ZUS przedsiębiorcy pobierającego zasiłek macierzyński

W okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca nie musi opłacać za siebie składek na ubezpieczenia społeczne, ale powinien opłacać składkę zdrowotną. Tak jest niezależnie od tego, z jakiego tytułu zasiłek ten jest mu wypłacany. Gdy kwota pobieranego zasiłku macierzyńskiego nie przekracza 1.000 zł, to nie musi opłacać także składki zdrowotnej.

Zmiana ubezpieczeń

W okresie, za który przedsiębiorca pobiera zasiłek macierzyński, obowiązkowe z racji prowadzonej działalności jest dla niego tylko ubezpieczenie zdrowotne. Do ubezpieczeń emerytalno-rentowych może przystąpić wyłącznie dobrowolnie, na swój wniosek. Jeżeli w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca nie chce podlegać ubezpieczeniom emerytalno-rentowym z tytułu prowadzonej działalności, to wtedy powinien:

• wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego na druku ZUS ZWUA od dnia przyznania mu prawa do zasiłku macierzyńskiego, a następnie
• zgłosić się na druku ZUS ZZA, z tym samym dniem, tylko do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.

Przez cały okres pobierania zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca wykazuje składkę zdrowotną w składanej za siebie co miesiąc do ZUS deklaracji ZUS DRA - jeżeli opłaca składki tylko za siebie lub raporcie ZUS RCA - jeśli opłaca składki również za inne osoby.

Jeśli prawo do zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca uzyska w trakcie miesiąca, to może za ten miesiąc pomniejszyć najniższą obowiązującą go podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Pomniejszenia dokonuje się poprzez podzielenie pełnej podstawy wymiaru składek przez liczbę dni kalendarzowych danego miesiąca i pomnożenie przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu w tym miesiącu, tj. przez liczbę dni, za które nie przysługiwał przedsiębiorcy zasiłek macierzyński. Takiemu samemu zmniejszeniu ulega też podstawa wymiaru składek na FP i FS. Z kolei składka zdrowotna z tytułu prowadzonej działalności jest za taki miesiąc należna w pełnej wysokości.

Gdyby natomiast za część miesiąca przedsiębiorca pobierał zasiłek chorobowy, a za kolejną część zasiłek macierzyński, to za taki miesiąc nie opłaca składek społecznych (także na FP i FS), a jedynie składkę zdrowotną.

Zwolnienie ze składki zdrowotnej

W przypadku gdy przedsiębiorca opłaca za siebie składki na ubezpieczenia społeczne od niskiej podstawy wymiaru, np. od preferencyjnej wynoszącej 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, to może się zdarzyć, że kwota przysługującego mu zasiłku macierzyńskiego również będzie niska. Jeśli wysokość tego zasiłku po pomniejszeniu o zaliczkę na pdof jest niższa od świadczenia rodzicielskiego (wynoszącego 1.000 zł), to zasiłek ten uzupełnia się do kwoty tego świadczenia. Z kolei pobierając zasiłek macierzyński w takiej kwocie, przedsiębiorca jest zwolniony z opłacania za siebie składki zdrowotnej z racji prowadzonej firmy. Trzeba jednak pamiętać, że jeżeli prawo do zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca nabędzie w trakcie miesiąca, to zwolnienie z obowiązku opłacania składki zdrowotnej przysługuje mu dopiero od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstało prawo do zasiłku (tj. od pierwszego pełnego miesiąca, za który przysługuje mu zasiłek macierzyński). Prawo do tego zwolnienia wygaśnie natomiast z końcem ostatniego dnia miesiąca, za który w całości będzie przysługiwało przedsiębiorcy prawo do zasiłku macierzyńskiego.

W okresie korzystania z omawianego zwolnienia przedsiębiorca powinien być zgłoszony w ZUS z kodem tytułu ubezpieczenia dedykowanym dla takich osób, tj. 05 80 X X. Musi więc ponownie dokonać wyrejestrowania na druku ZUS ZWUA z ubezpieczenia zdrowotnego z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia, aby następnie powtórnie zgłosić się do tego ubezpieczenia na druku ZUS ZZA, ale już z nowym kodem tytułu ubezpieczenia, tj. 05 80 X X. W deklaracji ZUS DRA sporządzonej za miesiąc, w którym przedsiębiorca korzysta ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej (lub raporcie ZUS RCA - jeśli opłaca składki także za inne osoby), powinien wykazać:

• zerowe składki społeczne oraz zerową podstawę ich wymiaru, ponieważ za cały miesiąc przysługuje mu zasiłek macierzyński,
• pełną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zerową składkę zdrowotną.