terminu płatności.
Zatem w przypadku, gdy termin płatności będzie przypadał w tym samym miesiącu, w którym wystawiono fakturę, miesiąc rozliczenia VAT od mediów, w stosunku do obecnie obowiązujących regulacji, nie ulegnie zmianie. Natomiast jeżeli podatnik wystawi fakturę wcześniej, może być zobowiązany także wcześniej rozliczyć VAT.
| Opis zdarzenia - dostawa mediów | Obowiązek podatkowy w 2013 r. (czynność wykonana w 2013 r.) |
Obowiązek podatkowy w 2014 r. (czynność wykonana w 2014 r.) |
| Założenia: − data wystawienia faktury: 5 marca, − termin płatności 25 marca |
25 marca | 5 marca |
| Założenia: − data wystawienia faktury: 25 marca, − termin płatności: 5 kwietnia |
5 kwietnia | 25 marca |
Zaznaczamy, że otrzymanie zaliczki (zadatku, itp.) na poczet zakupu mediów w żaden sposób nie wpłynie na rozliczenie VAT. Nie będzie też trzeba takiej wpłaty dokumentować fakturą. Jeżeli jednak wpłata ta powstanie z tego względu, że strony ustaliły taki termin płatności, VAT będzie trzeba rozliczyć. Będzie też trzeba wystawić fakturę. Nie wynika to wprawdzie wprost z art. 106b ustawy o VAT, ale pośrednio z art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r.), który będzie zobowiązywał do wystawienia faktury za media najpóźniej z upływem terminu płatności.
WAŻNE: Fakturę za media będzie trzeba wystawić najpóźniej z upływem terminu płatności. Będzie ją można wystawić jednak znacznie wcześniej (bez ograniczenia czasowego, jeżeli faktura będzie zawierała informacje, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy - podobnie jak obecnie), ale wystawienie faktury spowoduje powstanie obowiązku podatkowego. W związku z powyższym wystawianie faktur z góry (np. za cały rok) nie będzie korzystne.
| Przykład
Dostawca mediów wystawia faktury za media z góry, za cały rok (faktura zawiera informacje, jakiego okresu dotyczy). Nabywca - zgodnie z umową - zobowiązany jest do zapłaty w terminie do 15. dnia każdego miesiąca. Obecnie sprzedawca rozlicza VAT z ww. faktur co miesiąc - od kwoty należności, jaką w danym miesiącu nabywca ma wpłacić. Jeżeli natomiast w 2014 r. podatnik wystawi faktury za media z góry (np. za rok), w miesiącu ich wystawienia będzie musiał wykazać VAT należny (wynikający z wszystkich faktur). |
Zaznaczamy, że - podobnie jak obecnie - nie będzie trzeba wystawiać faktury dla osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. W przypadku m.in. mediów nie będzie trzeba jej wystawiać nawet na żądanie nabywcy (ale będzie można to zrobić).
| Przykład
Podatnik dostarcza media osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Nie wystawia faktur, lecz jedynie prognozy zużycia. Termin płatności określono do 15. dnia każdego miesiąca. Obowiązek podatkowy w 2014 r. powstanie odpowiednio 15 stycznia, 15 lutego, itd. |
Termin odliczenia VAT
W przypadku zakupu mediów VAT będzie odliczany w terminach podstawowych - tj. co do zasady w miesiącu powstania obowiązku podatkowego (a nie jak obecnie - w miesiącu, w którym upływa termin płatności). Odliczenia nie będzie można jednak dokonać wcześniej, niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzyma fakturę.
Ponieważ obowiązek podatkowy od sprzedaży mediów powstanie zasadniczo z chwilą wystawienia faktury, to nabywca będzie mógł odliczyć VAT w miesiącu otrzymania tej faktury.
| Przykład
Załóżmy, że firma telekomunikacyjna wystawi fakturę przed terminem płatności - w styczniu 2014 r. i w tym miesiącu nabywca ją otrzyma. Nabywca będzie mógł odliczyć VAT w styczniu. Nie ma znaczenia, że termin płatności upłynie dopiero w lutym 2014 r. |
O wątpliwościach co do terminu odliczenia VAT, gdy fakturę podatnik otrzyma znacznie później, niż powstał obowiązek podatkowy, pisaliśmy w Biuletynie Informacyjnym nr 33 z 20 listopada br., w artykule pt. "VAT w 2014 r. - terminy odliczania". Tę kwestię tu pomijamy.
