Zostałam w testamencie powołana z bratem do spadku po ojcu. Każde z nas otrzymało spadek po połowie. Jednocześnie ojciec zapisał, że jeżeli jedno z nas nie będzie chciało albo mogło dziedziczyć, część spadku przypadająca danemu spadkobiercy ma zostać dziedziczona według zasad ustawowych. W praktyce oznaczałoby to, że druga osoba część spadku otrzyma z testamentu, a część z mocy ustawy. Czy jest to dopuszczalne?
TAK. Tego rodzaju zastrzeżenie zamieszczone w testamencie nie powoduje jego nieważności. Jeden z pierwszych przepisów regulujących kwestie spadkowe przewiduje, że powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. Użycie alternatywy rozłącznej (albo) mogłoby sugerować, że dana osoba nie ma możliwości dziedziczenia spadku zarówno z testamentu, jak i z ustawy. Jednak w pewnych przypadkach dana osoba może nabyć spadek częściowo na mocy testamentu, a częściowo w myśl reguł ustawowych.
Dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą. Oznacza to, że jeśli w sytuacji opisanej w pytaniu żaden ze spadkobierców nie chciał spadku dziedziczyć (bo np. każdy z nich złoży oświadczenie o odrzuceniu spadku), cały spadek dziedziczony byłby przez spadkobierców ustawowych. Tak wskazuje art. 926 § 2 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.). Co więcej, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, dziedziczenie ustawowe co do części spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał do tej części spadkobiercy albo gdy którakolwiek z kilku osób, które powołał do całości spadku, nie chce lub nie może być spadkobiercą. Jeden ze wspomnianych wyjątków to instytucja przyrostu. Polega ona na tym, że w sytuacji, gdy spadkodawca powołał kilku spadkobierców testamentowych, a jeden z nich nie chce lub nie może być spadkobiercą, przeznaczony dla niego udział, przy braku odmiennej woli spadkodawcy, przypada pozostałym spadkobiercom testamentowym w stosunku do przypadających im udziałów.
Można dziedziczyć spadek w części z testamentu, a w części z ustawy.
W sytuacji, o której mowa w pytaniu, spadkodawca (ojciec Czytelniczki) ten przyrost jednak wyłączył (wyraził odmienną wolę), tj. uznał, że w opisanej sytuacji (gdyby powołany przez niego spadkobierca testamentowy nie chciał lub nie mógł dziedziczyć) wspomniana część spadku ma trafić do spadkobierców ustawowych, a nie do pozostałych spadkobierców testamentowych.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