Elementy, jakie będzie musiała zawierać faktura za media
Faktury za media będą musiały generalnie zawierać te same elementy, co faktury dokumentujące inne zdarzenia gospodarcze. Na uwagę zasługuje jednak to, że na fakturach za media będzie trzeba podawać NIP nabywcy (jeżeli nabywcą będzie podatnik - obecnie takiego obowiązku nie ma - patrz § 5 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia w sprawie m.in. wystawiania faktur - nie dotyczy faktur uproszczonych).
Przepisy przejściowe
Zasadą będzie, że w odniesieniu do czynności wykonanych przed dniem 1 stycznia 2014 r., obowiązek podatkowy powstanie na zasadach obowiązujących obecnie (patrz - art. 7 ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw; Dz. U. z 2013 r. poz. 35 ze zm.).
Dodatkowo, w ust. 3 tego przepisu zastrzeżono, że w przypadku mediów udokumentowanych fakturą wystawioną do 31 grudnia 2013 r., obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminu płatności, jeżeli został on określony w umowie właściwej dla rozliczeń z tego tytułu (czyli - na "starych" zasadach). Podobnie ma wynikać również z przepisu przejściowego zawartego w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (druk poselski 1787; ustawa będzie rozpatrywana przez Senat na najbliższym posiedzeniu).
| Przykład
Zakładamy, że za dostawę gazu podatnik wystawia faktury z góry za kolejne 12 miesięcy. Dla pana X w dniu 5 listopada br. wystawiono łącznie 12 faktur (za okres od listopada 2013 r. do października 2014 r.). Zgodnie z umową, nabywca ma zapłacić do 20. dnia każdego miesiąca. Obowiązek podatkowy powstanie każdorazowo 20. dnia danego miesiąca, tj. 20 listopada br., 20 grudnia br., 20 stycznia 2014 r., itd. Natomiast jeżeli podatnik w 2014 r. wystawi faktury za dostawę gazu z góry za cały rok (przed terminem zapłaty), w miesiącu ich wystawienia będzie musiał rozliczyć cały VAT wykazany we wszystkich fakturach. |
Natomiast jedyny przepis, który odnosi się do odliczania VAT w okresie przejściowym, to art. 11 ust. 1 ww. ustawy z 7 grudnia 2012 r. Wynika z niego, że do rozliczeń za okresy rozliczeniowe, które upływają w dniu 31 grudnia 2013 r., stosuje się "stare" przepisy. Jednak ze względu na przepisy przejściowe dotyczące terminu powstania obowiązku podatkowego dla mediów, brak szczególnych regulacji w tym zakresie nie powinien przysparzać większych problemów z ustaleniem terminu odliczenia VAT.
| Przykład
Zakładamy, że podatnik w 2013 r. wystawił 12 faktur z góry za media - jak w przykładzie poprzednim, a nabywca je otrzymał w 2013 r. Obowiązek podatkowy z faktur, których termin płatności przypada w 2014 r., powstanie odpowiednio 20 stycznia, 20 lutego 2014 r., itd. Według "starych" przepisów, odliczenia VAT z faktur za media można dokonać w miesiącu, w którym upływa termin płatności (tu: styczeń, luty, itd.). Natomiast zgodnie z nowymi regulacjami - odliczenia dokonuje się zasadniczo w miesiącu, w którym u usługodawcy powstał obowiązek podatkowy (tu: styczeń, luty, itd.). Zatem bez względu na to, czy ustalając termin odliczenia VAT nabywca zastosuje "stare" przepisy, czy "nowe", odliczenia dokona w tym samym miesiącu (tj. w miesiącu, w którym upłynie termin płatności). |
Termin powstania obowiązku podatkowego
Obecnie w przypadku świadczenia na terytorium kraju usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej - obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze.
Z kolei w 2014 r. obowiązek podatkowy od ww. czynności (za wyjątkiem usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego) będzie powstawał generalnie z chwilą wystawienia faktury (nie dotyczy importu usług). Ta zasada będzie miała zastosowanie, jeżeli faktura będzie wystawiona terminowo, czyli nie później, niż z upływem terminu płatności. Jeżeli w tym terminie faktura nie będzie wystawiona, obowiązek podatkowy powstanie z upływem terminu płatności.
| Opis zdarzenia - usługa najmu | Obowiązek podatkowy w 2013 r. (usługa wykonana w 2013 r.) |
Obowiązek podatkowy w 2014 r. (usługa wykonana w 2014 r.) |
| Założenia: − data wystawienia faktury: 10 marzec, − termin płatności: 31 marzec, − data otrzymania zapłaty: 1 kwiecień |
31 marca | 10 marca |
| Założenia: − data wystawienia faktury: 10 marzec, − termin płatności: 5 kwiecień, − data otrzymania zapłaty: 1 kwiecień |
1 kwietnia | 10 marca |
Podobnie jak w przypadku mediów, tak również dla usług najmu, dzierżawy, leasingu, itp. otrzymanie zaliczki (zadatku, przedpłaty) nie wywoła żadnych skutków podatkowych - nie będzie zatem musiało być dokumentowane fakturą (o ile zapłata nie będzie związana z upływem terminu płatności).
| Przykład
Zgodnie z umową, najemca (podatnik) zobowiązany jest zapłacić z góry czynsz za I półrocze 2014 r. Termin zapłaty - 1 luty 2014 r. Zakładamy, że najemca zapłaci 31 stycznia 2014 r. Otrzymanej zapłaty nie będzie trzeba dokumentować fakturą, ale jeżeli podatnik taką fakturę wystawi (np. 31 stycznia 2014 r.), powstanie u niego obowiązek podatkowy (tu: w styczniu). Jeżeli podatnik wystawi fakturę w dniu, w którym upłynie termin płatności (1 lutego 2014 r.), to VAT rozliczy w lutym 2014 r. |
Obowiązek wystawienia faktury
Podobnie jak faktury za media, również faktury za usługi najmu, dzierżawy, leasingu, itp. będzie należało wystawić najpóźniej z upływem terminu płatności. Nie będzie natomiast najwcześniejszego terminu na wystawienie takiej faktury, pod warunkiem jednak, że będzie ona zawierała informacje, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy.
Ponieważ usługi najmu często świadczone są dla osób nieprowadzących działalności gospodarczej, to warto podkreślić, że dla takich osób nie będzie obowiązku wystawienia faktury (nawet na ich żądanie - podobnie jak przy mediach). Brak faktury oznaczać będzie, że obowiązek podatkowy powstanie z upływem terminu płatności. Natomiast jeżeli podatnik - pomimo braku takiego obowiązku - wystawi fakturę i zrobi to przed upływem terminu płatności, data tej faktury wyznaczy termin powstania obowiązku podatkowego.
Faktury nie będzie trzeba wystawić także w przypadku, gdy świadczona usługa będzie zwolniona z VAT (np. najem mieszkania na cele mieszkaniowe) - bez względu na to, kto będzie nabywcą usługi. Jeżeli jednak podatnik wystawi fakturę, data tej faktury wyznaczy termin powstania obowiązku podatkowego (jeżeli będzie ona wystawiona przed terminem płatności).
| Przykład
Podatnik wynajmuje mieszkanie na cele mieszkaniowe (usługa zwolniona z VAT). Dotychczas usługi dokumentował fakturami, wystawianymi na 10 dni przed terminem płatności. Wystawienie tych faktur obecnie (w 2013 r.) nie wpływa na datę powstania obowiązku podatkowego (liczy się tylko data zapłaty i termin płatności). Jeżeli również w przyszłym roku ww. usługi podatnik będzie dokumentował fakturami (na warunkach takich, jak obecnie), daty tych faktur wyznaczą termin powstania obowiązku podatkowego. Natomiast jeżeli faktur takich nie będzie wystawiał - obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminu płatności. Ustalenie terminu powstania obowiązku podatkowego ma tu jednak drugorzędne znaczenie - wpływa bowiem tylko na miesiąc wykazania czynności w deklaracji VAT (kwota podatku nie występuje, bo usługa jest zwolniona z VAT). |
Termin odliczenia VAT
Obecnie od zakupu usług najmu, dzierżawy, stałej obsługi prawnej itp., podatnicy odliczają VAT w miesiącu otrzymania faktury - nawet jeżeli fakturę tę otrzymają przed zakończeniem usługi. W praktyce zatem mogą być sytuacje, że nabywca odliczy VAT wcześniej, niż usługodawca wykaże VAT należny.
Natomiast w 2014 r. odliczenia VAT z ww. faktur będzie można dokonać w miesiącu powstania obowiązku podatkowego (najczęściej będzie to miesiąc wystawienia faktury), nie wcześniej jednak niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzyma fakturę.
| Przykład
Załóżmy, że podatnik wynajmujący lokal użytkowy wystawia faktury w ostatnich dniach każdego miesiąca (np. 27 listopada, 27 grudnia, 27 stycznia itp.), z terminem płatności do 5 dnia kolejnego miesiąca (odpowiednio 5 grudnia, 5 stycznia, 5 lutego itd.). Nabywca otrzymuje faktury w miesiącu ich wystawienia, a płaci w dniu, w którym upływa termin płatności. Z faktury wystawionej 27 listopada br. sprzedawca powinien wykazać VAT należny w grudniu (dniu otrzymania zapłaty, który jest jednocześnie terminem płatności). Nabywca natomiast może odliczyć VAT już w listopadzie (w miesiącu otrzymania faktury). Natomiast z faktury wystawionej 27 stycznia 2014 r. sprzedawca wykaże VAT już w styczniu. W tym samym miesiącu nabywca będzie mógł odliczyć VAT naliczony. |
Przepisy przejściowe
Przepisy przejściowe w przypadku najmu, dzierżawy, itp. będą podobne, jak przy dostawie mediów. To oznacza, że:
1) w przypadku usług wykonanych przed dniem 1 stycznia 2014 r., obowiązek podatkowy powstanie na "starych" zasadach,
2) w przypadku usług wykonanych po dniu 31 grudnia 2013 r., dla których przed dniem 1 stycznia 2014 r. wystawiono fakturę, obowiązek podatkowy powstanie na "starych" zasadach (jeżeli Senat nie wprowadzi poprawek do ustawy z 8 listopada br.),
3) do rozliczeń za okresy rozliczeniowe, które upływają w dniu 31 grudnia 2013 r., termin odliczenia VAT ustala się na "starych" zasadach.
Pamiętajmy jednak, że zgodnie z obowiązującymi regulacjami, fakturę za usługę najmu, dzierżawy, itp. wystawia się nie wcześniej niż 30. dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego.
| Przykład
Załóżmy, że podatnik 23 grudnia br. wystawi fakturę za najem za okres od 15 grudnia do 15 stycznia 2014 r., z terminem zapłaty do 5 stycznia 2014 r. i w tym dniu kontrahent zapłaci. Obowiązek podatkowy powstanie w dniu otrzymania zapłaty, czyli 5 stycznia 2014 r. |
Nieco więcej jest wątpliwości przy ustaleniu terminu odliczenia VAT z faktury, o której mowa w przykładzie. Naszym zdaniem, jeżeli fakturę tę nabywca otrzyma w 2013 r., odliczenia VAT będzie mógł dokonać na obecnie obowiązujących zasadach, czyli w miesiącu jej otrzymania (w grudniu br.). Nie wynika to wprawdzie z przepisów przejściowych, ale nie ma podstaw do pozbawienia podatnika prawa do odliczenia tylko dlatego, że w przyszłym roku przepisy ulegną zmianie. W konsekwencji, jeżeli podatnik odliczy VAT już w 2013 r., nie powinien mieć tego prawa w 2014 r. (pomimo, że wtedy powstanie obowiązek podatkowy u usługodawcy).
Termin powstania obowiązku podatkowego
Obecnie obowiązek podatkowy od usług budowlanych powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania usługi.
Natomiast w 2014 r. obowiązek podatkowy od ww. usług powstanie z chwilą wystawienia faktury, pod warunkiem, że faktura ta zostanie wystawiona terminowo, czyli nie później niż 30. dnia od dnia wykonania usługi. Jeżeli podatnik nie wystawi faktury lub wystawi ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstanie 30. dnia od wykonania usługi.
Jeżeli przed wykonaniem usługi podatnik otrzyma całość lub część zapłaty, obowiązek podatkowy od otrzymanej kwoty powstanie z chwilą jej otrzymania (art. 19a ust. 8 ustawy o VAT - w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r.).
Zauważmy, że w tym przepisie jest mowa o otrzymaniu zapłaty przed wykonaniem usługi (a nie przed wystawieniem faktury). Literalne brzmienie przepisu wskazuje zatem, że jeżeli podatnik otrzyma zapłatę po wykonaniu usługi, zapłata ta nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego, nawet jeżeli podatnik otrzyma ją przed wystawieniem faktury. Nie wiadomo wprawdzie, czy taki był zamysł ustawodawcy i czy tak będą uznawały organy podatkowe, ale tak wynika z literalnego brzmienia przepisów.
| Przykład
Załóżmy, że podatnik wykona usługę budowlaną dla innego podatnika 15 stycznia 2014 r. Zapłatę otrzyma 20 stycznia, a fakturę wystawi 2 lutego 2014 r. Ponieważ zapłata będzie otrzymana po wykonaniu usługi, art. 19a ust. 8 ustawy o VAT nie powinien być stosowany. Zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów, obowiązek podatkowy powstanie zatem z chwilą wystawienia faktury (2 lutego 2014 r.) . |
Uwaga! Faktura dokumentująca usługę budowlaną będzie mogła być wystawiona najwcześniej 30. dnia przed wykonaniem usługi lub otrzymaniem całości lub części zapłaty, a najpóźniej 30. dnia od wykonania usługi.
| Opis zdarzenia - usługa budowlana | Obowiązek podatkowy w 2013 r. (usługa wykonana w 2013 r.) |
Obowiązek podatkowy w 2014 r. (usługa wykonana w 2014 r.) |
| Założenia: − data wykonania usługi i wystawienia faktury: 20 marca, − otrzymanie zapłaty: 10 kwietnia |
10 kwietnia | 20 marca |
| − data wykonania usługi i wystawienia faktury: 20 marca, − otrzymanie zapłaty: 5 maja |
19 kwietnia (tj. 30. dnia od dnia wykonania usługi) |
20 marca |
Warto podkreślić, że przepis określający termin powstania obowiązku podatkowego od m.in. usług budowlanych (art. 19a ust. 5 pkt 3 ustawy o VAT - w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r.) zawiera odesłanie do art. 106b ust. 1 tej ustawy, czyli do przepisu określającego przypadki, kiedy trzeba wystawić fakturę. Z tego wynika, że ma on zastosowanie tylko w przypadku świadczenia usług dla innych podatników lub osób prawnych niebędących podatnikami (a nie przy świadczeniu usług dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej). Tak też uznano w uzasadnieniu do nowelizacji ustawy o VAT, w którym czytamy:
"(…) szczególny moment obowiązku podatkowego (określony w art. 19a ust. 5 pkt 3 ustawy o VAT - przyp. red.) miałby zastosowanie tylko w sytuacji, gdy dla danej transakcji powstaje obowiązek wystawienia faktury, czyli co do zasady w sytuacji, gdy transakcje są dokonywane na rzecz podatników lub osób prawnych niebędących podatnikami. (…)"
WAŻNE: Jeżeli usługa budowlana będzie świadczona dla osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, obowiązek podatkowy w 2014 r. powstanie według zasady ogólnej, tj. z chwilą wykonania usługi, a jeżeli wcześniej podatnik otrzyma całość lub część zapłaty - z chwilą jej otrzymania (w tej części).
Termin odliczenia VAT
Podobnie jak przy dostawie mediów, usługach najmu i innych, odliczenie VAT od usług budowlanych będzie dokonywane według zasad ogólnych - w rozliczeniu za miesiąc powstania obowiązku podatkowego, nie wcześniej niż w rozliczeniu za miesiąc otrzymania faktury (obecnie odliczenia dokonuje się zazwyczaj w miesiącu otrzymania faktury).
| Przykład
Załóżmy, że usługa budowlana była wykonana 25 stycznia br. i tego dnia podatnik wystawił fakturę (a nabywca ją otrzymał w tym miesiącu). Zakładamy też, że nabywca zapłacił w marcu br. Nabywca mógł odliczyć VAT z tej faktury w miesiącu jej otrzymania (w styczniu br.). Nie ma znaczenia, że usługodawca wykazał VAT dopiero w lutym br. (30. dnia od wykonania usług). Jeżeli natomiast ww. usługa będzie wykonana w styczniu 2014 r., na warunkach opisanych wyżej, nabywca będzie mógł odliczyć VAT w tym samym miesiącu, co usługodawca wykaże VAT należny, czyli w styczniu 2014 r. |
Przepisy przejściowe
Dla usług budowlanych przepisy przejściowe będą identyczne, jak dla usług najmu, czy dzierżawy. Również w tym przypadku należy pamiętać, że zgodnie z obecnie obowiązującymi regulacjami, fakturę dokumentującą wykonaną usługę budowlaną wystawia się nie wcześniej niż 30. dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego.
| Przykład
Podatnik wykonuje usługę budowlaną. Zakładamy, że usługa zostanie zakończona 10 stycznia 2014 r., a podatnik wystawi fakturę 23 grudnia br. i tego dnia nabywca ją otrzyma. Kontrahent zapłaci 15 stycznia 2014 r. Obowiązek podatkowy należy ustalić na "starych" zasadach. Ponieważ zapłatę otrzymano przed 30. dniem od wykonania usługi, data tej zapłaty wyznacza termin powstania obowiązku podatkowego. Powstanie on zatem 15 stycznia 2014 r. |
Podobnie jak przy usługach najmu, również w tym przypadku mogą być wątpliwości co do terminu odliczenia VAT. Naszym zdaniem jednak, jeżeli nabywca otrzyma fakturę w tym roku (w 2013 r.), powinien mieć prawo do odliczenia VAT na dotychczasowych zasadach, tj. w miesiącu otrzymania tej faktury (zgodnie z danymi z przykładu - w grudniu br.).
Obowiązek podatkowy
Obecnie w przypadku dostawy:
a) książek drukowanych (PKWiU ex 58.11.1) - z wyłączeniem map i ulotek,
b) gazet, czasopism i magazynów, drukowanych (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1)
- obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury lub otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu dostawy, nie później jednak niż 60. dnia, licząc od dnia wydania tych towarów. Jeżeli jednak umowa przewiduje rozliczenie zwrotów wydawnictw, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury dokumentującej faktyczną dostawę, nie później jednak niż po upływie 120. dnia, licząc od pierwszego dnia wydania tych wydawnictw.
Również w 2014 r. obowiązek podatkowy od dostaw ww. towarów będzie zależał głównie od daty wystawienia faktury, pod warunkiem jednak, że faktura ta będzie wystawiona terminowo, czyli nie później niż 60. dnia od dnia wydania towarów, a jeżeli umowa przewiduje rozliczenie zwrotów wydawnictw - nie później niż 120. dnia od pierwszego dnia wydania towarów. Natomiast w przypadku, gdy faktura będzie wystawiona później lub podatnik w ogóle jej nie wystawi, obowiązek podatkowy powstanie odpowiednio 60. dnia lub 120. dnia od dnia wydania (pierwszego wydania) towarów.
Jeżeli przed dokonaniem dostawy książek, gazet, czy czasopism podatnik otrzyma całość lub część należności, obowiązek podatkowy będzie musiał wykazać w dniu otrzymania tej wpłaty (w tej części).
WAŻNE: Wprawdzie od 1 stycznia 2014 r. przepisy określające termin powstania obowiązku podatkowego od dostawy książek, gazet, czy czasopism będą inaczej sformułowane, ale zasadniczo termin rozliczenia VAT od ww. dostaw nie ulegnie zmianie.
Z kolei obecnie, w przypadku czynności polegających na drukowaniu ww. książek, gazet, czy czasopism, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 90. dnia, licząc od dnia wykonania czynności (art. 19 ust. 13 pkt 8 ustawy o VAT). Natomiast w 2014 r. obowiązek podatkowy od ww. czynności powstanie z chwilą wystawienia faktury, z tym że w tym przypadku fakturę będzie należało wstawić nie później niż 90. dnia od dnia wykonania czynności. Jeżeli podatnik w tym terminie nie wystawi faktury, obowiązek podatkowy powstanie w 90. dniu od wykonania ww. czynności.
Podobnie jak przy dostawie książek (gazet, itp.), również w tym przypadku otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem usługi spowoduje powstanie obowiązku podatkowego.
Zatem, w stosunku do obecnie obowiązujących regulacji, zmianą w zakresie ustalania obowiązku podatkowego będzie głównie to, że data powstania tego obowiązku zależeć będzie przede wszystkim od daty wystawienia faktury.
| Opis zdarzenia - drukowanie książek | Obowiązek podatkowy w 2013 r. (usługa wykonana w 2013 r.) |
Obowiązek podatkowy w 2014 r. (usługa wykonana w 2014 r.) |
| Założenia: − data wykonania usługi i wystawienia faktury: 20 marca, − otrzymanie zapłaty: 10 kwietnia |
10 kwietnia | 20 marca |
WAŻNE: Powyższe zasady ustalania terminu powstania obowiązku podatkowego będą miały zastosowanie w przypadku, gdy nabywcą będzie podatnik lub osoba prawna niebędąca podatnikiem. Natomiast jeżeli nabywcą książek, gazet, itp., a także usługi drukowania książek, gazet, itp. będzie osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą dokonania dostawy (wykonania usługi), a jeżeli wcześniej podatnik otrzyma zapłatę (całość lub część) - z chwilą jej otrzymania (w tej części).
Zaznaczamy, że fakturę dokumentującą dostawę książek, gazet, itp. będzie można wystawiać najwcześniej 30. dnia przed dokonaniem dostawy (wykonaniem usługi) lub otrzymaniem zaliczki, zadatku, itp.
Termin odliczenia VAT
Podobnie jak przy większości transakcji, również przy zakupie książek, gazet, czy czasopism, a także zakupie usługi drukowania ww. wydawnictw, odliczenia VAT będzie można dokonać w rozliczeniu za miesiąc powstania obowiązku podatkowego, nie wcześniej jednak niż w rozliczeniu za miesiąc otrzymania faktury (obecnie odliczenia dokonuje się zazwyczaj w miesiącu otrzymania faktury, jeżeli fakturę otrzymano po dokonaniu dostawy towaru, wykonaniu usługi lub zapłacie zaliczki). Ponieważ w omawianej sprawie zazwyczaj obowiązek podatkowy powstanie z chwilą wystawienia faktury, to w uproszczeniu można uznać, że nabywca będzie mógł odliczyć VAT w miesiącu otrzymania faktury.
| Przykład
Podatnik kupuje czasopisma podatkowe. Sprzedawca wystawia fakturę 5-tego dnia każdego miesiąca (5 stycznia, 5 lutego, itp.) za dostawy zrealizowane w trakcie tego miesiąca. Fakturę za dostawę czasopism w styczniu wystawiono 5 stycznia 2014 r. Nabywca tę fakturę otrzymał w styczniu i w tym miesiącu dokonał zapłaty. W tym też miesiącu może on odliczyć VAT. |
Podsumowanie rozważań przedstawionych w tym artykule prezentujemy w formie tabeli. Dla uproszczenia założono, że nabywcą towaru lub usługobiorcą będzie podatnik lub osoba prawna niebędąca podatnikiem (czyli podmiot, dla którego trzeba wystawić faktury).
| Rodzaj czynności | Termin wystawienia faktury |
Data powstania obowiązku podatkowego w 2014 r. |
|||||||||||||||||||||||||
| faktura wystawiona terminowo | nie wystawiono faktury lub wystawiono ją z opóźnieniem |
||||||||||||||||||||||||||
|
nie później niż z upływem terminu płatności |
data wystawienia faktury | upływ terminu płatności |
||||||||||||||||||||||||
| usługi budowlane | nie później niż 30. dnia od wykonania usługi | data wystawienia faktury | 30. dnia od wykonania usługi | ||||||||||||||||||||||||
| jeżeli przed wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty - data jej otrzymania (w tej części) | |||||||||||||||||||||||||||
dostawa:
|
nie później niż 60. dnia od dnia wydania towarów, a gdy umowa przewiduje rozliczenie zwrotów wydawnictw - nie później niż 120. dnia od pierwszego dnia wydania towarów | data wystawienia faktury | 60. dnia od dnia wydania towarów, a gdy umowa przewiduje rozliczenie zwrotów wydawnictw - 120. dnia od pierwszego dla wydania towarów | ||||||||||||||||||||||||
| jeżeli przed dokonaniem dostawy otrzymano całość lub część zapłaty - data jej otrzymania (w tej części) | |||||||||||||||||||||||||||
| drukowanie książek (PKWiU ex 58.11.1) - z wyłączeniem map i ulotek - oraz gazet, czasopism i magazynów (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1), z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT, stanowiących import usług | nie później niż 90. dnia od dnia wykonania czynności | data wystawienia faktury | 90. dnia od dnia wykonania czynności | ||||||||||||||||||||||||
| jeżeli przed wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty - data jej otrzymania (w tej części) | |||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||
|
||||||||||||
